وقتی تنش های درون یک کشور در سطح ملی توسعه نیابد و فقط در نواحی خاص از سرزمین استمرار یابد نوعی احساس منطقه گرایی در مقابل ملی گرایی در میان مردم آن ناحیه ایجاد می شود که گاه منجر به تقویت مرکزگریزی می شود و در نتیجه یکپارچگی ملی را دچار آسیب می کند. در کشورهای توسعه یافته که احساس منطقه گرایی به کم رنگ ترین حد خود رسیده است، آنچه سبب تهدید دولت ها می شود، وجود حفره های دولت است که در آن تبهکار...

هر انقلابی معمولاً دارای نوعی ایدئولوژی است که چگونگی وضع موجود جامعه و نیز ویژگی های جامعه آرمانی را مشخص نموده و مکانیزم نیل به آن را نیز بررسی می­کند. آنچه در پی می­آید، بررسی علمی ایدئولوژی انقلاب اسلامی با تاکید بر مذهب تشیع است مبنی بر آنکه این ایدئولوژی چگونه توانسته است نقش مؤثری در هویت بخشی گستره جغرافیای سیاسی ایران ایفا نماید؟ با عنایت به این سوال، نویسنده در طول تحقیق در صدد پاسخ به...

مرز به‌عنوان پدیده‌ای پویا، یکی از موضوعات بنیادی مطالعات جغرافیای سیاسی به‌‌شمار می‌رود. در گذشته، بیشتر مطالعات مرزی، تقریباً به‌طور انحصاری بر حکومت‌ها متمرکز بودند، اما امروزه مرز، خطی قلمداد می‌شود که مقیاس‌های فضایی و اجتماعی متنوع را از یکدیگر جدا می‌کند. درواقع، بیشتر پژوهش‌های کنونی در جغرافیای انتقادی، بازتاب‌دهندة گرایش مجدد به وجود مرز است. در این مطالعات، مرزها به‌عنوان سازه‌های اجت...

    هدف پژوهش: این پژوهش بر آن است تا با بررسی متون تألیفی و فعالیت­ های علمی نجم ­الملک در زمینه جغرافیا، به روشن شدن دوره مهمی از تحولات کشور، یعنی دوره گذار دانش جغرافیای سنتی به دوره نوین بپردازد و نقش او را در این انتقال مورد ارزیابی تاریخی قرار دهد. روش/رویکرد پژوهش: روش تحقیق این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و به شیوه اسنادی و کتابخانه­ ای است و در ادامه، اطلاعات گردآوری شده، سازماندهی و تجزیه ...

بررسی عوامل جغرافیایی تنش در مرزهای شمالی ایران بر اساس مدل نظری پیتر هاگت شهناز بازدار[1]- دکتر زهرا پیشگاهی فرد[2]- دکتر عبدالرضا فرجی راد[3] [1]- دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران [2]- استاد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران: نویسنده مسئول [3]- دانشیار جغرافیای سیاسی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات،تهران،ایران   فضا...

شناخت و بررسی اندیشه سیاسی و سیر تطور آن از‌جمله مباحث عمده و مورد توجه پژوهشگران در علوم سیاسی محسوب می‌شود. رخداد انقلاب اسلامی در ایران علاوه بر پیامدهای سیاسی- اجتماعی آن، مولد اندیشه سیاسی جدید براساس اسلام سیاسی با خوانش امام خمینی+ است که به لحاظ روش‌شناختی و فهم مبانی و آثار آن اهمیت فراوان دارد. شناخت صحیح این اندیشه می‌تواند به ماندگاری و اثربخشی بیشتر در جغرافیای جهان اسلام بینجامد. ...

پس از روی کار آمدن رژیم پهلوی با شکل­گیری نظام حکومتی ملت پایه در ایران تنها الگوی حاکم در اداره سرزمین در ایران از منظر توزیع قدرت فضایی، نظام حکومتی متمرکز و یا بسیط بوده است. در شناخت علل تداوم الگوی حکمرانی متمرکز در ایران در سدۀ اخیر مباحث متعددی از منظر جامعه­شناسی و علوم سیاسی مطرح شده است. لیکن فرایندهای سیاسی از جمله نظام حکمرانی از ابعاد جغرافیایی نیز برخوردار بوده و هر پدیده ظهور یاف...

سیستم سیاسی بسیط، بر واحد بودن و عدم تقسیم قدرت سیاسی در عرصه جغرافیایی کشورها اشاره دارد. به نظر می‌رسد بین نظام سیاسی بسیط و همبستگی ملی رابطه‌ای وجود داشته باشد. ویژگی مطلوب نظام سیاسی بسیط در جهت وحدت و همبستگی ملی، زمانی آشکار می‌شود که کشور به لحاظ انسانی و فرهنگی تقریباً یکدست باشد. این پژوهش به بررسی رابطة سیستم سیاسی بسیط با همبستگی ملی در کشور ایران پرداخته است. روش تحقیق این پژوهش، تو...

در چند دهه اخیر، تحقق نظام حکومتی لیبرال سرمایه داری در منطقه خاورمیانه، با فراز و نشیب های بسیاری همراه بود. از طرفی همواره درمورد امکان تحقق دموکراسی غربی در خاورمیانه، بحث های زیادی مطرح شده است. در سال های اخیر نیز چالش های مربوط به ظهور مفهوم دموکراسی در بسیاری از کشورها و حکومت های خاورمیانه مشاهده می­شود. در این راستا، بعضی از اندیشمندان معتقدند ظهور دموکراسی از نوع حاکم در جهان غرب، در ...

جغرافیای انتخابات از مباحث مهم‌ جغرافیای سیاسی است که از طریق همین گزینش‌های سیاسی مهم‌ترین افراد سیاسی کشور به‌صورت رسمی انتخاب می‌شوند. چنانچه یک کشور مانع مشارکت بعضی مردم در انتخابات شوند، این نظام دموکراتیک نیست. یکی از وجوه مهم دموکراتیک‌بودنِ نظام سیاسی حضور و فعالیت زنان در عرصه‌های سیاسی است و در این میان نحوة برخورد و رفتار جامعه با زنان از شاخص‏های مهم توسعۀ سیاسی و اجتماعی در آن جامع...