آسیب‌شناسی معرفت دینی ـ به‌معنای شناخت آفاتی که به درک و باور دینی زیان می‌رساند ـ از بحث‌های نوپایی است که البته می‌توان برخی نمودهای آن را از لابه‌لای آثار پیشینیان نیز استخراج نمود. علامه طباطبایی در قامت یک متفکر دینی با غور در منابع اسلام، ضمن شناخت آسیب‌های معرفت دینی، به مقابله با آنها پرداخته و از این رهگذر، شیوه‌های متفاوتی برای فهم صحیح دین ارائه نموده است. نوشتار حاضر ضمن برشمردن مهم...

دین اسلام آیینی جهان‌شمول با اصول و معارف اساسی و فراگیر است که عمدة آن‌ها در قرآن کریم بیان شده‌است. اما شناخت آن‌ها برای غیر عرب‌زبانان تنها از راه ترجمه میسور است. از این رو، علمای مسلمان از دیرباز با مسئلة ترجمة قرآن مواجه بوده‌اند و دو نگرش موافق و مخالف نسبت به این مسئله شکل گرفته‌است. بررسی پیشینه و سیر تاریخی نشان می‌دهدکه موافقان ترجمة قرآن و مخالفان آن، از دو منظر کلامی و فقهی به مسئل...

چکیده تاریخ صدر اسلام ـ از رحلت پیامبر اکرم (ص) تا پایان خلافت حضرت علی (ع) ـ حاکی از رویدادها و جریان های مختلفی است. نحو? انتخاب هر یک از خلفای سه گانه و عملکرد ایشان، سکوت گریزناپذیر امیرالمومنین (ع) به لحاظ بی تفاوتی اکلیدواژه ها: عوام زدگی، نهج البلاغه، خودمحوری، جهالت، غفلت، انحراف سیاسی، جوّسازی، فتنه، بدعت، تعصّب، ناکثین، قاسطین، مارقین کثر مردم نسبت به امور حکومتی و ظهور جریان های ...

تعلیم «تثلیث» را با اندکی تسامح می‌توان، مهم‌ترین تعلیم در الهیات مسیحی به‌شمار آورد. شکل‌گیری مناقشات فراوان در باب تثلیث از آغاز مسیحیت، تشکیل شوراهای کلیسایی متعدد، نشو و نمای جریان موسوم به بدعت‌گذار در مقابل کلیسای رسمی و تدوین یک اصطلا‌ح‌نامۀ تثلیثی بسیار غنی گواهی است بر صحت این مدعا. در مقالۀ حاضر تلاش می‌شود تا نحوۀ تطور رویکردهای الهیاتی اتخاذشده نسبت به اصطلاح‌شناسی تعلیم مذکور و تعا...

علمای امامیّه اتفاق نظر دارند بر اینکه تثویب در اذان حرام بوده و هرگز جزء اذان صبح نبوده است ولی میان علمای اهل سنّت درمورد اینکه تثویب در اذان جایز است یا خیر، اختلاف است. غالب علمای اهل سنت گفتن این جمله را در اذان صبح مشروع و مستحب و ترک آن را نیز مکروه می‌دانند اما برخی اندک از علمای اهل سنّت مثل ابو حنیفه به بدعت بودن تثویب تصریح نموده است،  این مقاله بر آن است تا ب...

در تاریخ ایران اسلامی، عصر صفوی یکی از دوره­هایی است که تأثیرات عمیقی بر حیات معنوی و ارزش­های فرهنگی ایران ازخود به جای گذاشته و این تأثیرات حتی تاقرن معاصر نیز به خوبی قابل تشخیص است. مراسم عزاداری در حکومت صفویه به طور کلی بر اساس عقاید وافکار مذهبی- سیاسی شکل گرفته بود و از همان آغاز، چنان بسط و توسعه یافت که در کمتر دوره­ای از تاریخ ایران، در زمانی چنان کوتاه بدان پایه رسیده بود. بررسی و ش...

هدف این پژوهش، بیان اهداف مشترک عاشورای حسینی و قیام مهدوی در رهیافت روایی است. مقصود از رابطه ی عاشورا و مهدویت، پیوندی است که میان این دو عنصر اساسی در هدف وجود دارد، که با عنصر «غدیر» هویت مکتب امامت را می سازند. روش این تحقیق، توصیفی تحلیلی است، که با بهره گیری از روایات و ادعیه(دعای ندبه، زیارت عاشورا و زیارت ناحیه ی مقدسه) در صدد پاسخ به سؤال اصلی تحقیق است. قیام جهانی مهدی موعود(عج)، مکم...

در میان صوفیانی که به نقد و بازتعریف مبانی و مفاهیم تصوف پرداخته­اند، شیخ احمد سرهندی          (971- 1034) از جایگاه ویژه­ای برخوردار است. او بی­آنکه به طعن و رد صوفیان بپردازد، بر این باور بود که ایشان نتوانسته­اند مقامات سلوک را تا به انتها سپری کنند و لذا از متوسطان هستند و نه منتهیان. شیخ احمد به مدد علوم کشفی منحصر به فرد خود، که به ادعای وی ورای علوم علما و معارف اولیا بود، تعریف­هایی جدی...

سقراط را امروز فیلسوفی می شناسیم که مخالف بنیادی جریان سوفسطایی گری نیمه ی دوّم قرن پنجم پیش از میلاد و سرسلسله ی سنت فلسفی ای است که افلاطون و ارسطو رواج داده اند و در سرتاسر تاریخ فلسفه با تغییرات و تعدیل هایی به حیات خود ادامه داده است. امّا آتنیان معاصر سقراط او را به عنوان یکی از اعضای حلقه های سوفسطایی و به جرم بدعت در الهیات و اغوای جوانان به اعدام محکوم کردند و با خوراندن سم شوکران به جها...

صادق چوبک از جمله بنیانگذارانِ داستان کوتاه در ایران است. نقش ادگار آلن­پو نیز به عنوان بنیانگذار اصول و مبانی ساختاری داستان کوتاه در جهان انکارناپذیر است. چوبک نخستین کسی بود که شعر مشهور «غراب» از آلن­پو را ترجمه کرد.در مقالۀ حاضر، برخی وجوه شباهت و تفاوت درونمایه و ساختار داستان های کوتاه دو نویسنده بررسی شده است. نتایج نشان داده است که صادق چوبک، همانند صادق هدایت، از آلن­پو تأثیر گرفته است...