دور? حکومت ایلخانان که حدود یک قرن به طول انجامید باعث تغییرات اجتماعی، اقتصادی در ایران شد. هرج و مرج ناشی از سقوط خوارزمشاهیان و حضور اسماعیلیان در ایران و دسته­بندی­های مذهبی در کنار حمل? مغول که روحانیون در این حوادث بی تأثیر نبودند باعث سرخوردگی مردم شده، گرایش به تصوف فزونی گرفت به حدی که املاک و موقوفات و صدقات زیادی به شیوخ صوفیه اهدا می شد. اینان تا جایی نفوذ کردند که خان هم آن ها را احترام کرد و کم کم در سیاست هم دخالت می کردند. در این دوره ما شاهد رشد و حضور دانشمندان برجسته ای مانند خواجه نصیرالدین طوسی، شیخ جمال الدین مطهر حلی و مورخینی مثل عطا ملک جوینی، رشیدالدین فضل الله همدانی، داوود بناکتی، حمدالله مستوفی و ... هستیم که آثار تاریخی و ادبی با ارزشی به زبان فارسی پدید.. در این دوره، منصب وزارت پس از سلطان بالاترین مقام حکومتی بود و صاحب آن به تناسب موقع خود نزد ایلخان و نفوذش در درگاه و شبکه قدرتی که در دیوان و در ولایات می ساخت، قدرت و اختیار بسیار داشت. وزیران ثروت بسیار می اندوختند و قدرت فراوانی داشتند. در این میان بیشتر وزیران نه تنها افرادی دیندار و مومن، بلکه بیشتر آنان جزء عالمان و دانشمندان مسلمان بودند و دارای اندیشه های سیاسی منحصر به فرد بودند که این اندیشه ها را در قالب کتابهای خود ارائه می دادند که نه تنها به حاکمان و سلاطین کمک می کرد بلکه راهگشای نسلهای بعدی نیز بود. اما آنچه در هر دوره ایی و بخصوص در دوره مغولان و ایلخانان مهم است، این است که این مقام و قدرت و پایگاه وزراء توسط رقیبان به مخاطره می افتد و بسیاری از این وزراء در این کشاکش میان حریفان می باختند و آماج تیر کینه و نیرنگ مخالفان قرار می گرفتند و در این میان بسیاری از وزراء جان خود و حتی خاندان خود را از دست می دادند.

این پژوهش بر آن است که به شناسایی شهرها و امکانات استان از زمان صفویه تا اواخر قاجار بپردازد . موقعیت جغرافیایی ؛ آب و هوا ، پوشش گیاهی و سیر تحولات سیاسی منطقه از زمان مادها تا اواخر دوران قاجار بررسی شده است . اقوامی که بنا به دلایل مختلف به این منطقه کوچ نموده اند و علت مهاجرت آنها مورد بررسی قرار گرفته است . شهرها ، راهها و جاذبه های طبیعی و بناهای مهم که مورد توجه سیاحان قرار گرفته بود شناسایی و مسائل بهداشتی و اقتصادی و فرهنگی آن زمان مطرح شده است . در این پژوهش جاذبه های استان گلستان از خلال سفرنامه ها مورد بررسی قرار گرفته است سیاحان به نقاط مختلف استان سفرهایی داشته و به مسائل اقتصادی و حتی روابط سیاسی و تجاری ایران در این منطقه توجه داشتند. وجود راه ابریشم و تجارت از طریق دریای خزر به شاهرود توجه سیاحان و بازرگان را به این منطقه جلب نموده است . شهرهای استرآباد به تفکیک از خلال سفرنامه ها ، مورد بررسی قرار گرفته است ، صنایع دستی ، کارخانه ها ، روستاها ، زبان و مذهب ، ایلات ساکن و وضعیت راهها و شهرها شناسایی و معرفی شدند. سعی شده به تمامی کتب و سفرنامه های مربوط به استرآباد مراجعه و مطالب از منابع دست اول استخراج گردد . امید است مورد قبول واقع شود.

