این رساله به بررسی میزان تطابق آراء ملاصدرا در سه مساله عقول، حدوث عالم و علیت با مطالب نهج البلاغه پرداخته است. به این منظور کتب فلسفی و تفسیری صدرا، مطالعه و آراء ایشان درباره مسایل فوق، جمع آوری شده است. همچنین با مراجعه به شروح نهج البلاغه، مطالب مرتبط با موضوعات مذکور، استخراج و رساله در سه فصل تنظیم گردیده است: در فصل اول، با بررسی عقول در حکمت صدرا و فرشتگان در نهج البلاغه، معلوم شد ک...

مسأله پیدایش نفس انسانی جزو اساسی ترین مسائل انسان شناسی فلسفی است. اینکه نفس انسان در ابتدای حدوث چه نوع ماهیتی دارد و در طول زندگی چه تغییراتی می دهد یا چه تغییراتی می تواند بکند، کمک های شایانی در یافتن مسیر صحیح زندگی انسان می کند. بررسی مقایسه ای آراء بزرگان فلاسفه می تواند شناخت دقیق تری از ماهیت نفس و امکانات کمالی آن در اختیار ما قرار دهد. در این رساله سعی بر آن است تا اولاً بیان جامعی ا...

ارزیابی آسیب پذیری در ارتباط با رخداد فرونشست به سبب فراگیری فضایی و هم چنین حدوث کند و بطئی با وجود اثرات خسارت بار؛ به سهولت قابلیّت شناسایی و درک ندارد. ارزیابی اثرات این پدیده نیازمند ابزار دقیق با قابلیّت کاربرد در سطح فضایی گسترده است. از همین رو در این تحقیق به منظور یافتن الگوی فضای آسیب پذیری منتج از فرونشینی زمین در دشت دامغان، ابتدا نرخ و دامنه فرونشست، طی دوره زمانی 6 ماهه با بهره گیر...

این رساله کنکاشی تطبیقی پیرامون نفس و مسائل آن از منظر ابن سینا در کتاب شفاء و ملاصدرا در کتاب اسفار است. در ابتدا نظرات ابن سینا در شفاء بیان شده، سپس مهم ترین نظریه های ملاصدرا در اسفار پیرامون نفس بیان می گردد و در بخش پایانی رساله ضمن معرفی اجمالی نظرات هر دو فیلسوف، نقاط قوت و ضعف نظریه های آنها مورد بحث، مقایسه و تحلیل قرار گرفته است. مسائلی چون تجرّد نفس، رابطه نفس با بدن، حدوث نفس، معاد...

مبحث قدم و حدوث عالم از جمله مباحثی است که مشاجرات بسیاری را میان متکلمین و فلاسفه مسلمان و حتی حکمای غیرمسلمان ایجاد کرده است. صرف نظر از عرفا که معتقد به نظریه معروف وحدت وجود می باشند و از همین لحاظ بحث از علیّت در میان آثارشان چشمگیر نیست (تا جائیکه برای برخی از آنان تصور رابطه علی، امری محال و ممتنع تصور گردیده است) برای سایر نعله های فکری اسلامی، موضوع علیت از اهمیت خاصی برخوردار است و که...

هدف از تدوین این مقاله، تبیین نزول نفس و سازگاری آن با نظریه جسمانیة الحدوث می‌‌باشد. از این رو ابتدا درباره نزول و حدوث نفس مطالبی بیان می‌گردد در ادامه مبحث خزائن الهی مطرح می‌گردد. در نهایت، بحث به آنجا می‌رسد که در عین حال که نفس در سیر تحول ماده به وجود می‌آید و به بدن تعلق می‌گیرد، با نزول آن از عالم ملکوت منافاتی ندارد، زیرا نزول بیانگر وجود ملکوتی نفس می‌باشد که غیر از وجود طبیعی آن است...

با تدقیق در نظریه «جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء بودنِ نفس انسانی» و بستر فکری آن، متوجهِ کینونتی از نفس می‌شویم که به واسطه سبب، قبل از ابدان و با حفظ هویت وتکثر معلولی تحقق دارد و در عین اشتمال بر مراتب پایینتر طوری از اطوار حقیقت نفس است. بدون لحاظ این کینونت، فهم نظریه، ناتمام بلکه به کلی غلط خواهد بود.این کینونت، اطلاق و وحدت نسبی دارد بنابراین سلسلهای از این کینونت‌ها قابل فرض است تا اینک...

هدف پژوهش حاضر بررسی پدیدة زمان، اثبات و دریافت حقیقت و احکام آن از منظر حکیم متألّه، علاّمه طباطبائی(ره) است. در این جستار سعی شده است دیدگاه های علاّمه در باب زمان در کلّیّة آثار ایشان به طور کامل استخراج و دسته بندی گردد و یافته های خود را در سه بخش عرضه می کند. بخش نخست اختصاص دارد به معرّفی مباحث و آثاری از علاّمه که در آنها به بحث زمان پرداخته شده است. بخش دوم عبارت است از نظرات علاّمه در خصوص زم...

کیهان شناسی در آغاز کار خود پایة مشترک فلسفه، دین، و علم بوده است. در فرهنگ اسلامی، کیهان شناسی یا بر محوریت خلق از عدم (دیدگاه متکلمین) استوار شده بوده، یا مبتنی بر جهانی قدیم بوده است (دیدگاه فلاسفه)، و از مسئلة چندجهانی غالباً ذکری به میان نیامده است. در اوایل دهة 1970، پس از ارائة آن چه «اصل انسان محوری» نامیده می شود، ایدة چندجهانی وارد حوزة کیهان شناسی شد. در میان متفکران مسلمان متقدم دو ن...

این مقاله در پی شرح و بررسی درس گفتار هیدگر تحت عنوان این همانی و تفاوت دربارة فلسفة هگل است. در این بررسی کوشیده شده است تا درک و فهم هیدگر دربارة مؤلفه های اصلی تفکر هگل در باب «مسئلة این همانی و تفاوت»، اصل این همانی، و تقوم وجودشناختی ـ الهیاتی متافیزیک نزد هگل، و نسبت بین متافیزیک دورة جدید و نیست انگاری حاصل از آن بیان شود. از نظر هیدگر، متافیزیک هگل، انتو ـ تئوـ لوژیک یا به عبارتی وجودشن...