در قرون نخستین اسلامی ناحیه بیهق از توابع نیشابور بود. در اواخر قرن اول هجری هنگامی کهشاهراه خراسان- عراق از مسیر کویر مرکزی ایران به بیهق- ری- عراق تغییر یافت، ناحیه بیهق ازاهمیتی راهبردی برخوردار، و حفظ آن یکی از اولویت های حکام خراسان شد. در پی این تحول، بیهقعرصه شورش ها و منازعات داخلی گردید. مقاله حاضر به بررسی ریشه های این رقابت ها اختصاصدارد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که سیاست حاکم...

مورخین محلی به دلیل محدودیت حیطه جغرافیایی حوزة تحقیقات خود، فرصت بیشتری دارند که در جزئیات دقیق شده، با بررسی همه جانبة آن، تصویری شفاف‌تر از موضوع پژوهش خویش به دست دهند. از سوی دیگر زیستن در محیط جغرافیایی تحقیق، به آنها این امکان را می‌دهد که بتوانند بر روی هر پدیده‌ای که توجه آنها را جلب می نماید، به دقت نظرافکنده، به ثبت و ضبط آن اقدام کنند. بدین سبب خاطر عرصة تاریخ محلی میدان تاخت و تاز ...

حکومت اردلان کردستان یکی از حکومت­های محلی کُرد است که به رغم سده­ها استقلال داخلی، در اوایل حکومت شاه عباس اول به تابعیت دولت مرکزی صفویه تن داد. به دلیل موقعیت راهبردی کردستان اردلان در مرز ایران و عثمانی، اردلان­ ها، که پیش از این به انقیاد هیچ­کدام از دولت های ایران و عثمانی در نیامده بودند، با پذیرش تابعیت رسمی دولت ایران در زمان شاه عباس اول، فصل جدیدی در تاریخ سیاسی خود رقم زدند. در محدود...

چکیده ساری مرکز ایالت مازندران دارای حکومت محلی با قدمت هزار ساله، از جمله مناطقی بود که تا نیمه حکومت صفویان ـ دوره شاه عباس اول از نوعی خود مختاری و استقلال داخلی برخوردار بود. ویژگی جغرافیایی و اقلیمی آن همواره مانعی طبیعی در برابر تهاجمات خارجی به این منطقه محسوب می شد و این نکته یکی از عوامل مهم در تثبیت ویژگیهای ممتاز فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آن بود. سیاست تمرکز گرایی صفویان با سلطنت شاه...

مطالعۀ تاریخ ایران در دوران بعد از اسکندر، دورانی که تحت عنوان « هلنیسم» یاد می‌شود، فاقد منابع دست اول مکتوب است، از این رو برای بازسازی تاریخ حکومت‌های محلی این دوره، به‌خصوص فارس، از منابع قابل دسترس محلی استفاده می‌شود؛ بدون شک مفیدترین و قابل استنادترین منابع محلی این دوره سکه‌های ضرب شده از سوی شاهان محلی فارس است که نشان می‌دهد ایالت فارس برای مدتی از استقلال داخلی برخوردار و والیان آن ا...

با ظهور و تثبیت مسلکِ نو ظهور شیخیه در کرمان، از آنجا که مؤسس و دیگر رهبران این طریقه با دولت قاجاری ارتباط خویشاوندی داشتد لذا بر اقتدار محلی آنان در عرصه سیاست در این شهر افزوده شد. خاندان ابراهیمی شیخی مذهب تنها به عنوان یک گروه مذهبی در کرمان به شمار نمی آمدند بلکه به سبب نفوذی که در بین حکام قاجاری داشتند با حضور خود در تشکیلات اداری و در اختیار گرفتن برخی مناصب حکومتی کرمان، بر تحولات سیاس...

حکومت اردلان کردستان یکی از حکومت­های محلی کُرد است که به رغم سده­ها استقلال داخلی، در اوایل حکومت شاه عباس اول به تابعیت دولت مرکزی صفویه تن داد. به دلیل موقعیت راهبردی کردستان اردلان در مرز ایران و عثمانی، اردلان­ ها، که پیش از این به انقیاد هیچ­کدام از دولت های ایران و عثمانی در نیامده بودند، با پذیرش تابعیت رسمی دولت ایران در زمان شاه عباس اول، فصل جدیدی در تاریخ سیاسی خود رقم زدند. در محدود...

در خلال بین سال های 1324ق./ 1907م. تا 1337ق./ 1919م. طغیانی در منطقه مرکزی ایران با مرکزیت کاشان به وجود آمد. سردسته طغیانگران، نایب حسین کاشی و پسرش ماشاءاله خان بودند. محدوده جغرافیایی این طغیان، از جنوب قم تا یزد و از مورچه خورت تا حوالی طبس را شامل می شد. پاره ای علل و عوامل، باعث بروز و ادامه طغیان نایبیان در این محدوده گردید. علل و عوامل محلی، ملی و فراملی، باعث شد که طغیانی با این وسعت ش...

با ظهور و تثبیت مسلکِ نو ظهور شیخیه در کرمان، از آنجا که مؤسس و دیگر رهبران این طریقه با دولت قاجاری ارتباط خویشاوندی داشتد لذا بر اقتدار محلی آنان در عرصة سیاست در این شهر افزوده شد. خاندان ابراهیمی شیخی مذهب تنها به عنوان یک گروه مذهبی در کرمان به شمار نمی‌آمدند بلکه به سبب نفوذی که در بین حکام قاجاری داشتند با حضور خود در تشکیلات اداری و در اختیار گرفتن برخی مناصب حکومتی کرمان، بر تحولات سیاس...