صفاریان بطور مستقل از سال 247 تا 287.ه ، بمدت 40 سال در مشرق ایران و بخشی اعظم از دیگر بلاد ایران، افغانستان و هند فرمانروایی داشتند و از سال 298. ه ، در زمان امارت ابوعلی محمد بن علی بن لیث تا سال 393.ه، در زمان ابو احمد خلف بن احمد به عنوان حکمرانان محلی در شرق ایران بمدت 106 سال حکمرانی نمودند. در دوره اول صفاریان یعنی ایام امارت یعقوب و عمرولیث، معمار این سلسله، قاعده و ترتیب دو نهاد درگاه و دیوان رسوم درگاه و بارعام و نظایر آن رادر حکومت خویش بوضوح براساس الگوهای رایج عصر خود یعنی بغداد که آن نیز براساس رویه عصر ساسانیان بوده است، بنیان نهاد. زیرا استعمال کلمات دولتی عربی مانند: عامل، خراج، قضاوت، خطبه و نظایر بسیاری که در منابع این دوره آمده است، آشکار می سازد از یک سو این لغتها که توسط حکام عرب در ضمن اداره کردن مملکت بجا مانده، در تشکیلات اداری صفاریان نیز بکار گرفته شده است و از سوی دیگر بسیاری از اصطلاحات اداری مانند: دفتر، دیوان، برید، رهدارو امثالهم تقلیدی مستقیم از تشکیلات اداری مداین بوده است. استقرار نهاد دیوان در حکومت صفاریان از عبارت «عَمَل» که در معنی کار دیوانی، ریاست، حکومت است و بارها در تاریخ سیستان ضمن شرح وقایع بکار رفته آشکار می شود. در رأس این حکومت بعد از امیر، وزیر قرار داشت که با حکم امیر، بعنوان رئیس دیوان سالاری می بایست امور حکومت و دیوانها را به سامان برساند. لیکن یکی از تغییرات اساسی در تشکیلات اداری این حکومت عدم وجود منصب وزارت در عهد یعقوب لیث است که بنظر می رسد امیر خود وظایف وزیر را انجام می داده است و بجای وزیر از دبیر استفاده می کرده است . این نهاد بطور مشخص از دوره عمرو لیث برقرار گردید. در واقع مستعجل بودن دوره اقتدار صفاریان، فقدان نیروهای کارآمد اداری و نظامی، نزاعهای درون خاندانی، رقابت امرای نظامی و کاربدستان اداری و گسترش نفوذ امرای نظامی که موجب کمرنگ شدن نقش صاحب منصبان اداری گردید، از عوامل تضعیف ساختار اداری و نظامی صفاریان است. لیکن با سقوط صفاریان، ساختار اداری و نظامی آنان به دوره های بعدی یعنی سامانیان، سلجوقیان و غزنویان منتقل گردید و در این حکومت ها به انسجام رسید.

چکیده ساری مرکز ایالت مازندران دارای حکومت محلی با قدمت هزار ساله، از جمله مناطقی بود که تا نیمه حکومت صفویان ـ دوره شاه عباس اول از نوعی خود مختاری و استقلال داخلی برخوردار بود. ویژگی جغرافیایی و اقلیمی آن همواره مانعی طبیعی در برابر تهاجمات خارجی به این منطقه محسوب می شد و این نکته یکی از عوامل مهم در تثبیت ویژگیهای ممتاز فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آن بود. سیاست تمرکز گرایی صفویان با سلطنت شاه عباس اول تشدید گردید و در کنار درگیریهای داخلی محلی که خود موجب تضعیف قدرت نیروهای حکام ساری بود، نهایتاً به انقراض حکومت محلی هزار ساله مازندران و جایگزینی حکام منصوب صفوی در این خطه شد. در دوره های افشاریه و زندیه نیز بر اساس تغییر در اقتدار حکومت رسمی زمان، ساری دستخوش تغییراتی در حکومت گردید. این پژوهش بر اساس سوال اصلی تحولات تاریخی ساری در دوره های صفویه، افشاریه و زندیه متاثر از چه عواملی بوده است؟ و با هدف توضیح و تبیین بخشهایی از تحولات سیاسی ساری در دوره صفویه، افشاریه و زندیه به نگارش در آمد. روش تحقیق مبتنی بر داده ها و اطلاعات پراکنده گردآوری شده در منابع اصیل عصر صفوی، افشاریه و زندیه و تجزیه و تحلیل داده ها به شیوه کتابخانه ای صورت پذیرفت. این پژوهش به این نتیجه دست یافت که ایالت مازندران با مرکزیت ساری به رغم داشتن موانع طبیعی، به دلیل درگیریهای فرسایشی نیروهای داخلی خود در معرض سیاست تمرکز گرایی وحذف حکومت های محلی صفوی قرار گرفت و خود مختاری و استقلال داخلی خود را از آن پس تا پایان دوره مورد بحث، از دست داد. کلید واژه: ساری، مازندران، تحولات تاریخی، صفویه، افشاریه، زندیه.

