ایران ساسانی در اوایل سدۀ هفتم م، در اثر جنگ های طولانی با امپراتوری بیزانس (603 تا 628 م) و شکست بعدی آن، توان نظامی و دفاعی خود را از دست داد و به بحرانی سیاسی و اقتصادی گرفتار شد. پیش از این، براساس مطالعات سکه شناختی، معلوم شده بود که پس از این شکست، تنها در تعدادی از ایالت های ایران به نام پادشاهان ساسانی سکه ضرب می شد. این گویای آن است که ایالت­های دیگر از کنترل آنان خارج شدند. همچنین، من...

رساله حاضر که در رشته تاریخ ایران دوره اسلامی تهیه شده از نظر محدوده تاریخی، از سقوط ساسانیان تا روی کار آمدن عباسیان ( 132 هـ ق ) را دربر می گیرد و به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی خوزستان دراین محدوده زمانی می پردازد. خوزستان به دلیل موقعیت جغرافیایی یکی از مهمترین مناطق قلمرو دولت ساسانی بود. این منطقه از یک طرف با استان فارس سرزمین اصلی و زادگاه ساسانیان و از طرف دیگر با سرزمین بین النهرین (عر...

چکیده فتوحات اسلامی در ایران در پادشاهی یزدگرد سوم (632-651 م.) و به ویژه تسخیر بخش عمده آن در کمتر از یک دهه، گویای آن است که دولت ساسانی در آن هنگام توان نظامی و دفاعی خود را، آن چنان که در دوره­های پیشین می­بینیم، از دست داده بوده است. متون تاریخی سده­های نخستین اسلامی که از دیرباز منابع پر استناد تاریخ­پژوهان معاصر شمرده می­شوند، این فرض را تأیید می­کنند. این منابع، از یک آشفتگی سیاسی پس از...

خلیج فارس همواره در تاریخ ایران و سرزمین های مجاور نقش مهم و حساسی داشته است. توجه تمامی حکومت های ایران از عهد باستان تاکنون به منطقه خلیج فارس به عنوان یک نقطه ارتباط و تلاقی فرهنگ و تمدن ایرانی با سرزمین های دیگر، بر اهمیت اقتصادی و سیاسی این منطقه افزوده است. ارتباطات ساسانیان با آفریقا، هند و شرق دور از این منطقه صورت می گرفت. مسلمانان یک پایگاه خود را برای فتح ایران، در خلیج فارس قرار داد...

بخشی از اسواران به عنوان جنگجویان سواره نظام ویژۀ ارتش ساسانی در آستانۀ فتوح به مسلمانان پیوستند و ضمن ادامۀ فعالیت نظامی و نقش در گسترش فتوحات اسلامی، پس از استقرار در شهرهای تازه تأسیس بصره و کوفه در فعالیت های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این شهرها سهمی عمده داشتند. آنها پس از روی کار آمدن امویان، ضمن شرکت در جنبش های ضد اموی به فعالیت فکری علیه جریان جبرگرایی که از سوی امویان تبلیغ می شد روی آور...

بازشناسی بینش و اندیشه ی تاریخنگاری ایرانیان از خلال منابع تاریخ نگاری اسلامی در قرون نخستین نشان می دهد که تاریخنگاری در ایران باستان از جایگاه برجسته ای برخوردار بوده و به ابتکارات و نوآوریهایی دست یافته که در نوع خود در آن زمان بی نظیر بوده است.یکی از این گونه اندیشه ها تلفیق تفکر تاریخنگاری با هنر نگارگری و نقاشی در خلق آثار تاریخی مصور و منقش بوده است که طی فرآیندی طولانی در ایران باستان د...

این مقاله پژوهشی پیرامون مبلمان ایرانی در دوره اسلامی از برآمدن سلجوقیان تا پایان زندیان و آغاز قاجاریان است. هدف پژوهش شناسایی و معرفی گونه‌های متفاوت مبلمان ایرانی، با تمرکز بر تخت و صندلی، و بیان دگرگونی‌های آن در این دوره است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف پژوهشی توسعه‌ای و از لحاظ ماهیت کیفی و اکتشافی و شیوه گرد‌‌آوری داده‌ها کتابخانه‌ای و میدانی است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که اگرچه آثار بر‌جای ...

چکیده فتوحات اسلامی در ایران در پادشاهی یزدگرد سوم (632-651 م.) و به‌ویژه تسخیر بخش عمده آن در کمتر از یک دهه، گویای آن است که دولت ساسانی در آن هنگام توان نظامی و دفاعی خود را، آن‌چنان‌که در دوره­های پیشین می­بینیم، از دست داده بوده است. متون تاریخی سده­های نخستین اسلامی که از دیرباز منابع پر استناد تاریخ­پژوهان معاصر شمرده می­شوند، این فرض را تأیید می­کنند. این منابع، از یک آشفتگی سیاسی پس ا...

رویارویی اعراب مسلمان وسپاه ساسانی در واقعۀ ذی قار بود که به شکست ایرانیان انجامید. این حادثه مقدمه ای برای جنگهای قادسیه، جلولاء، نهاوند وشکست نهایی امپراطوری ساسانی از مسلمانان وورود اسلام به نقاط مختلف ایران شد. با شکست ساسانیان و فرار یزدگرد از مسیر کرمان به خراسان، مسلمانان در تعقیب وی و نیز برای فتح کامل ایران، در زمان خلافت عمر و عثمان، سرزمین کرمان را فتح کردند. ابتدا این منطقه، در زمان...

با روی کارآمدن امویان، تغییرات بسیاری در سیاست های خلافت اسلامی به وقوع پیوست؛ اصولا ًماهیت خلافت اموی، با سیره حکومت نبوی و خلفای راشدین نه تنها متفاوت بود، بلکه درتعارض نیز قرار می­گرفت؛ زیرا حکومت آنان مبتنی بر اشرافیت و ساختار نظام قبیله ای بود که ریشه در عصرجاهلیت داشت؛ گاهی نیز متأثر از سنت سیاسی سرزمینهای فتح شده بود. چنین نظامیبرای اداره­ی خود به ثروت بسیاری نیازمند بود و تنها راه کسب آن...