مدعای اصلی من در این گفتار، این است که: اصالت جامعه و اصالت فرد، هر دو در جامعه شناسی بی معناست، و نظریه سوم این است که آن چیزی که اصالت دارد، «عمل اجتماعی» است. در جامعه شناسی همین مسأله سوم مطرح است. این مطلب در مباحثی که در ربع آخر قرن نوزدهم پدید آمد، رایج شد. برای اینکه همزبان بشویم، شاید بعضی از مطالب نیاز به توضیح داشته باشد.

خداوند در حیات فردی و اجتماعی انسان، سنت های گوناگونی دارد و برای امور مختلف، ضابطه و قانون ویژه ای قرار داده است و روش خاصی را اعمال می کند. کارهای او در آفرینش و تدابیرش در امور عالم بیهوده و بی حساب نیست. سنت و روش او در خلق و تدبیر اجتماع بر اساس قانون و اسبابی ویژه است. شؤون گوناگون زندگی اجتماعی انسان، شکل های گوناگون حکومت، معیشت، آداب و رسوم، روابط متغیر، جنگ، صلح، خوشبختی و بدبختی در ا...

فلسفة اجتماع دانشی است که با روش عقلی و برهانی، مسائل کلی اجتماع را مورد بررسی و کاوش قرار داده و ضمن بحث از هستی، چیستی، چرایی و چگونگی اجتماع، به دنبال کشف حقیقت آن، برای استخراج قوانین کلی است تا به سبب آنها، دستیابی جامعه و افراد آن به سعادت را ممکن و سهل کند. پژوهش حاضر سعی دارد با روش تحلیل محتوا و با تمرکز بر آثار علامه طباطبایی، به مسألة اصالت فرد و جامعه و کشف نسبت و رابطة میان...

در فایل اصل مقاله موجود است

آیات قرآن و روایات شریفه به شکل های مختلف از قانون مندی جامعه و پدیده های اجتماعی سخن گفته اند که از خلال بررسی مضامین این آیات و روایات و بر اساس روش تفسیر موضوعی (اجتهادی)، دیدگاه های قرآنی در مورد این سنت ها شناخته می شوند. از جمله سنت های اجتماعی در قرآن می توان به سنت های اختیار انسان، سنت امداد مومنین، سنت ارسال رسل، سنت هدایت، سنت ازدیاد هدایت مومنان و ضلالت کافران، سنت تقابل حق و باطل، ...

چکیده: اصالت فرد یا جامعه یا هر دو از کاستی و نارسایی هایی در رنج است؛ از جمله اینکه در این رویکردها انسان و تحولات انسانی، بریده از شبکه پیچیده جهان هستی در نظر گرفته می شود. و به تقلیل می گراید که بنا دارد تحولات انسانی را در قالب فرد و جامعه تحلیل نماید و به تأثیرات محیطی و غیر انسانی نمی پردازد. این نوشتار با بررسی و بازخوانی حکمت صدرایی بر آن است که اولا با التزام به حکمت متعالیه و رویکرد...

پیش فرض ها و مبانی انسان شناختی در علوم اجتماعی - به دلیل نقش محوری انسان در این علوم، هم به مثابه موضوع (ابژه) مورد مطالعه و هم در جایگاه فاعل شناسا (سوژه)- از اهمیت به سزایی برخورداراند. اصالت روح یا جسم و نیازهای معطوف به آن ها،خاستگاه اختلاف نظرهای بسیار در حوزۀ انسان شناسی و به تبع آن در زمینۀ علوم انسانی و اجتماعی شده است. در این مقاله تلاش شده تا با روش اسنادی، دیدگاه استاد مطهری در مسئل...

نگارنده ضمن بررسی «ماهیت جامعه» از دیدگاه جامعه شناسان و متفکران معاصر اسلامی معتقد است جامعه به لحاظ ماهوی فی الجمله اصالت دارد، یعنی گرچه متفکران اسلامی اصالت به مفهوم «دورکیمی» را قبول ندارند ولی در مورد جبرهای اجتماعی به مفهوم «گورویچی» اتفاق نظر دارند. با فرض پذیرش اصالت، جامعه قانونمندی‏های ویژه‏ای خواهد داشت که منحصر به فرد و جدای از قانونمندی‏های افراد است. این قانونمندی‏ها از دیدگاه ق...

علاوه بر آیه‌های بسیاری که خطاب به «تک‌فردهای آدمیان» در قرآن آمده، آیه‌هایی نیز وجود دارد که امری فراتر از آن را مخاطب ساخته است. همین امر زمینه تأملاتی برای فیلسوف‌مفسران شده که آیا مراد خداوند در این آیات، پدیده مستقلی به‌نام «امت» (جامعه) است یا نه؟ برخی بر اساس این آیات به اصالت فلسفی جامعه نظر داده، و دسته‌ای صرفاً اعتباری و تبعی بودن آن را قابل اثبات دانسته‌اند. این مقاله بر آن است تا به ...