سید ابوالرّضا راوندی کاشانی از دانشمندان پارسی‌زبان قرن ششم هجری است که به زبان عربی شعر سروده است. از تألیفات گرانسنگ وی در فقه، تفسیر و ادب، تنها گنجینه دیوان شعر او باقیمانده است. در این مقاله که از بررسی دیوان وی و منابع ادبی مربوط فراهم آمده است، معلوم گشته که ابو الرّضا راوندی وارث دوره جمود شعر عربی و پیرو سبک شعر سنّتی عرب است، وی با پیروی از شیوه تصویرگری پیشینیان، تضمین و اقتباس، هنر ادب...

استشهاد و اقتباس آیات قرآنی، در دوره‌های مختلف، همواره از بارزترین ویژگی‌های متون نثر فارسی بوده‌است. طبیعی است که این صنعت خطابی، مانند هر پدیدۀ زبانی، بنابر مقتضیات فکری و ادبی غالب هر دوره، دستخوش تحول و شکل‌‌گردانی شده‌است. بررسی نمونه‌های استشهاد در نثر فارسی از قرن پنجم تا هشتم هجری نشان می‌دهد که این صنعت به مرور زمان از عنصری استدلالی به عنصری بلاغی تغییر شکل یافته و براثر این تحول کارک...

در میان آثار ادبی جهان ویژگی‏های مشترکی می‏توان یافت که گاه به سبب اقتباس و گاه به دلیل دنبال نمودن الگوهای مشترک بشری پدید آمده‏اند. جست‏وجوی کمال و سلوک برای رسیدن به آن نیز از جمله مفاهیم مشترک در آثار ادبی ملت‌ها و فرهنگ‌های مختلف است. میان داستان سیذارتا اثر هرمان هسه، نویسندة معاصر آلمانی، و حکایت شیخ صنعان در منطق‏الطیر عطار، شاعر و عارف قرن ششم هجری، نیز شباهت‏های قابل توجهی در این زمین...

در این رساله ویژگیهای ادبی دو کتاب تاریخ بیهقی و تاریخ جهانگشای جوینی مورد بررسی و تطبیق قرار گرفته است. نخست براساس منابع مختلف تعاریفی از سبک ارائه شده و سپس در دو فصل جداگانه ویژگیهای سبکی این دو اثر از کوچکترین جز زبانی (صوت و واج) تا بزرگترین جز آن یعنی جمله مورد بررسی قرار گرفته و برای هر کدام از این انواع مثالهایی ایراد شده است. در فصلهای سوم و چهارم صناعات ادبی این دو کتاب مد نظر قرار گ...

سعدالدّین محمود شبستری، عارف و شاعر اوایل قرن هشتم، صاحب کتاب گرانقدر گلشن راز، علی­رغم کوتاه دامنی اثرش، به وفور از مضامین و آموزه­های قرآنی و روایی، تأثیر پذیرفته است. میزان آشنایی و احاطه­ی وی بر تعالیم وحیانی و کلام معصومین و بزرگان دین تا حدّی است که از این تعلیمات، به شیوه­های مختلف ادبی ( اقتباس، تضمین، تلمیح، تشبیه، تمثیل، تحلیل، اشاره و ...) سود برده است. این مقاله، کاوش و کوششی در جهت ش...

بعد از ظهور اسلام و نزول قرآن کریم، شاعران و نویسندگان در آفرینش آثار ادبی خود، اسلوب قرآن و شیوه های بیانی آن را الگوی کار خود قرار دادند و از الفاظ و اندیشه های قرآنی در لابه لای شعرهای خود بهره جستند، به گونه ای که موضوع اقتباس از قرآن به بابی فراخ تبدیل شد و کتابهایی به آن اختصاص یافت. بنابراین پیوندی که میان ادبیّات قرآنی و ادبیّات عربی و به طور خاص شعر ایجاد شده است، پیوندی ژرف و ناگسستنی ا...

میرزا محمد حسین غفاری کاشانی، متخلّص به مشرقی، از جمله شاعران عارف دورۀ بازگشت ادبی (قرن سیزدهم) است که در هیچ یک از آثار ادبی، حتی تذکره ها از او یاد نشده است. همین مسئله، نگارندگان را بر آن داشت تا ضمن معرفی اجمالی شاعر، مشخصات و ویژگی های سبک شناختی شعر او را نیز بیان کنند. با کمی تأمل در شعر غفاری می توان پی برد که او نیز چون دیگر شاعران معاصرش، دنباله رو شاعران سبک خراسانی و عراقی است، اما ...

وام گیری ادبی، دانشی ارزشمند در کتاب های مربوط به بلاغت و نقد است، که قرن های متمادی شاعران و نویسندگان مسلمان در آثار خود از آن استفاده کرده اند. ادبای معاصر نیز وام گیری قرآنی را به شکل گسترده در آثار خود به کار برده اند. یحیی سماوی شاعر عراقی، شاعری سیاسی و اجتماعی است که در اشعارش به وام گیری از قرآن توجه خاصی دارد. وی ازجمله شخصیت هایی است که از مفاهیم والای قرآنی شناخت جامع وکاملی دارد، ش...

دو ملت ایران و فرانسه از اوایل قرن17م. با ادب و فرهنگ یکدیگر آشنا شدند و محصول این آشنایی، به وجود آمدن داد و ستدهای فرهنگی میان دو کشور شد؛ لذا با توجّه به این اصل که ارزیابی درست ادبیات ملی و تبیین جایگاه آن در میراث فکری و ادبی بشریت جز با مقایسه ادبیات ملت ها امکان پذیر نیست، این نوشتار در راستای غنا بخشیدن به ادبیات ملی و نشان دادن ارزش های ادبی آن در میان ادبیات ملل مختلف، تلاش می-کند تا ب...