یکی از مباحثی که اندیش ۀ فیلسوفان و اندیشمندان را در غرب و شرق به خود مشغول ساخته،تعیین ارزش صدق جملات دارای لفظ لاوجود و نیز چگونگی درک محتوای معنایی این جملاتمی باشد. بطوریکه هیچ فیلسوفی را نمی توان یافت که به این موضوع نپرداخته باشد، اما تا جایی کهنگارنده مطلع است تاکنون بررسی معنی شناختی صرف، دست کم در زبان فارسی در قالبزبان شناسی دربار ۀ الفاظ لاوجود صورت نگرفته است . هدف از نگارش این مقال...

حروف جاره به لحاظ داشتن وضعیتی خاص در میان حروف، برای ایجاد معانی خود، نیازمند ارتباط با دو لفظ دیگرند. از این پدیده نحویان با عنوان «تعلق حروف جر» تعبیر کرده اند. با عنایت به این مناط نیاز نداشتن حروف جری که به صورت زائد، و یا احیاناً در دیگر معانی به کار می روند، نیز استعمال غیر حرفی برخی از این حروف، تفسیر می گردد. در بیشتر موارد، تعیین متعلق به آسانی صورت می گیرد. اما گاه استفاده از حروف جر،...

تفکر اصلی عطار در الهی‌نامه در قالب پیرنگی منعکس شده است که در آن روح به عنوان پدر همراه با اطوارش به صورت شش پسر، در قالب بیست و دو مقاله و صد و هشتاد و دو حکایت، هفت شهر عشق را می‌پیماید و مراحل تکامل را پشت سر می‌گذارد. این پژوهش تلاش دارد تا الگوهای مورد نظر عطار را در شیوة ساختارمند اثر در ارتباط دقیق لفظ و معنا، با به‌دست دادن شواهدی از متن ذکر کند؛ قوانینی که در چهار سطح کلی به صورت یک ش...

در این نوشتار انتظار از متن در «من وحی القرآن» به دوبخش کلی تقسیم شده و به تفکیک دربارۀ آن سخن گفته شده است: یک: انتظار از قرآن با توجه به طبیعت زبانی آن. دو: انتظار از قرآن با توجه به طبیعت معارفی آن. طبیعت عربی بودن، ظهر و بطن و محکم و متشابه و چندمعنایی و استعمال لفظ در بیشتر از یک معنا، زبان رمزی نداشتن و برای عموم مردم بودن قرآن و حجیت ظواهر، در حوزه طبیعت زبانی قرآن مورد توجه قرار گرفته ...

با تأمّل در آیات قرآن کریم، از ساختار و معانی برخی از الفاظ و عبارات قرآن چنین بر می‌آید که یک لفظ، در عبارتی واحد، دو معنا را با خود به همراه دارد که این شیوه کاربرد در علوم قرآن و تفسیر «تضمین» نام دارد. مفسران اسلامی در تفسیر آیات الهی برای نشان دادن برجستگی‌های ادبی ـ بلاغی قرآن به‌صورت گسترده از این صنعت ادبی استفاده نموده‌اند. ابن عاشور نویسنده تفسیر «التّحریر و التّنویر» به‌طور چشمگیر از ای...

شعر به عنوان یکی از مهمترین نمادهای ادبیات در دوران معاصر، نوآوری ها و تحولات فراوانی در لفظ و معنا به خود دیده است، مفاهیم جدید در آن وارد گشته و چارچوب های ظاهری و لفظی تغییر یافته و گسترده تر گشته است. نوگرایی در شعر معاصر دارای پرچمداران و هواخواهانی در سرزمین های مختلف عربی بوده است.جمیل صدقی الزهاوی یکی از مهمترین پرچمداران نوگرایی در عراق محسوب می شود.

وجودشناسی از موضوعات و مسایل با اهمیت در حوزه فلسفه و عرفان است، به طوری که محور اساسی این دو دانش به شمار می‌رود. هم فلاسفه و هم عرفا مدعی‌اند موضوع دانش آنها «وجود مطلق» است. این اشتراک در لفظ موجب پیدایش برخی از لغزشها در حوزه فلسفه و عرفان به ویژه برای پیروان فلفه صدرایی شده است «چه آنها به هنگام بحث از اصالت وجود و مسایل مربوط به وجودشناسی برای تایید نظرات خود به دیدگاه‌های عرفا استشهاد می...

یکی از دغدغه‌های مهم دین مداران و دین پژوهان، کشف معانی مقصود در متون دینی است. در مورد قرآن کریم و کتاب مقدس، دو کتابی که مورد توجه میلیارد‌ها نفر در گذشته و حال بوده و هست، بیشترین نظریه پردازی در ارتباط با شیوه‌های کشف معنا و مباحث زبان شناختی صورت گرفته است. اعتقاد به وحیانی بودن قرآن و کتاب مقدس سبب شده که بسیاری از مفسران در معناشناسی واژه‌ها، گزاره‌ها و حکایات،  به معانیی فراتر از معانیِ ...