موسیقی  در نثر فارسی ناشی از آهنگ و تناسبی است که در یک جمله میان واژگان گوناگون و یا در میان واژگان دو جمله احساس می شود. گاه کلمات و جملاتی که در کنار یکدیگر قرار        می گیرند در نثر فارسی ایجاد موسیقی میکنند که از آن تعبیر به موسیقی درونی می شود . این نوع موسیقی از تناسب حروف و اصوات حاصل می شود که از تنوع و تکرار به وجود می آید. یکی از مهمترین ویژگی های نثر امیر خسرو آهنگینی و عبارت های ...

چکیده از دیر باز، اگر چه شاعران در تنگنای وزن و قافیه گرفتار بوده اند؛ اما دقت در بارِ معنایی واژه ها و تلاش در به کارگیری بهترین کلمات، آنها را قادر ساخته است تا بیش از نثر نویسان خلاقیت لغوی و ترکیبی داشته باشند. شاعر با ایجاد لغات جدید یا استفادۀ نو از همان لغات گذشته؛ اولا در غنای کلام خویش کوشیده است و ثانیا در دو بخش خلق لغات جدید و ایجاد معانی متعدد برای آنها، زبان سرزمین خویش را زنده و پ...

ماجرای عشق خسرو پرویز، پادشاه ساسانی به شیرین، برادرزادۀ بانوی ارمن، در میان داستان­های خمسۀ نظامی، به‌سبب رنگ ملی و برخورداری از زمینه‌­های افسانه­ای و غنایی، زیبایی و اهمیت خاصی دارد و این شهرت از آن جهت است که داستان خسرو و شیرین نظامی حکایت مهرورزی آدمی است و در آن سوز و گداز عاشقانه با کلامی دل‌­انگیز در هم آمیخته و داستانی خلق کرده که مورد توجه همگان قرار گرفته است. شیفتگی به این داستان ت...

نظامی از کارکردهای مختلف گفتگو برای نشان‌دادن احساسات قهرمانان و شخصیت‌پردازی استفاده می‌کند؛ خسرو و شیرین نمونه‌‌‌‌ای موفق در این زمینه است. البته جغرافیای فرهنگی و چیرگی حب عذری، از گفتگوی مستقیم دلدادگان در داستان لیلی و مجنون جلوگیری می‌کند. نظامی برای جبران این مشکل، از شگردهایی مانند تک‌‌گویی و گفتگو با شخصیت‌‌های فرعی و نامه‌‌نگاری بهره می‌برد. امیرخسرو در این زمینه از نظامی تقلید کرده ا...

«عشق نامه» بلندترین و زیباترین مثنوی امیر حسن,سرگذشت عشق شورانگیز جوانی« زنده دل مقبول پیران» است بر پری رویی که« دو چشمش چون دو ترک تیر در دست» و« رخی چون مه نگویم کآفتابی» دارد. گرچه, این عشق آتشین, در ابتدا با کشش های جسمی شکل می گیرد ولی مانند دیگر عشق های پاک و از جان برخاسته ،آلودگی بر نمی تابد و با ناکامی دلشدگان ,جاودانگی و خوش فرجامی می یابد. در این مقاله,تلاش نگارنده بر این بوده است...

  تأثیر شعر شعرا بر اشعار جلال الدین حافظ سعد تبریزی* مژده حاج احمدی پور رفسنجانی1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان دکتر محسن پور مختار استادیار دانشکده زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان     چکیده «جلال الدین حافظ سعد تبریزی» ملقب به «سعدالله» از شعرای فارسی گوی و متصوّف قرن نهم هجری است. از شرح حال او  اطّلاع چندانی در دست نیست جز اینکه و...

تصاویر شعری، حاصل پیوند تجربه‌های عاطفی شاعر با پدیده‌ها و وقایع پیرامون او است. به بیان دیگر، احساسات و همچنین مفاهیمی که شاعر در صدد انتقال آنها به مخاطب است، ناگزیر در کالبدی از جنس واژگان و عبارات مطرح می‌شود و شاعر به مثابه یک هنرمند، با ورود عنصر تخیّل، که برجسته‌ترین ویژگی کلام ادبی شناخته می‌شود؛ آن را چونان تابلو نقّاشی عرضه می‌نماید. بدیهی است که این اثر فاخر می‌تواند با انبوهی از صناعا...

چکیده: در فصل اول این رساله (کلیات) کوشش به عمل آمده است جهت بررسی سیر تحول داستان شیرین و فرهاد در متون نظم بعد از نظامی ابتدا به طور مختصر، به ذکر شاعرانی که به نظم این مثنوی اهتمام ورزیده اند پرداخته شود، و پس از آن آثار چاپ شده پس از نظامی که به نظم داستان خسرو و شیرین همت گماشته اند بررسی شود. از میان شاعران آثار نظامی گنجوی، امیرخسرو دهلوی، عارف اردبیلی، سلیمی جرونی، وحشی بافقی، وصال ش...

منظومه‌های غنائی بخشی از ادبیات فارسی هستند که به روایت داستان می‌پردازند به همین جهت زبان توصیفی در آن‌ها کاربرد زیادی دارد. زبان منظومه‌های غنائی در دوره‌های مختلف یکسان نبوده و بر اساس اوضاع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دگرگونی‌هایی در آن ایجاد شده است. در این پژوهش به مقوله دو گونه زبان، شاملِ زبان ‌توصیفی‌تشبیهی و توصیفی‌استعاری، پرداخته‌ایم. به این منظور 9 منظومه غنائی از ابتدا تا انتهای دوره ت...

امیرخسرو دهلوی، در قرن هفتم هجری، در آغوش پدری بزرگ شد که اگرچه خود، بی سواد بود، اما تمام همتش را صرف تحصیل سه پسرش نمود که کوچکترین آن ها بعدها بزرگترین شاعر پارسی گوی هند شد. تحقیق حاضر به بررسی دیوان اشعار امیر می پردازد تا توانایی های او را در جنبه های مختلف شعری به تصویر بکشد. امیر غزلسرایی توانا بود. ذکاوت، آشنایی با موسیقی خراسانی و هندی، استعداد درخشان او در آوازخوانی و آهنگسازی، در تل...