حافظ به گواهی دیوانش، در انتخاب واژگان وسواس ویژه‌ای دارد. نکتۀ قابل توجه در ابیات خواجه، ارتباط واژگان است؛ که هر بیت را با زنجیره‌ای از تناسبات معنایی و لفظی درهم‌ تنیده‌است. یکی از روابطی که میان مفاهیم و واژگان وجود دارد، رابطۀ جانشینی است؛ که اصطلاحاً آن را بدل بلاغی می‌نامیم. به این معنی که مفهومی که در پارۀ نخست بیت آمده، در پارۀ دیگر تکرار می‌شود. اما به‌جای این‌که لفظ تکرار شود، همان مع...

درباره ی نحوه ی قرائت کلمه ی «غرفه» در آیه ی «فَمَن شَرِبَ مِنْهُ فَلَیْسَ مِنیّ‏ِ وَ مَن لَّمْ یَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنیّ‏ِ إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَهَ بیَدهِ» (بقره:249) اختلاف وجود دارد. برخی آن را «غُرفه» خوانده اند و برخی «غَرفه». ابوعمرو معتقد است مقدار آبی که در دست است «غَرفه» و آب درون ظرف «غُرفه» نامیده می شود به همین سبب وی قرائت «غَرفه» را اختیار می نماید و کسایی به اسلوب زبانشناختی آیه اشاره می کند و می گوید: اگر به جای فعل «اغترف...

رکن اصلی و تفکیک‌ناپذیر جمله فعل است و ساختمان آن دارای اشکالی چون: فعل ساده، پیشوندی، مرکب، پیشوندی مرکب، عبارت فعلی و فعل‌های لازم یک‌شخصه می‌باشد. بحث و بررسی‌های زیادی در خصوص ساختمان فعل صورت گرفته است، لیکن دربارۀ ساختمان عبارت فعلی، به‌صورتی بایسته، پژوهشی جامع صورت نگرفته است. در این مقاله کوشش می‌شود تا با توجه به‌نظر دستورنویسانی چون خانلری، احمدی گیوی، ابوالقاسمی، انوری، فرشیدورد و ا...

یکی از ویژگی‌های سعدی، شناخت دقیق وی از زبان فارسی و کارآمدی‌های آن و استفادة حداکثری از ظرفیت‌های این زبان است. این بهره‌گیری چنان هنرمندانه است که خواننده در نگاه نخست، مسحور روانی و فصاحت سخن می‌شود و چینش هنری کلام را درنمی‌یابد. یکی از این هنرنمایی‌ها به‌کارگیری افعال متضاد است؛ نکته‌ای که تاکنون به‌طور دقیق و همه‌جانبه واکاوی نشده است و توجه به آن لذت حاصل از زیبایی‌های کلام سعدی را دوچند...

کلمه فعل از واژه یونانی verbum مشتق شده است، و در ترجمه به معنی مهمترین بخش یک گزاره (جمله) می باشد. فعل برای هر بیانی بخشی جدانشدنی به حساب آمده و از این جهت در تمام زبانها موجود است. یک فعل می تواند با توجه به شرایط موجود، مفاهیم همزمان در معانی متفاوتی مورد استفاده قرار بگیرد. هدف از نگارش این پایان نامه این است که برای مخاطب(زبان آموز آلمانی) در یک تقسیم بندی، افعال آلمانی را بر اساس معیاره...

در قرآن کریم حکم تعدد‌زوجات در آیه 3 سورة نساء بیان شده است. برخی با استناد به این آیه تک‌همسری را اصل دانسته و چند‌همسری را مربوط به ضرورت‌های فردی و اجتماعی می‌دانند. در مقابل گروهی معتقد به رجحان تعدد‌‌زوجات بر تک‌همسری هستند. این مقاله با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی پس از بیان رابطه شرط و جواب‌شرط در صدر آیه، به بررسی دلالت این آیه بر اصل تک‌همسری یا چند‌همسری پرداخته است و به این نتیجه رسیده است ک...

استان همدان یکی از مهم ترین حوزه های فرش بافی ایران، به ویژه در سبک روستایی است. فرش دستبافت همدان علاوه بر تبعیّت از مولفه های عمومی فرش دستبافت ایران، ویژگی های خاص خود را نیز دارا می باشد. در این پژوهش؛ ساختار درون متنی فرش دستبافت همدان، بر اساس مولفه طرح و نقش، به مثابه نوعی نظام و زبان تجسم یافته معنایی و مفهومی مورد بررسی واقع شده است. دلالت های معنایی و حیطه های موثر بر مولفه های معن...

درباره‌ی نحوه‌ی قرائت کلمه‌ی «غرفه» در آیه‌ی «فَمَن شَرِبَ مِنْهُ فَلَیْسَ مِنیّ‏ِ وَ مَن لَّمْ یَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنیّ‏ِ إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَهَ بِیَدِهِ» (بقره:249) اختلاف وجود دارد. برخی آن را «غُرفه» خوانده‌اند و برخی «غَرفه». ابوعمرو معتقد است مقدار آبی که در دست است «غَرفه» و آب درون ظرف «غُرفه» نامیده می‌شود به همین سبب وی قرائت «غَرفه» را اختیار می‌نماید و کسایی به اسلوب زبانشناختی آیه اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر به جای فعل «اغترف...

چکیده حرکت در زبانهای مختلف میتواند از طریق افعال حرکتی بیان شود که نحوه رمزگذاری آن در زبانها متفاوت میباشد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه افعال حرکتی در دو زبان فارسی و انگلیسی از دیدگاه شناختی و ردهشناختی بر اساس چارچوب نظری ارایه شده از سوی تالمی (Talmy, 2000b) در مورد زبانهای فعل- محور و قمر- محور است. او ﻗﻤر را ﻣﻘﻮﻟﻪ دﺳﺘﻮری هر سازه ﻏﻴﺮ از متمم گروه اﺳﻤﻲ ﻳﺎ ﮔﺮوه ﺣﺮف‌اﺿﺎﻓﻪای ﻫﻤﺮاه ﻓﻌﻞ میدا...

با تحلیل و بررسی دلالت معنایی واژگان مترادف و قریب المعنی در قرآن کریم، روشن می‌شود که میان کاربرد این واژگان و بافت معنایی آن‌ها هماهنگی و پیوند عمیقی نهفته است؛ بطوریکه در ساختار زبانی قرآن کریم، هر واژه‌ای بار معنایی خاص خود را داشته و معنا و مفهوم آن در مقایسه با سایر واژگان قریب المعنی متفاوت است، لذا با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا برای پی بردن به تفاوت‌های دلالی این الفاظ، معنای لغو...