شورش های خوارج در دوره خلافت عباسی نیازمند شناخت کافی از اصل پیدایش آنها می باشد.آگاهی از مبداء پیدایی و دگرگونی های حاصل از انشعابات و وقوف به اصول اندیشه ها از خاستگاه سیاسی آنها سرچشمه می گیرد. این تحقیق حرکت خوارج را در نگرشی تاریخی و در قرون اولیه هجری بررسی می کند.لذا سعی شده است زمینه های شکل گیری شورش ها و کشیده شدن آن به منطقه ی ایران را بابررسی ساختار اجتماعی،سیاسی آن پس از ورود اسلام مورد تحلیل قرار دهد. شناخت دستگاه اموی و فراز و فرودهای آن،معرفی سیستان به عنوان مهمترین کانون فعالیت خوارج و ائتلاف سیاسی خوارج با عباسیان عناوین مباحثی است که در این تحقیق بدان پرداخته شده است . خلافت عباسیان وبررسی شورش ها دراین دوره باعنصرایرانی ارتباط نزدیک دارد.مردم مناطق تحت نفوذ خوارج وحوزه قدرت والیان خلیفه در دو طبقه و با نگرشی متفاوت برخورد می کردند. چرخش ایدئولوژیک ، انتخاب تاکتیک جدیدآنان برای تغییر مسیرفکری،عقیدتی به مطالبات اجتماعی بود.نابسامانی اجتماعی وحق کشی های دستگاه عباسی ، زمینه را برای ائتلاف مخالفان این سلسله فراهم کرد.قیام حمزه بن آذرک در چنین اوضاع واحوالی رقم خورد، درگیری وی با والیان اعزامی وتبادل نامه بین هارون وحمزه از رخداد های مهم این دوره می باشد.با روی کار آمدن طاهریان و صفاریان حکومتهای نیمه مستقل و مستقل ایرانی ، یکی با سرکوب و خشونت و دیگری با تاکتیک نزدیکی به خوارج پس از حدود سه قرن ، شعله های این سازمان اجتماعی گسترده راخاموش کردند.پس ازمرگ یعقوب حضور خوارج به شکل همزیستی مسالمت آمیز تعریف شده است. کلیدواژه:عباسیان، امویان ، خوارج، حکمیت،فرق ، ایران،سیستان، طاهریان، صفاریان

ایالت تاریخی استرآباد یکی از مراکز تمدنی ایران باستان بوده است.وجود جنگل ها و دریا و طبیعت بذّال و بخشنده موجب شد که کانون های تمدنی در منطقه رشد و وسعت یابند. وجود محیط های باستانی و تاریخی همچون غارها، تپه ها وابنیه های متعدد نیز خود نشانه های گویایی محسوب می شوند که خبر از یک حیات پر جنب و جوش اجتماعی در تاریخ گذشته این خطه را می دهند. ورود آریائیان به ایران و سپس حکومت مادها ، هخامنشیان ،اشکانیان و ساسانیان در جای جای این مرز و بوم از جمله ، فرهنگ ،هنر و تمدن منطقه استرآباد تاثیر ویژه ای بر جای نهادند و بتدریج غلاوه بر تاثیر گذاری بر دین و آیین بروی مناطق بومی خود نیز از آنها تاثیرات زیادی پذیرفتند. با ورود اسلام به ایران منطقه تا مدت ها تحت تاثیر آیین زرتشتی باقی ماند و این امر موجب ادامه آیین های باستانی گردید. بعد از اسلام نیز موقعیت منطقه موجب تقابل و تعاملی افکار و شکل گیری آداب و سنن خاص و تغییر در معماری آرامگاه و شیوه ی تدفین اموات گردید. وقایع تاریخی و اجتماعی این ایالت باستانی با شناساندن معماری آرامگاهی ،شیوه های تدفین ،معرفی کتیبه ها ، سنگ مزارها و آیین سوگواری منطقه همراه و قرین شده است. شیوه های تدفین در منطقه استرآباد در گذر زمان دچار تحول و دگر گونی شده و با توجه به وضعیت آب و هوایی منطقه نوع خاصی از تدفین رواج داشته است . آیین ها و سوگواری در استر آباد با توجه به سکونت اقوام مختلف در منطقه و بر اساس سنت های بومی شکل گرفته است .

