مطالعه و بررسی ظروف سفالی ایران، افزون بر آشنایی با فرهنگ ها در سلسله ها و ادوار مختلف، تداوم تأثیرات این هنر را در هر دوره آشکار می سازد. شیوه های ساخت و تزیین (به ویژه درخصوص نقوش به عنوان عنصر اصلی تزیینی در سفالینه ها) بارزترین اسناد تداوم تأثیرات در این اشیا هستند. در مقالۀ پیش رو با مطالعه و مقایسۀ تعدادی از سفالینه های صفوی و قاجار تأثیرات شیوه های ساخت و تزیین و همچنین تأثیرات طرح و نقش...

اردشیر بنیان­گذار حکومت ساسانی، ساختار اداری نوینی برای حکومت ایجاد کرد. شاهان ساسانی به مانند اسلاف پارسی‌شان، سکه نقره و طلا ضرب می­کردند. طلا در حکم واحد پولی دوم، در کنار و کمک‌کار نقره بود. گزارش­ها از حجم عظیم طلای ساسانی که به خزانه می­رسید، خبر می­دهند. طلا برای هزینه­های نظامی و جنگ­ها، دستمزدها، باج­ها، به عنوان یادبودهای فرهنگی و یا به صورت زیورآلات... مورد استفاده بود. به گواهی مناب...

امروزه بیشتر تحقیقات تاریخی در حوزه های گوناگون، به دانش تصحیح متن (textual criticism) وابسته است. مصحح می کوشد با استفاده از روش ها و قواعد خاصی، متنی را بر اساس دستنویس های موجود و منابع جانبی، بازسازی کند. برخی بر این گمان اند که روش ها، اصول و قواعدی که مصححان در تصحیح متون به کار می برند، در دورۀ جدید از اروپاییان گرفته شده است. این رساله می کوشد تا با بررسی دستنویس ها و آثار مکتوب دانشمند...

ویکتوریا دی. الکساندر، جامعه‎شناس معاصر، در نقد و تکمیل دو رویکرد بازتاب و شکل‎دهی که به تأثیر و تأثر جامعه و هنر می‌پردازد، «الماس فرهنگی تعدیل‌شدۀ» خود را ارائه می‌کند و به نقش کلیدی توزیع‎کنندگان جامعۀ هنری تأکید می‎ورزد. یکی از هنرهای شاخص ایرانی فلزکاری است که در دورۀ سلجوقی فراز و رفعت بی‎نظیری در تاریخ هنری ایران رقم می‌زند. نوآوری، پیوند و تکامل از خصوصیات هنر این دوره است که جا دارد در...

مادیان هزار دادستان متنی متعلق به اواخر دورۀ ساسانی یعنی قرن هفت میلادی است و دربردارندۀ مسائل حقوقی در دورۀ پیش از اسلام است. بررسی و تحلیل دو فصل از این متن، مراحل انتقال دارایی و قوانین آن را آشکار می­کند. یکی از این دو فصل مربوط به واگذاری دارایی است و در آن چگونگی انتقال دارایی از فردی به شخص دیگر بیان می­شود. فصل دیگر، چگونگی پذیرش آن دارایی را از سوی دریافت­کننده بیان می­کند. هد...

دوره بندی تاریخ ساسانی (224 تا 651 م) از نکات مهم، در بررسی سیر تحول و دگردیسی این سلسلۀ مهم تاریخ ایران است. در این دوره بندی، به مبانی مشروعیت دولت ساسانی و جهان بینی مسلط در هر دوره از تاریخ آن توجه شده است. گفتار حاضر بر آن است تا با بررسی مبانی مشروعیت در پادشاهی ساسانی، به این پرسش پاسخ دهد که تاریخ سلسلۀ ساسانی به چه دوره هایی تقسیم می شود و این دوره بندی بر چه اساسی صورت گرفته است. در ا...

پیوند دیرینۀ ایران و شبه قارّۀ هندوپاکستان به زمان‌های دور می‌رسد. اسناد و مدارکی از دورۀ هخامنشی در دست است و تصاویر غارهای اجانتا در جنوب هند حکایت از ارتباط ایران و هند در دورۀ ساسانی دارد. با نفوذ و گسترش اسلام در ایران در دوران حکومت سلطان محمود غزنوی و لشکرکشی‌‌های او به هند، اسلام به همراه زبان فارسی و تصوّف وارد آن سرزمین پهناور شد و به مرور ایّام با تشکیل حکومت‌‌هایی از مسلمانان و بعضاً ای...

این مقاله با توجه به آثار مکتوب و تصویری باقی‌مانده از هنر ساسانی و سغدی که در زمان امپراتوری ساسانی در دوره‌هایی زیرمجموعه این پادشاهی بوده است ـ به ‌‌بررسی تأثیرات‌ هنر ‌ساسانی بر دیوارنگاره‌های سغدی می‌پردازد؛ جامعه‌ آماری مورد بررسی 3 نمونه از نقش -برجسته‌ها و نقاشی‌ دیواری‌های ساسانی و 6 نمونه از نقاشی‌ دیواری‌های سغدی می باشد. روش‌تحقیق، توصیف و تحلیل نگاره‌ها‌ست و هدف بازشناسی تأثیرات‌ ن...

پارچه های ساسانی، گروه مهمی از پارچه های ایرانی هستند که تعدادی از آن ها در موزه ها و مجموعه های شخصی جهان نگهداری می شود. هنر ساسانی بر هنر و تمدن های هم عصر و پس از خود تأثیر گذاشت و این تأثیرگذاری در منسوجات آندلس به خوبی آشکار است. عناصر هنری ساسانی به وضوح در پارچه های آندلس قابل شناسایی است و نقش مایه های مشترکی در منسوجات دو سرزمین دیده می شود. پرسش اصلی این تحقیق این است که، کدام نقوش ت...

در حکومت ساسانی که بر پایه دین و شاهی بنا شده بود، روحانیان، مروج و مبلغ دین زرتشت بودند. آن ها بازوی شاهان ساسانی در گردآوری اوستا، اصلاح گاهشماری، تأسیس آتشکده ها، اعزام روحانیان و سرکوب ادیان غیرزرتشتی و بدعت گذاران بودند. معمولاً معتقدند که دستگاه روحانیت ساسانی، از همان آغاز دارای ساختاری تشکیلاتی و نظام مند بوده؛ اما به نظر می رسد روحانیت ساسانی فرایندی درازمدت را برای تشکیلاتی شدن و تمایز...