در طول جنگ جهانی اول معاهدات سری از سوی متفقین در خصوص تضعیف و تجزیه عثمانی منعقد گردید. آگاهی از ماهیت این قراردادها و همچنین تاثیراتی که در انحلال خلافت عثمانی به همراه داشت برای داشتن درکی مناسب از عوامل، زمینه‌ها و نحوة تجزیه عثمانی ضروری به نظر می‌رسد. اینکه متفقین چه اهداف کوتاه مدتی را در کنار هدف اصلی یعنی تجزیه عثمانی از درون این معاهدات برای خود متصور بودند مسئله دیگری است که در ارتب...

امپراتوری عثمانی یکی از معدود امپراتوری‌های بزرگ جهانی است که متجاوز از شش قرن، گسترة وسیعی از جهان آن روز ـ اعم از مسلمان و غیرمسلمان ـ را تحت انقیاد و فرمانروایی درآورد. امپراتوریّ مزبور، تأثیر بسیار مهمّی در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و نظامی بر مناطق و کشورهای تحت سلطة خود بر جای گذاشت. در مقالة پیش روی، تلاش شد تا با ورود به مبحث سیاست نظامیّ حکومت یاد شده، مبانی و شیوه‌های ایجاد پ...

کشور عراق در آغاز قرن بیستم میلادی بخشی از امپراتوری عثمانی و متشکل از سه ایالت بغداد، بصره و موصل بود. مهم‌ترین حادثه در آن دوره پیدایش جنبش ملی‌گرایی عرب، نهضتی فراگیر و منادی وحدت اعراب بود. در عراق جنبش ملی عرب بر اثر عواملی چند شکل گرفت. این پژوهش با روش تحقیـق توصیفی‌ تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات از راه منابع کتابخانه‌ای سامان یافته است و به دنبال پاسخ به این سؤالات است که جنبش ملی عرب د...

سلطان سلیم دوم عثمانی، تنها فرزند باقی¬مانده از سلطان سلیمان اوّل (مشهور به قانونی) است که همانند برادران خود، مصطفی و بایزید کشته نشد و مثل برادران دیگرش، محمّد و جهانگیر، به مرگ زودرس مبتلا نگشت. بدین ترتیب از میان فرزندان ذکور سلطان سلیمان، نالایق¬ترین ایشان بر تخت سلطنت دولتی نشست که قلمرو آن در نتیجه¬ی فتوحات پدر و اجدادش، از یک سو، از میانه¬ی قاره¬ی اروپا تا سواحل دریای مازندران کشیده شده ب...

جنگ جهانی اول که از سال 1914 تا 1919 به طول انجامید، پیامدهای متعددی داشت که یکی از آن پیامدها، فروپاشی امپراتوری عثمانی بود که با این اتفاق بزرگ تاریخی کشورهای جدید عربی در خاورمیانه امروزی متولد شدند. کشور عراق که یکی از آن کشورها است، بعد از فروپاشی عثمانی، با کشور ما به طول 1200 کیلومتر هم مرز شده است. کشور انگلستان که در شکست دولت عثمانی در جنگ جهانی اول، نقش بسزایی داشته است، بعد از به ا...

نوشتارحاضر به مسئله ریختن خون اعضای خاندان شاهی که می توانستند به گونه ای ، تهدیدی برای قدرت سلطان و یا جانشین او به شمار آیند، پرداخته است.مسئله قتل و خونریزی های سیاسی در نظام های موروثی به تبع بحران جانشینی که مبتلا به آن بودند همواره وجود داشته است.امپراتوری عثمانی نیز از این قاعده مستثنی نبود و در طول دوره استقرار با بحران مذکور دست و پنجه نرم می کرد.در این مقاله در کنار تبیین موضوع به صو...

ثبات حکومت شاهرخ میرزا بر متصرفات وسیع تیمور در ایران، مقتضی رابطه سیاسی - فرهنگی با عثمانی برای جلوگیری از نافرمانی ترکمنان آق‌قویونلو و قراقویونلو و کنترل جنگ قدرت بین نوادگان تیمور در غرب ایران و عراق عرب بود. فراتر از چهار دهه رابطه حسنه تا مرگ شاهرخ (850 ق، باعث مهاجرت علمی دانشمندان عثمانی به ایران و انتقال سنت‌های مدارس ایرانی به دیار عثمانی، در بازگشت آن‌ها شد. هرچند این داد و ستد علمی ...

از حوادث مهم بل از روی کار آمدن قاجارها،اعلام آراکلی خان،حاکم تفلیس در باب خروج اهالی گرجستان از تابعیت ایران و پذیرش تابعیت روسها بوده است،که شاید بتوان آن را سر منشأ جنگهای طولانی ایران و روسیه در دورهء قاجار دانست که در نهایت به انعقاد عهدنامه های گلستان و ترکمنچای انجامید.در این میان،بررسیهای مختلفی دربارهء آن رویداد،بویژه از جهت واکنش ایرانیان صورت گرفته است؛اما اینکه عکس العمل امپراتوری ع...

در قرن شانزدهم میلادی، سلطه روسیه در آسیا، شمال دریای سیاه و شمال دریای خزر که اقوام آن مسلمان بودند، گسترش یافت. عثمانیان در این ایده بودند که کانالی از رودخانۀ دُن به رودخانۀ ولگا حفر کنند تا با فتح استراخان و با کمک مسلمانان ترکستان راه پیشروی روس ها را به سوی دریای خزر سد کند و جبهه ای از پشت سر علیه ایران باز کند. اما روسیه پیش دستی کرد و با تصرف شهرهای غازان و استراخان و حوضۀ ولگا و پیشروی...

دولتمردان امپراتوری عثمانی بعد از انعقاد قرارداد کارلوویتز در 1699م. و با آگاهی از ضعف و عقب ماندگی خود نسبت به غرب، دست به یک¬سری اصلاحاتی زدند که مهمترین این اصلاحات در دوره تنظیمات(1839-1876م.) صورت گرفت. این اصلاحات و همچنین اقداماتی که در دوره حکومت عبدالحمید دوم و ترکان جوان صورت گرفت، زمینه لازم را برای اصلاحات و تغییرات گسترده¬تر در دوره مصطفی کمال آتاتورک آماده ساخت. با پایان جنگ جهانی...