چکیده : تجارت به عنوان یک عامل اساسی واصلی در دوام وقوام حکومتها و همچنین در زوال ونابودی آنها نقش اساسی داشته است ودراین میان دولت وحکومتی موفق تر بوده است که بتواند از این اهرم بیشترین استفاده را ببرد ،حتی در دوران حکومتهای اولیه همچون ماد ،هخامنشی و اشکانی که جنگها ی طولانی با همسایگان داشته اند بیشتر به اهرم تجارت نیاز داشته اند ،زیرا تامین مخارج جنگ ،سربازان ،آذ وغه ودیگر موارد همگی تحت شعاع ثروت و وضعیت مالی آن حکومت قرار داشته است ،از اینجاست که می بینیم امر تجارت وبازرگانی و کسب درامد وپرشدن خزانه های سلطنتی برای پادشاهان و دولتها مهم جلوه نموده وهر دولتی به فکر راههای گوناگون تجارت برای کسب درامد افتادندودراین بین تجارت شکوفا شد وتاجر در نظر صاحبان حکومت محترم گردید وتجارت دردنیای باستان از راه زمین ودریا ودرداخل وخارج مرزها چه از راه صلح وچه از راه جنگ گسترش پیدا کرد . در همین راستا دولت ساسانی به این نتیجه رسیده بود که تجارت می تواند به عنوان بهترین حربه بر ضد رقیب اصلی خود یعنی بیزانس استفاده گردد. جنگهای طولانی و فرسایشی بین دولتین ثابت کرده بود که آنها دارای قدرت نظامی تقریباً برابر هستند، در نتیجه تنها مسئله ای که می توانست برتری یکی را بر دیگری اثبات کند،برتری در تجارت بود که هر دو دولت به آن روی آوردند و موفقیت های بالایی هم کسب کردند. این پژوهش با استفاده از شیوه تحقیقات تاریخی و با استفاده از منابع و شواهد تاریخی و پژوهشی به مناسبات تجاری ایران و بیزانس در عهد ساسانی از سال 395 لغایت 651 میلادی پرداخته است .در این پژوهش ابتدا به شکل گیری و همجواری دو امپراطوری پرداخته شده و زمینه های پیدایش تجارت را مطرح نموده ودر ادامه به نقش شرکتهای تجاری و هم چنین تجارت دنیای مشرق با مغرب با نقش واسطه ای ایران پرداخته شده و به تأثیر راهها و مخصوصاً شاهراه تجاری ابریشم و کالاهای مورد تجارت ومخصوصا ابریشم و نقش ایران در حفظ امنیت جاده ها ، ساخت کاروان سراها و شهرهای کنار جاده ها به منظور کنترل تجارت و کسب درآمدهای مالیاتی به نفع دولت ایران پرداخته شده است. همچنین درمورد جنگهای بین دو دولت و تأثیر آنها بر مسیرهای تجاری و کشیده شدن تجارت از خشکی به دریاها و ساخت بنادر و کشتی های تجارتی مطالب ارائه شده است و در ادامه به نقش و جایگاه سکه های ساسانی در مبادلات تجاری و روان سازی تجارت می پردازد،سپس به تأثیر قوانین زردتشتی، مسیحی و یهودی بر روند رشد و افت تجارت پرداخته شده و رقابتهای تجاری این دو دولت را در سرزمینهای عربستان، شمال و شمال شرق آفریقا و همسایگان شرقی ایران توضیح می دهد و در انتها به نتایج تجارت پرداخته و پیامدهای انرا در رشد شهرنشینی، اختلاط نژادی، دین، فرهنگ و هنر، انتقال علوم و فنون و بهبود وضعیت اقتصادی دولت، مردم و تجار بیان می کند کلید واژه:( ایران ،بیزانس ،مناسبات تجاری ، جاده ابریشم، سکه های ساسانی، تجارت دریایی، جنگها، قوانین مذهبی ، رقابتهای تجاری، پیامدهای تجارت. )

شهرستانکردکویباوسعتیبالغبر 5/815کیلومترمربعدرشمالایرانودرغرباستانگلستانودرامتدادرشتهکوههایالبرزشرقیدرحاشیهجنگلهایهیرکانیواقعشدهاستودارایآبوهوایمعتدلوپوششگیاهیخزریوکوهستانیدارد.براساسآثاروشواهدبدستآمدهازخرابههایدیوارتمیشهدرروستایسرکلاتهشهرستانکردکوی، قدمتزندگیشهریاینمنطقهبهدورانساسانیانمیرسد. وجودنارنجقلعهوبانصرانوسایرقلاعبدستآمدهباستانشناسیحکایتازشهریبهبنامتمیشهرادراینناحیهاثباتمیکندکهدارایدیواردفاعیبودهومورخانساختآنرابهپادشاهاساطیریفریدونوحکومتانوشیروانساسانینسبتمیدهندواینتمیشهتاسال 617هجریشمسی، شهرمهمیبهشمارمیرودکهدرزمانحیاتابناسفندیار (815-892هـ .ق)ویرانههایقصرگنبدیحماموبقایایخاکریزحفاریشدهبینکوهودریانیزدرمحلیبنامبانصرانقابلرویتبود.درزمانحملاتمغولدرایراناینمنطقهنیزروبهویرانینهادوشهردیگریازتجمیعروستاهاوآبادیهاییچونتوسکایش، پلنگپا،الوندکیا،کردآباد،کردخیلوملاکلهپابهعرصهوجودگذاشتودردورانحکومتصفویهتاپهلویفرازونشیبهایتاریخیخودتوانستهروزبهروزبهحیاتتاریخیاجتماعیوسیاسیخودادامهدادهوبرقدرتوشوکتخودبیفزایدوبهعنوانشهرستانیباپیشهفرهنگیومفاخرعلمیدارایآدابورسوموسننویژهومنحصربهفردبهادامهحیاتدهدوامروزبهعنوانچهارمینشهربزرگوتأثیرگذاردراستانبهزندگیخودادامهدهد.اینپژوهشبهدوصورتمیدانیوکتابخانهایوبراساساسنادومدارکموردتجزیهوتحلیلقرارگرفت.شهرکردکویدارایپیشینهایتاریخیازدورانساسانیانتاکنونمی باشد .

