مقاله حاضر، بررسی شرح و تفسیر کورنفورد راجع به اتهام افلاطون است. اتهام این است که افلاطون نظریه «امتناع وجود اضداد در شی واحد» (= خلو شی از اضداد) را به ناحق بر ذهن و زبان پروتاگوراس می گذارد و سرانجام او را به عنوان متفکری که به نسبیت گرایی و نگرش اصالت فاعل شناسا معتقد است، معرفی می کند؛ در حالی که از نظر تاریخی پروتاکوراس به نظریه «معیت وجودی و آمیخته اضداد در خود اشیا» قایل بوده است. از نظ...

تاریخ‌گذاری سوره‌های قرآن، دانشی است که پیرامون تعیین دقیق یا تقریبی تاریخ و ترتیب نزول این واحدهای وحیانی بحث می‌کند. محمد عزّه دروزه در «تفسیر الحدیث» با توجه به روش تفسیری و صبغه تاریخی خود، بیش‌ترین تلاش را در این مورد با استفاده از آیات قرآن، فهرست‌های ترتیب نزول و منابع روایی انجام داده است. او با اعتقاد به اصول و مبانی خاص خود که از باورهایش در زمینه علوم قرآنی و مباحث تاریخی به ...

تأثیر المیزان بر پژوهشهای دینی به ویژه پژوهشهای شیعی - قرآنی مورد بررسی قرار گرفته است.  در کنار سایر ویژگی های بایسته تفسیر المیزان یکی از موفقیت های آن ورود به محافل فکری، علمی و تأثیر گسترده آن بر پژوهشهای دینی و حوزوی پس از خود است. از جمله مهم ترین این تأثیرها می توان به موارد زیر اشاره کرد: پایه گذاری شیوه تفسیر قرآن به قرآن، پی نهادن روش تفسیر موضوعی، درآمیختن عقل و نقل در فهم معرفت دینی...

ابوجعفر مرعشی محدثی بوده که ابومنصور طبرسی و ابوسعد سمعانی بی­واسطه از او روایت کرده‌اند. طبرسی در کتاب الاحتجاج روایات تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع) را از ابوجعفر مرعشی نقل کرده­است. نویسندۀ الاحتجاج تمام روایات را بدون ذکر سند آورده­است؛ اما روایات تفسیر یادشده را به­دلیل عدم اشتهار این تفسیر، با ذکر سند مقرون ساخته­است. سمعانی نیز در الانساب ابوجعفر مرعشی را شنا...

در فلسفه غرب با تفکر هگل تاریخ و فلسفه با هم نسبت می یابند و بل فلسفه ‘ تاریخی و تاریخ ‘ فلسفی دیده می شود و این پیوند مبارک بدون تفسیر تاریخ فلسفه برای هگل امکان پذیر نبوده است . لذا تفسیر هگل از تاریخ فلسفه جدید (مدرن ) امکان جمع تقابلهای تفکر جدید غربی را که از زمانه دکارت تا خود هگل حیات فرهنگی غرب را دچار شقاق و گسیختگی کرده بود ‘ میسور ساخت . در مقاله حاضر‘ یکی از مهمترین فلاسفه دوره جدی...

این پژوهش با موضوع تفسیر روایی سوره هود آیات 99ـ50 بر پایه روایات اهل بیت (علیهم السلام) است که به شیوه کتابخانه ای و روش تحلیلی انجام گرفته است. هدف اصلی از آن ارائه تفسیری مبتنی بر روایات از این سوره و اهمیت بخشی به نقشی که روایات در فهم معانی و مقاصد و تفسیر قرآن می توانند ایفا نمایند می باشد. این پژوهش دارای دو دامنه ی قرآنی و روایی است که دامنه ی قرآنی آن مفاد ظاهری آیات و دامنه ی روایی آن...

«صفت»،از مهم­ترین وابسته­های هر گروه اسمی به شمار می­رود.با بررسی صفت­ها در گونه­های مختلف،با تکیه بر تفسیرهای فارسی،بخش عظیمی از ویژگی­های ساختمان گروه اسمی در گذشته آشکار می­شود. ویژگی­هایی که به­ویژه مترجمان،با ترجمة آیات قرآن مجید،هنرمندانه خلق کرده­اند و تاکنون،در منابع دستور تاریخی ، سبک شناسی و فرهنگ­ها،به بخش­های مهمّ آن چندان پرداخته نشده است.در این مقاله می­کوشیم تا به بررسی صفت­ها از ...

تفسیر قرآن به سنّت در مرحلة بعد از تفسیر قرآن به قرآن و در طول آن است و معیّت آن دو با هم، لازم و ملزوم است. یعنی حجّیّت قرآن به جهت اینکه کلام خداست، ذاتی است ولی حجّیّت سنّت را خداوند در قرآن تجویز فرموده است. بدان جهت که نمی توان همه آیات قرآن را با خود قرآن تفسیر کرد که لازمه اش کفایت قرآن و عدم نیاز به سنّت و اهل بیت(ع) است، چاره ای جز رجوع به سنّت معصومین برای تفسیر قرآن نیست که آن، یکی از بهترین ...

تفسیری که ملاصدرا از داستان آدم(ع) در قرآن کریم عرضه کرده، بر پیش فرض ها و مبانی فلسفی و معرفتی خاصّی مبتنی است. بررسی زبان قرآن و مبانی فلسفی و معرفتی ملاصدرا در تفسیر، با محوریّت تفسیر قصّه آدم، از اهداف این مقاله است. از دیدگاه ملاصدرا، زبان قرآن در قصّه آدم، زبان معرفت بخش؛ و قصّه، مشتمل بر ویژگی های به ظاهر متضاد است. تفسیر باطنی با حفظ ظاهر، تمثیلی بودن در عین تاریخی نگری، از ویژگی­های تفسیر و...

هدف از پژوهش حاضر، گونه‌شناسی و دسته‌بندی روایات با کارکرد تاریخی در تفسیر مجمع‌البیان است. الگوی مورد استفاده در این مقاله، گونه‌شناسی مبتنی بر روش است. گونه‌شناسی مبتنی بر روش در حوزۀ تفسیر قرآن الگویی است که با توجه به سه نوع رویکرد رابطه‌نگرانه، کارکرد‌گرایانه و ساختار‌گرایانۀ دانشمندان علوم حدیث به گونه‌بندی و تحلیل گونه‌ها می‌پردازد. در مطالعۀ حاضر این نوع از گونه‌شناسی رویکردی توصیفی ـ ت...