صدرالمتألّهین بر خلاف پیشینیان خود، نقش قوۀ ادراکی را از انفعال، به سمت فاعلیت سوق داد. از نظر وی نفس در ادراک های حسی و خیالی شبیه فاعل مخترع است که به ایجاد صورت های ادراکی در فضای نفس می پردازد. لازمۀ سخن صدرا این است که علم نیز از مدار ماهیت خارج شده و امری وجودی گردد؛ چون جعل فقط به وجود تعلق می گیرد. با این حال، فاعلیت نفس نسبت به صورت هایی که واجد آن ها نیست، به مشکلاتی مثل نقض قاعدۀ «معط...

توجه به مقوله زیبایی، در ادراک منظر، امری مهم و غیر قابل انکار است. در چند دهه اخیر مطالعات رو به رشدی در زمینه ادراک منظر، صورت گرفته است. لیکن توجه ویژه در این زمینه با رویکردهای اسلامی و ایرانی ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر با موضوعیت «ادراک منظر، مبتنی بر زیبایی شناسی اسلامی» شکل گرفته است که هدف آن رسیدن به شاخص های زیبایی شناسی اسلامی و نحوه تبیین ادراک منظر شهر اسلامی- ایرانی توسط آن ش...

«لذت» از اساسی ترین انگیزه های رفتار آدمی است که مورد توجه ویژه فیلسوفان قرار گرفته است. ابن سینا پاسخ به پرسش «چیستی لذت» را از طریق شناخت نفس و قوای ادراکی آن میسر می داند. از نظر او، لذت عبارت از ادراکی حضوری است که از دستیابی مدرِک به آنچه در نظرش کمال و خیر به شمار می رود، حاصل می شود و به واسطۀ ادراک، کمال و خیر ذومراتب و تشکیکی است. فخر رازی نظریۀ متزلزلی دارد؛ گاهلذت را بی نیاز از تعریف ...

ذهن به معنی قوای ادراکی انسان که مرتبط با مغز و اندام حسی است به شیوه‎های گوناگون عالم خارج را تحت تأثیر قرار می‎دهد. این مقاله در پی بررسی تأثیرات بی‏واسطه ذهن بر عالم خارج شامل جهان طبیعت، بدن انسان و اذهان دیگران در آثار ابن‏ سینا است. بر اساس بررسی و تحلیل آثار ابن‏ سینا در این خصوص حیطه ادراکی نفس با قوای حس، خیال، متخیله و واهمه در اموری چون دعا، سحر، عشق، حالات بدن و ... تأثیر می‏ گذارد....

در خصوص نحوۀ ارتباط قوۀ مدرکه با صورت های ادراکی حسی و خیالی  دو دیدگاه در فلسفۀ اسلامی وجود دارد: ابن سینا و دیگر مشائین قایل به حلول این صورت ها در فضای قوۀ ادراکی است و صدرالمتألهین هم قایل به صدور آنها  از مرتبه ای از مراتب نفس و هم قایل به حلول آنها  در مرتبه ای  دیگر از [نفس] می باشد. براساس نظر مشاء، نفس هنگام ادراک تنها اتصاف عرضی به صور پیدا می کند و استکمال آن استکمال عرضی است. بنابرا...

هر اثر هنری و به تبع معماری به عنوان یک هنر، واجد وجوه معنایی متنوعی است که مخاطب برخی از این وجوه را در قالب یک ادراک واحد دریافت می کند. مخاطب هنگام مواجهه با اثر تنها وجوهی را درک می کند که جهان ادراکی وی اجازه دریافت آنها را می دهد. از سویی جهان ادراکی اشخاص خاص آنها و در میان افراد متفاوت است. این امر سبب می شود دریافت های مخاطبین (و از جمله منتقدین) در بسیاری وجوه معنایی اثری واحد، گاهی ب...

سابقه و هدف: تصویرسازی ذهنی، شبیهسازی یا بازآفرینی یک تجربه ادراکی در میان تعدیلکننده­های حسی است. هدف این پژوهش، تبیین شاخص­های روان­سنجی پرسش­نامهی تصویرسازی بینایی و حسی- حرکتی در بین بیماران مالتیپل اسکلروزیس بود. مواد و روش‌ها: در این مطالعه که از نوع بررسی اعتبار و پایایی است، 110 نفر از بیماران مالتیپل اسکلروزیس شهر اهواز، به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار این تحقیق پرسش­...

«لذت» از اساسی‌ترین انگیزه‌های رفتار آدمی است که مورد توجه ویژه فیلسوفان قرار گرفته است. ابن‌سینا پاسخ به پرسش «چیستی لذت» را از طریق شناخت نفس و قوای ادراکی آن میسر می‌داند. از نظر او، لذت عبارت از ادراکی حضوری است که از دستیابی مدرِک به آنچه در نظرش کمال و خیر به شمار می‌رود، حاصل می‌شود و به واسطۀ ادراک، کمال و خیر ذومراتب و تشکیکی است. فخر رازی نظریۀ متزلزلی دارد؛ گاهلذت را بی‌نیاز از تعریف ...

پژوهش حاضر به کاوش معنای معماری خانه‌های بومی منطقه موکریان ایران برخاسته از حسیت و تجربه ادراکی می‌پردازد. هدف نهایی پژوهش، نگرش ناب به حس‌و‌خانه در‌جهت کشف رابطه عمیق آن‌ها‌و‌ بیان یک روش علمی برای هویدایی ادراک حسی معماری‌و تجربه ادراکی خانه توام با افشا‌نمودن‌و آشکارگی میزان درگیری حس‌ها با فضا‌و اهمیت خصایص هستندگی مستخرج از تجربه‌ادراکی در خانه‌های موکریان است. پژوهش، ابتدا با رویکرد پدید...