ظهور اسلام و گسترش سرزمین های اسلامی مقارن با افول قدرت دو امپراتوری روم و ایران و قدرت نمایی مسلمانان گردید. عباسیان در طول دوره حکومتشان عصری همراه با برخورد های نظامی با همسایگان خود به ویژه با بیزانس را پشت سرگذاشتند . آنان در طول نبرد های گوناگونی که با امپراتوری بیزانس داشتند ، توانستند در بیشتر موارد آن ها را مجبور به عقب نشینی نمایند و تا عمق سرزمین بیزانس پیش روند. رومیان نیز با انتخاب یکی از راهها یعنی پرداخت جزیه یا مسلمان شدن وارد ارتباطات جدیدی با مسلمانان شدند. در دوره اول ، مسیحیان از تساهل و تسامح عباسیان بهره جسته ، زندگی آرام همراه با برخورد ها و روابط نزدیک مذهبی که سبب تأثیر پذیری مسلمانان در موضوعات مختلف گردید را سپری کردند. این ارتباط ها و برخوردها سبب شد تا مسلمانان تحت تأثیر فرهنگی ، مذهبی مسیحیان قرار گیرند. این گرایش به علوم و فرهنگ و تمدن بیزانس در پیشرفت فرهنگ اسلامی تأثیر زیادی داشت تا آنجا که این دوره از تاریخ اسلام به « عصر طلایی اسلام» معروف شد. در این دوران که شکوفا ترین ادوار رونق تمدن اسلامی است در به دوران جدید رساندن اروپا از قرون وسطی اهتمام فراوان صورت گرفت. قرن نهم میلادی که مقارن با عصر اول و دوم عباسی است . نهضت ترجمه یا رنسانس اسلامی و آثار علمی ترجمه شده و نقش مسیحیان در نهضت ترجمه به دوران اوج خود رسید. در این عصر خلفای عباسی با ارتباط با رومیان توانستند آثار علمی یونانی را که رومیان وارث آن بودند ، ازدست فراموشی نجات دهند. بررسی مناطق و مراکز علمی تأثیر گذار بر خلافت عباسی از ویژگی های این دوره به شمار می رود. دوره سوم و چهارم حکومت عباسی دوران تجزیه جامعه اسلامی و افول قدرت عباسیان بود و خلیفه از قدرت حقیقی برخوردار نبود. زمام امور به دست رهبران شورشی افتاد که برخی از آنان حکومتی نیرومند تأسیس کردند.

در قرن نخست هجری و در جریان جنگ صفین ، فرقه خوارج با تمسک به داستان حکمیت پا به عرصه تحولات سیاسی گذاشت . این گروه با اتخاذ مواضع تند و خشونت بار مسیر تاریخ را عوض کردند . شورش خوارج در دوره خلافت امام علی (ع) جهان اسلام را وارد یک آشوب و ناامنی گسترده ای نمود به گونه ای که عواقب جبران ناپذیری را بر حکومت امام چه در زمان حیاتش و چه در بعد از آن بوجود آورد. گستردگی مناطق تحت نفوذ حکومت اسلامی ، عدم توانایی تعدادی از والیان در تبیین اهداف حکومت و عملکرد خلفای قبلی ، باعث گردید تا گروهی از افرادی که روند حرکتی حکومت امام علی (ع) را بر وفق مراد خود نمی دانسته ، دست به شورش بزنند و در این بین تعدادی از افرادی را که نسبت به چگونگی اداره حکومت اسلامی در جهل به سر می بردند نیز با خود همراه سازند . این مردم از اسلام چیزی نمی شناختند جز برخی شعارها و ظواهر کلی ، و تربیت دینی درست وکاملی نداشتند و هنوز تعصبات قبیله ای ، مفاهیم جاهلی ، مصالح و منافع شخصی و گروهی ، گرایش های احساسی انگیزه اصلی در اتخاذ مواضع و اقدامات آنان بود . از عواقب تلخ جریان خوارج و همراهان جاهل آن می توان به شکل گیری جنگ نهروان ، شهادت امام ، خانه نشین شدن فرزندان امام ، حادثه ناگوار کربلا و عدم اجازه فعالیت آشکار به منظور تبیین اهداف حکومت اسلامی در زمان معصومین عنوان نمود. بی گمان و بطور اجمال شیوه حکومتی خلفای قبل از امام علی (ع) و عدم توانایی والیان در تبیین حکومت اسلامی ، جهل تعدادی از مردم نسبت به شیوه حکومتی امام علی (ع) و اشاعه فساد در دستگاه حکومتی و تشدید فاصله طبقاتی در زمان خلفای قبل از امام در شکل گیری خوارج تاثیرگذار بوده است. کلید واژه : خوارج ، حکمیت ، شورش ، علی (ع)، امامت،آسیب شناسی

چکیده: با نگاهی به ایران و تمدن ایرانی، این مهم مشخص می گردد که ایرانیان توانسته اند نقش انکارناپذیری در احیای تمدن بشری داشته باشند. حکومت هایی همچون مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان همچون نگینی درخشان در تمدن ایران باستان بودند که توانسته اند نقش سازنده ای در آموزش شیوه حکومت داری و از همه مهم تر احترام به نوع دوستی داشته باشند. علیرغم تقابل اولیه بین اعراب و ایرانیان در بدو ورود اسلام، ایرانیان توانستند در مدت کوتاهی به اسلام گرایش پیدا کنند. جهل اعراب از شیوه های حکومت داری، اعراب را ناگزیر به استفاده از ایرانیان در دستگاه خلافت گرداند. سیاست های اعراب در تحقیر ایرانیان و مورد خطاب قرار دادن آنان با القابی همچون غلام، برده، بنده، موالی و اتخاذ سیاست های تبعیض آمیز در اخذ مالیات که نشانه ای از عدول اعراب از شعارهای اساسی اسلام بوده، باعث خشم آنان از دستگاه خلافت گردید. پافشاری بر سیاست های غلط و ادامه آن منجر به شکل گیری قیام هایی همچون شعوبیه، مختار، خوارج و ابومسلم خراسانی گردید که خود زمینه سقوط امویان را فراهم نمود. کلید واژه: ایرانیان، سیاسی، اجتماعی، امویان، موالی.

