در این مقاله بر آنم تا با تأمّل در عباراتی از تاریخِ جهانگشایِ جوینی که به گفتۀ بیشترِ شارحان دارایِ تعقید و ابهام است، با رویکرد نقد تصحیح متن از قراینِ موجود در نثرِ عطاملک استفاده کرده و معنایی روشن به دست آورم. گویی ابهامِ مورد نظر، بیشتر ناشی ازتوجه نکردن به فاعلِ جملات و خوانشِ نادرست از عبارت «یک نفس بیکار نفسی» است. این امر، مصحّحان و شارحان را بر آن داشته تا به گمان تمسّک جُسته و ضبطی دیگر از «بیکا...

در تحقیق حاضر بررسی گونه ای از نثر فارسی تحت عنوان نثر فنی مورد تحلیل قرار می گیرد. به علت گستردگی نثر و نثر فنی، به بررسی سه متن فنی پرداخته می شود. متونی مانند کلیله و دمنه، جهانگشای جوینی و سندبادنامه ظهیری سمرقندی. هدف اصلی از پژوهش در سه متن فوق، تطبیق آنها با یکدیگر از نظر روایت گری و عنصر توصیف می باشد.می دانیم که توصیف از عناصر پرکاربرد نثر فنی است. نویسنده از این عنصر برای پیشبرد روایت...

در میان کتب تاریخی که در دورۀ مغول نوشته شده، تاریخ جهانگشای جوینی و جامع التواریخ رشیدی به دلایل گوناگون سرآمد سایر کتاب‌هایند و در نوع خود مآخذی متفاوت و ممتاز تلقّی می‌شوند. از طرف دیگر، حدود پانصد سال پس از حملۀ مغولان و تاخت و تاز آنها در مناطق وسیعی از آسیا، در اروپای قرن نوزدهم میلادی که شرق‌‌شناسی با رویکرد متن محور در محافل فرهنگی آن رواج یافته بود، این دو کتاب مورد اقبال برخی شرق‌شناسا...

مبادلات فرهنگی ایران و آناتولی از دوره‌ی سلاجقه‌ی روم، نه‌تنها موجب رواج زبان و ادبیات فارسی و سایر پدیده‌های فرهنگی در آن سرزمین شد، بلکه در زمینه‌ی تاریخ‌نگاری نیز مورخان عثمانی در قرن نهم و دهم هجری، دنباله‌رو روش تاریخ‌نگاری ایرانی بوده‌اند.مورخان عثمانی در آغاز کار برای تدوین تواریخ آل عثمان، اخبار و روایات مربوط به اقوام ترک، به ویژه «قبایل قایی» را بیشتر، از منابع ایرانی به دست آوردند؛ د...

نویسندگان بسیاری از اشعار شاهنامه فردوسی در آثار خود استفاده نموده اند. از جمله این آثار عبارتند از : راحه الصدور، سندبادنامه ، ترجمه تاریخ یمینی ، تاریخ جهانگشای ، مرزبان نامه ، تاریخ وصاف الحضره ، جامع التواریخ و تاریخ گزیده . چگونگی ارتباط اشعار فردوسی با متن نثر و مفاهیم آن در این پایان نامه مورد بررسی قرار می گیرد.

پیوند استوار ادبیات هر قوم با تاریخ سرزمینش ، دریچه ای تابناک را به تاریکی های گذشته تاریخی ملت ها گشوده و موجب شده است که کتابهای تاریخی ادبی تجلی گاه باورها، اعتقادات ، آداب و رسوم و شیوه زندگی مردم شود و راه آشنایی با اندیشه ها و رفتارهای اجتماعی گذشته را در خود بنمایاند. خوشبختانه بیشتر کتابهای تاریخی فارسی ، ادبی هستند زیرا نویسندگان آن ، دبیران و منشیان درباری بودند که به اقتضای پیشه خودآ...

چکیده ندارد.

کتاب تاریخ جهانگشای نادری تألیف میرزا مهدی­خان استرآبادی یکی از مهم‌ترین منابع تاریخ­نگاری سلسله­ای عصر افشاریه است. نوشتار حاضر بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی می­کوشد که از طریق مطالعه شاخصه­های بینشی و روشی استرآبادی در نگارش تاریخ جهانگشای نادری، چگونگی بازتاب فضای سیاسی-اجتماعی حیات مورخ را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. در قلمرو تاریخ­نگاری و نقد تاریخی توجه به بینش و روش مورخ امری ضروری است. بی...

در پی تهاجم وحشیانه اردوی مغول به سرکردگی چنگیزخان، در طول راه اکثر شهرها منهدم و رودخانه ها در راستای اجرای روش ها جنگی آنها از مسیر خود منحرف می شد و روی صحرا از گریختگان و اجساد کشتگان پوشیده می گشت ، و اغلب بعد از عبور مغولها از هر شهر یا آبادی، فقط گرگها و کلاغها مخلوقات زنده ای بودند که در نواحی آباد و پرجمعیت سابق برای خوردن گوشت اجساد مردگان، منزل می گزیدند، و بدین وسیله مسیر طبیعی اکثر...

تاریخ جهان­گشای جوینی یکی از امهات متون تاریخی ـ ادبی زبان فارسی است. جوینی در این اثر شرح وقایع و فجایع سه رویداد شگرف تاریخ ایران را در سده­های ششم و هفتم هجری، یعنی ایلغار مغول و فراز و فرود سلطنت خوارزمشاهیان و داستان  اسماعیلیان ایران، به رشتة تحریر درآورده است. در این مقاله از منظر زبان­شناسی نقش­گرا ـ که اثر را در ارتباط با گوینده، شنونده، زمینه و موضوع آن بررسی می­کند ـ کارکردهای زبانی ...