از اواخر سال 2010 تا به حال، کشورهای عرب مسلمان خاورمیانه و شمال افریقا دست‌خوش ناآرامی‌های سیاسی و اجتماعی بوده است؛ انقلاب‌هایی در برخی از این کشورها رخ داده و در کشورهایی مثل تونس، مصر، لیبی و یمن به پیروزی رسیده است. همچنین ناآرامی‌هایی که هنوز ممکن است به انقلاب منجر شود در بحرین و سوریه در جریان است. انقلاب‌های اخیر، موج جدید آزادی‌خواهی و مردم‌سالاری را در خاورمیانه و شمال افریقا رقم زد؛...

تحولات اخیر جهان عرب ژئوپلتیک قدرت در خاورمیانه را به شدت متاثر کرد. سقوط دولت‌های اقتدارگرایی همچون بن علی و مبارک، معادله قدرت در خاورمیانه را وارد دوره جدیدی کرد. قدرت‌های منطقه‌ای با باز تعریف موقعیت و منافع ملی و منطقه‌ای خود شروع به گسترش روابط با رژیم‌های پسا انقلابی کردند. ترکیه به عنوان یکی از قدرت‌های اثر گذار در منطقه، تحولات عربی را فرصتی برای باز آفرینی نقش و موقعیت تاریخی‌ خود در ...

تأثیر ژئوپولیتیک در جهت‌گیری سیاست خارجی کشور‌ها و نظام بین‌الملل همواره یکی از دغدغه‌های ذهنی پژوهشگران حوزه روابط بین‌الملل بوده که طی سال‌های گذشته مخصوصاً تحت‌تأثیر حادثه 11 سپتامبر دوچندان شده است. منطقه خاورمیانه از جمله مناطقی است که همواره با برخورداری از موقعیت ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک خود بیشترین تغییرات را در این زمینه داشته و نگاه‌های بسیاری را به سمت خود جلب کرده است. بنابراین شناخ...

توافق هسته‌ای بین ایران و شش قدرت برتر جهانی این قابلیت را دارد که تأثیرهای عمیقی بر چشم‌انداز تحولات در خاورمیانه بگذارد. ایران با دولت‌های عربی خلیج فارس به‌ویژه عربستان در رقابت تنگاتنگی در سراسر منطقه خاورمیانه است. هرچند کشورهای حوزه خلیج فارس و ترکیه با احتیاط از این توافق استقبال کردند، اما با این‌حال همچنان نگران نفوذ بیشتر ایران در عرصه منطقه‌ای هستند. در جهان غرب این امید وجود دارد که...

چکیده تحولات خاورمیانه که در سال 2011 و از قیام مردمی کشور تونس آغاز و به سایر کشورهای منطقه تسری پیدا کرد باعث بروز تحولات شگرفی در ساختارهای سیاسی-اجتماعی برخی از کشورهای خاورمیانه گردید. در این میان، کشور عربستان سعودی که دارای نظام سنتی سلطنتی است خود را در معرض جدی آسیب این موج تحول خواهی در دو حوزه داخلی و خارجی دید. عربستان سعودی با توجه به رسالتی که برای خود به عنوان رهبر جهان اسلام تعر...

مسأله فلسطین بی تردید مهم ترین مسأله جهان اسلام در این برهه از تاریخ است. تأسیس دولت یهودی در قلب خاورمیانه موجب بین المللی شدن مسأله فلسطین شد. جهت درک این مسأله بایستی آن را در یک زمینه تاریخی مورد بررسی قرار داد. مناقشه طولانی اعراب و اسراییل به چندین جنگ و درگیری مسلحانه انجامیده است. تلاش برای آزادسازی سرزمین های عربی، هم چنین شکست در جنگ اکتبر 1973 اعراب بویژه مصر را به جست و جوی صلح با ا...

تحولات متصف به دو صفت اصلی بیداری اسلامی و بهار عربی که از اواخر سال 2010 در منطقه خاورمیانه عربی شده است، مبین آن هستند که منطقه خاورمیانه در حال ورود به عرصه جدیدی از حیات سیاسی و اجتماعی خود است. عمده ترین چالشی که در اثر این تحولات در منطقه به وقوع پیوسته، در دروازه سوریه تنش ایجاد نموده است و دوکشور ایران و  ترکیه را رو در روی هم قرار داده است. هر یک از این دو کشور در صدد تحمیل الگوی خود د...

بیداری اسلامی و در پی آن تغییر در نظام های سیاسی و بروز بحران در برخی از کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، آثار وسیعی بر تعاملات سیاسی و امنیتی منطقه گذاشته، به نحوی که محورهایی از بازی گران منطقه ای و فرامنطقه ای، در جهت شکل دهی تحولات به نفع خود، در مقابل یک دیگر صف بندی کرده اند. بروز بیداری اسلامی، موجب شد تا کشورهای عربی به ویژه عربستان، آن را تهدیدی علیه امنیت خود تلقی نمایند و با اع...

چکیده مقاله حاضر به بررسی سیاست خارجی آمریکا درقبال کردهای عراق درپرتو تحولات سیاسی درمنطقه خاورمیانه می پردازد. حضورنظامی آمریکا درشمال عراق درزمان جورج بوش پدر و همچنین اشغال صورت گرفته این کشور درزمان جورج بوش پسرهمزمان به افزایش نقش عنصر کرد در تحولات قدرت دراین کشور ماهیت جدیدی داده است، تا بدانجاکه کردهای عراق نقش میانجی وتعین کننده رادرمیان شیعیان واعراب سنی به عنوان دو عنصر قدرت داخلی ا...

خیزش ها و تحولات در منطقه خاورمیانه عربی و شمال آفریقا، از ژانویه 2011 که با اعتراضات تونس آغاز شد، موجی از درخواست ها و مطالبات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اقشار مختلف مردم را در بر گرفت و سپس به سایر کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا از جمله مصر،لیبی،یمن و بحرین سرایت نمود. قیام مردمی در کشور تونس و سقوط رژیم بن علی بسیار سریع به کشور مصر سرایت کرد و به سقوط رژیم حسنی مبارک پس از سه دهه حکوم...