بررسی تاریخ امامت نشان دهنده این واقعیت است که هریک از امامان در سیره سیاسی،اجتماعی ،فرهنگی و علمی خویش مبارزه جامع و هدفداری با خلفای هم عصر داشته اند و همه آنها به جز وجود مقدس امام عصر(عج)،در این راه به افتخارشهادت نائل آمده اند.هدف نهایی همه ائمه اطهار(ع)یکی بوده ولی نوع حرکت هر یک از آنان برای رسیدن به مقصود به تناسب زمان واقتضای شرایط سیاسی،فرهنگی واجتماعی متفاوت بوده است.این پژوهش به منظور بررسی شیوه های مختلف مبارزاتی ائمه هم عصر باخلفای عباسی ازدوران امام جعفر صادق(ع) تا پایان دوره امامت امام حسن عسکری(ع) از سال 132ه.ق تا260ه.ق انجام گرفته است.نتیجه به دست آمده از تحقیق خاطر نشان می سازد که امامان(ع) به مقتضای شرایط زمان و مصالح جامعه اسلامی به اتخاذ شیوه های متعدد(مثبت و منفی )در مواجه با خلفای عباسی مبادرت نموده اند که ازآن میان می توان به شیوه هایی مانند تقیه،تائید وحمایت از قیام های انقلابی،نفی دعوت داعیان عباسی،کادرسازی وتربیت نیروی فکری،نهضت علمی-فرهنگی،تبیین وتبلیغ مسئله امامت،تبیین احکام به شیوه خاص شیعی وتفسیر قرآن به روش بینش اهل بیت(ع)،رهبری شبکه ارتباطی وکالت،تبیین مبانی اسلام راستین،نفوذ در حکومت،حفظ نیروهای کارآمد،مبارزه باعلمای خود فروخته و فاسد دربارعباسی ،مبارزه با مکتب های کلامی،راهنمایی وآموزش در مباحث اجتماعی و سیاسی،مواضع آشکاروصریح ائمه(ع)برعلیه دستگاه خلافت،نفی همکاری با نظام سلطه،شیوه های مبارزاتی در مسئله ولایت عهدی،مطالبه زمامداری،مبارزه با جریان های انحرافی ومخالف اسلام،به رسمیت نشناختن و مشروع ندانستن حکومت،مناظره،رهبری تشکیلات شیعه،فراهم کردن زمینه غیبت حضرت مهدی(عج)،فعالیت های سیاسی پنهان،پشتیبانی مالی از شیعیان،تقویت و توجیه رجال سیاسی وعناصر مهم شیعه واستفاده از آگاهی های غیبی اشاره نمود. شایان ذکر است که از بین شیوه های مذکور تعدادی از آنها ازجمله تقیه،دعوت علنی به پذیرش امامت و ولایت،تائید وحمایت ازقیام های انقلابی،نفی همکاری با نظام سلطه،تبیین مبانی اسلام راستین،مبارزه فکری با جریان های انحرافی،رهبری شبکه ارتباطی وکالت،کادرسازی وتربیت نیروی فکری ومناظره ،از فراوانی و وجه اشتراک بیشتری برخوردار هستند.این پژوهش با استفاده از روش های متداول درعلوم انسانی یعنی فیش برداری ،پالایش وتجزیه وتحلیل مطالب، با استناد بر منابع و مآخذ و تحقیقات جدید صورت گرفته است. کلید واژه : شیوه مبارزاتی ،خلفای عباسی ،امامان معصوم.

