چکیده: در دوره زندیه که ادامه دوره آرامش نسبی پس از فتنه افغان ها بود، نقطه عطفی در رویکرد به هنرها و آرایه های ابنیه سرزمین ما به وجود آمد. این پژوهش به بررسی جنبه هایی از چنین رویکردی پرداخته و به ظهور گونه های جدید نقوش و آرایه ها در کوشک های زندیه پرداخته است. به این منظور، نمونه هایی از کوشک های زندیه شیراز را که دربردارنده این گونه آرایه ها است، انتخاب و بررسی کرده است. هدف از این نوشتار...

علم آکوستیک علمی نوین است که توانسته در زمان کوتاه عمر یکصد ساله خود در پیوند با سایر علوم از جمله معماری برای خود جایگاه خاصی ایجاد کند. معماری فضاهای مذهبی از این نظر که ساختار فضا باید جلوه ای از نمادهای مذهبی باشد، بسیار قابل توجه هستند. معماران ایرانی برای طراحی در معماری آیینی، آکوستیک را انتخاب نموده و از فرم های مختلفی چون مقرنس، کاربندی، یزدی بندی و ... استفاده کرده اند. در این مقاله ا...

خراسان شمالی به دلیل قرار گرفتن در موقعیت خاص جغرافیایی، در طول تاریخ، همواره مورد تهاجم اقوام مختلف قرار گرفته و به همین علت کم تر بنایی همراه با نقوش تزئینی آن باقی مانده است و ما ناچاریم به همین انگشت شمار اثر باقی مانده بپردازیم. به غیر از بناها که عرصه ی ابراز عشق و هنر مردمان این سرزمین است، یکی از مهم ترین زمینه های آفرینش هنرمندان بومی، گلیم این استان است. از آن جا که تحقیقات مدوّن و موث...

ترجمان احساس عاشقانه شعر خسرو و شیرین نظامی را می‌توان بار دیگر در تزیینات داخلی تالار موسیقی کاخ عالی‌قاپو مشاهده کرد .بر این اساس سئوال اصلی چنین مطرح می‌شود که آیا هنر‌های سنتی را می‌توان ترجمۀ یکدیگر قلمداد کرد؟ هدف اصلی مقاله حاضر نمایان ساختن میزان انطباق بنیان مشترک ادبیات منظوم و هنرهای سنتی بر یکدیگر است. فرض بر این است که هردو اثر ترجمان یکدیگرند به ویژه مشابهت آن‌ها در نمایش وحدت. ای...

حجم پردازی و نقش برجسته در ایران سابقه ای کهن دارد. اما در دوران اسلامی نتوانست در همان ابعاد پیش از عصر اسلامی ظاهر شود، لیکن ذوق نقش برجسته سازی و حجم پردازی ایرانیان به صورت های دیگری ازجمله تزیینات برجسته در معماری، مقبره سازی و نقش های منقور مجال ظهور یافت. در دوران قاجار در زمین? احیای نگاره های صخره ایِ اقداماتی صورت گرفت و آثاری به وجود آمد که تداوم روش و سنت های باستانی را نشان می دهد. ...

در سخن گفتن از «معماری اسلامی ایران »، باور متعلق این معماری را به اسلام و ایران دربطن خود دارد. در این مقاله کوشش میشود مفاهیم معماری وابسته به ایران و معماری متصف به اسلام روشن شود و در عین حال پاسخی برای این سؤال مهم یافت شود که راه فهم این معماری از کجا میگذرد؟ و آیا با مطالعه در آنچه این معماری از اسلام و ایران گرفته است ، م یتوان به در یک غایی از آن رسید؟به این ترتیب در ابتدا از اهمیت این...

معماری قاجار فصل دگرگونی آرمان‌ها و ارزش‌ها و عرصه تنوع و تضاد در شیوه‌ها و گرایش‌های معماری و شهرسازی ایران است. این دگرگونی، همزمان با رنگ باختن تدریجی مبانی هویت اجتماعی گذشته مانند قومیت، مذهب و زبان و نیل آن به سوی مفاهیمی همچون فرادستان (خواص)، و فرودستان (عوام) نمود بسیار برجسته‌ای در حوزه معماری مسکونی پیدا کرد و ساختار همگون و یکپارچه محلات سنت‌محور سابق را به عرصه چالش میان سنت و تجدد...

مقالۀ پیش رو با هدف شناخت چگونگی تأثیر رسالۀ «هندسۀ عملی» بوزجانی بر شکل‌گیری نونگاره‌های هندسۀ پرگاری، در هنر و معماری سلجوقی نوشته شده است. گام نخست این پژوهش مطالعۀ جایگاه این رساله در سنت رساله‌های هندسۀ عملی است. این پژوهش در گام بعد، ساختار تزیینات هندسی تا زمان پدید آمدن رساله را مورد بررسی قرار داده و به روند شکل‌گیری و سیر تکامل سبک نوین برآمده از ساختار هندسۀ پرگاری پرداخته است که هم‌...

قرون هفتم و هشتم هجری قمری عصر شکوفایی معماری در آذربایجان است. اگر چه استاد پیرنیا سبکی به نام "آذری" را توصیف و پیشنهاد کرده که مترادف با مفهوم معماری ایلخانی- تیموری است؛ اما در توصیف سبک آذری به تأثیرات بنیادین مکاتب محلی آذربایجان بر معماری دوران ایلخانی- تیموری ایران اصلا توجهی نشده است. آذربایجان با مجموعه¬ای از شاخص¬های مهندسی و تزیینات بنا مهد معماری پیشرو عهد ایلخانی معرفی م...

پس از حمله مغول، به علت ویژگی های خاص جامعه ایران، عرفان و تصوف در جامعه رواج پیدا کرد و آموزه های عرفانی در تمامی بخش های جامعه گسترش یافت به طوری که عرفان را می توان ارزشی مؤثر بر هنر‏ دوران تیموری به شمار آورد که از طریق عوامل مختلفی بر آن بازتاب یافته است. با توجه به این موضوع، هدف این پژوهش بیان چگونگی پیوند عرفان اسلامی و هنر در دوره تیموری، به علت رواج تصوف در این دوره، از طریق بررسی ویژ...