بدون تردید یکی از بارزترین مشخصه های حکومت علی (ع) ، اصول گرایی ، راست مداری و درست کرداری حضرت (ع) در دستیابی به اهداف می باشد . از شاخصه های دیگر حکومت ، پایبندی ایشان به ارزش های الهی در تمام حرکت ها و انتخاب ها و اجرای عدالت در بین مردم بود . او هرگز ایمان خود را قربانی هیچ مصلحتی نکرد وخشنودی مردم را به خشنودی خداوند ترجیح نداد. آن چه در سیره عملی امام اهمیت بیشتری دارد ، رفتارش در اوج قدرت و تصدی حکومت می باشد ، که زمینه را برای اظهار نظر و انتقاد مردم فراهم ساخته بود . پایبندی حضرت (ع) در بکارگیری و انتصاب مدیران شایسته و تاکید بر اصل شایسته سالاری ، که نمونه ی آن فرمان حکومتی حضرت (ع) به مالک است ، بعنوان یک منشور مدیریتی محسوب می شود و جامعه برای رسیدن به اهداف و آرمان خود نیازمند اینگونه مدیریت است . زیرا این مدیریت بر مبنای ضابطه است و نظام طبقاتی وجود ندارد و همه مردم از حق تساوی بر خوردارند .

زیاریان ، سلسله ای از پادشاهان ایرانی بودند که ، بیش از یکصد سال بر پاره ای از سرزمینهای گرگان ، قومس ، طبرستان ، دیلم ، قزوین ، ری، اصفهان و خوزستان فرمانروایی داشتند. پایتختشان در آغاز اصفهان و سپس ری و گرگان بود. بنیان گذار این سلسله مرداویج بن زیار بن وردان شاه گیلانی از فرماندهان لشکر اسفاربن شیرویه بود که اسفار خود نیز ، از عمال امیرنصربن احمد سامانی بود که والی گرگان بود. بعد از مرداویج برادرش وشمگیر و پس از وشمگیر ، دو پسرش بهستون و قابوس به حکومت رسیدند و حکام بعدی زیاریان عبارت بودند از: منوچهر پسر قابوس و انوشیروان پسر منوچهر. بعد از آنها دارا و کیکاووس به حکومت رسیدند که در دوره حکومت آنها قلمرو زیاریان در حد مرزهای گرگان و طبرستان محدود شده بود. اکثر امیران زیاری می کوشیدند تا یک حکومت متمرکز مستقل ایرانی با تکیه بر فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی تشکیل دهند و خود را تا حد امکان از اطاعت خلفای عباسی بیرون آورند. اما برای دوام و بقای حکومت خود گاهاً ناچار بودند با خلفای عباسی و دستگاه خلافت از در دوستی درآمده و آنها را علیه خود تحریک نکنند و این امر در دوران امیران متأخر زیاری بیشتر نمود داشت. گاهی نیز زیاریان برای تداوم حکمرانی خود بعنوان امیران دست نشانده حکومتهای همزمان با خود همچون سلجوقیان و یا غزنویان و… در مناطق تحت سیطره خود حکومت می کردند. دربار امیران آخر زیاری همچون قابوس، منوچهر و کیکاووس محل آمد و شد شعرا، علما و ادبا بود و امرای متأخر زیاری اغلب افرادی علم پرور، ادیب و فاضل بودند و کمتر به کار کشورگشایی و جنگ علاقه نشان می دادند. زیاریان به دلایلی نظیر مخالفت با دستگاه خلافت، رودر رو قرار گرفتن با حکومتهای همسایه و ناکارآمدی و عدم شناخت از مسائل سیاسی و جنگاوری امیرانشان، هرگز نتوانستند از حد یک حکومت محلی کوچک پا را فراتر گذاشته و به آرزوی دیرین امیران خود یعنی ایجاد یک حکومت مستقل مرکزی کاملاً ایرانی برسند. طلوع و غروب این سلسله به نحو جالبی تأثیر محیط و زمانه را در تحول نسلهای انسانی نشان می دهد: این تحول در نزد آل زیار در وجود مرداویج، از احساسات ضد تازی آغاز و در وجود قابوس به اوج عرب مآبی منجر شد. در رفتار وشمگیر با خشم و تحقیر نسبت به خلافت عباسی و بعد با کنار آمدن با آنها ظاهر شد و در کردار منوچهر به اطاعت و انقیاد نسبت به سلطانی که خود را مولی امیرالمومنین می خواند، رسید. یک سده فاصله بین آغاز و انجام قدرت این سلسله مرداویج تندخوی تا کیکاووس خردمند و آرام، امیران زیاری را شایسته آن کرد که قرنها حکمت و اخلاق به نسلهای بعدی تعلیم دهند. از سلسله زیاریان دو شاهکار ادبی و معماری جاودانه برجای مانده است. شاهکار ادبی آنها، قابوسنامه و شاهکار معماری آنان گنبد قابوس (بلندترین برج آجری جهان)، است که در تیر ماه 1391 بعنوان پانزدهمین اثر ملی ایران، در فهرست آثار جهانی (یونسکو) ثبت شد. روش گرد آوری اطلاعات در پروسه این تحقیق ، شیوه و الگوی مرسوم در مطالعات علوم انسانی و بهره گیری از منابع و مدارک و اسناد موجود و مربوط به موضوع تحقیق و بررسی میدانی و مراجعه به مراکز مطالعاتی و همچنین به شکل کتابخانه ای می باشد. در بررسی آسیب شناسی شیوه حکومتی این سلسله می توان چنین نتیجه گرفت که ، انحطاط و اضمحلال این سلسله همزمان با قدرت گرفتن سلسله های بزرگی همچون غزنویان و سلجوقیان بود و حضور قدرتمند آنها در عرصه سیاسی کشور، و همچنین ناکار آمدی امیران این سلسله در عرصه سیاست ، عامل مهمی در تضعیف و سقوط این سلسله و عدم موفقیت آنها بود. اگرچه زیاریان در آغاز، از نظر سیاسی اندکی به دستگاه خلافت وابسته بودند ولی از نظر فرهنگی کاملاً مستقل بودند و رفته رفته در دوران امیران بعدی، از این استقلال در هر دو زمینه سیاسی و فرهنگی کاسته شد، تا اینکه کاملاً وابسته به قدرت های همسایه و حکومتهای متقارن شدند. زیاریان اگر در ابتدا با اتکا به قدرت خود، سرزمینهای نسبتاً وسیعی را متصرف شدند، اما با کم شدن قدرت آنها، همسایگان بتدریج قلمرو آنها را محدود کرده تا جائیکه تبدیل به یک حکومت محلی در منطقه گرگان و طبرستان شدند.

در شرایطی که ایران مورد هجوم همه جانبه دولت های استعماری قرار گرفته بود، نیاز به دولتی مقتدر که وضعیت آشفته مملکت را سر و سامان دهد بسیار ضروری بود، در این شرایط بود که رضاشاه روی کار آمد. آلمان در آن زمان در شرایط انزوای شکست پس از جنگ جهانی اول بود و همزمان با این وضعیت در آلمان تبلیغاتی تحت عنوان نژاد مشترک آریایی شکل گرفته بود که پیوند دهنده ی دو دولت ایران و آلمان بود، و تحت همین تبلیغات و البته نیاز آلمان به حضور در صحنه ی جهانی و البته تلاش ایران در گام نهادن در مسیر پیشرفت و توسعه، همگی موجب ایجاد و شکل گیری روابط فی مابین شد. در این عصر بود که بواسطه شکل گیری روابط در صنعتی سازی ایران از نیروها و متخصصان آلمانی استفاده شد و به مدد این سیاست و استفاده از کارشناسان آلمانی ایران توانست خود را از وضعیت عقب ماندگی زمان قاجار به رشد و توسعه در مجاری مختلف سوق دهد. تلاش این پژوهش در راستای مشخص نمودن چگونگی این پیشرفت و ارزیابی مثبت یا منفی بودن حضور کارشناسان آلمانی و ایجاد رابطه با آلمان می باشد. مقایسه دستاوردهای ایران در این عصر با گذشته، خود موید این نکته می باشد که ایران در این عصر به دستاوردهای بزرگی دست یافته بود که بی شک مرهون وجود رضاشاه و سیاست ایجاد رابطه با آلمان و استفاده از متخصصان آلمانی در توسعه صنعتی و البته رشد فرهنگی ایران می باشد. به هر حال می توان قدرت یابی پهلوی اول و ایجاد رابطه با دولت آلمان را از مسائل مفید و مثبت در تاریخ ایران و صنعتی شدن ایران دانست که البته اگر این روند صنعتی سازی ادامه می یافت بی شک ایران در گذر زمان به عنوان قدرتی بزرگ مطرح می شد.این پژوهش در فصل اول به بررسی کلیات پژوهش پرداخته شده در فصل دوم به چگونگی آغاز روابط ایران و آلمان تا جنگ جهانی اول پرداخته شده است، فصل سوم تغییر سلطنت و روی کار آمدن پهلوی اول را مورد بررسی قرار داده در این فصل به وضعیت ایران پس از جنگ جهانی اول و چگونگی شکل گیری روابط بین دو دولت ایران و آلمان و سیاست آلمان در قبال شرق پرداخته می شود. در فصل چهارم روابط فرهنگی ایران و آلمان مورد بررسی قرار گرفته و همچنین به سیاست های فرهنگی پهلوی اول به تقلید از آلمان اشاره شده است. در فصل پنجم روابط صنعتی و اقتصادی ایران و آلمان و نقش کارشناسان آلمانی در توسعه صنعتی سازی ایران بیان شده است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.