رجز به‌عنوان تاکتیکِ جنگی، سخنانی است که از دیرباز در میدانِ مبارزه برای تضعیفِ دشمن و تقویتِ روحیه­ خود بیان می­شده است. از جمله موضوعات مشترک در شاهنامه و شعرِ دفاع مقدّس رجز و رجزخوانی است که برجسته­ترین مشخصه آثار حماسی و قهرمانی محسوب می­شود. در این نوشتار به مطالعه­ تطبیقیِ موضوعِ رجز در شاهنامه و شعرِ دفاع مقدّس پرداخته­ایم تا مشخّص شود که در چه جنبه­هایی با هم شباهت دارند و تفاوتِ آنها نیز به چه جن...

چکیده: رجز، گفتمانی تهاجمی میان دو رقیب و از عوامل تأثیر گذار میان دو کنشگر است. کنشگر در پی آن است تا با بیانی که جانشین جنگ می شود، یا مقدمه ای قوی برای شروع آن می باشد، بر حریف غلبه کند. در این شیوه دو عنصرگفتمانی مهم: نازش و مباهات به خود؛ نکوهش رقیب و تحقیر نژاد به عنوان پروتز گفتمانی مطرح می شوند. منظور از پروتزگفتمانی امری بیانی با نقش صیانت از حریم کنشگر است. این مقاله در پی آن است که ب...

موضوع اصلی این مقاله بررسی رجز و رجزخوانی در شاهنامه ‌فردوسی است. در بخش نخست، پس از بحث از معنای لغوی و اصطلاحی رجز و رجزخوانی، به اختصار پیشینه تاریخی آن در ادبیات یونان، عرب و ایران باستان و ادبیات سده‌های چهار و پنج هجری بیان شده است. در بخش دوم، هنر فردوسی در پرداخت فن رجزخوانی پهلوانان شاهنامه‌ بررسی شده است و کارکردها و ارزش بلاغی رجز در داستانسرایی فردوسی مورد ارزیابی قرار گرفته است.

حماسه یکی از انواع ادبی است و به معنای شرح دلاوری های یک قوم است که در راه اهداف گروهی و خواسته های هماهنگشان انجام می شود. یکی از مسائلی که در حماسه مطرح است ، رجز خوانی هایی است که به صورت گفتگوی شفاهی یا کتبی بین پهلوانان و حریفان رد و بدل می شود و قصد آن شناساندن خود یا نژاد و نسب خود و بیان دارایی ها و به طور کلی میزان توانمندی های خویش است در برابر حریف که هدف اصلی از ذکر همه ی این موار...

رجز نوعی گفتگو در میدان جنگ است در قالب دو تا هفت بیت که در آن ها رجزخوان به شکل سؤال و جواب به مفاخره، تحقیر دشمن،حدیث نفس و....می پردازد. بن مایه اصلی رجزها یا نازش به اصالت گوهر و نژاد است یا به هنر، یعنی کسب تجربه در زمینه های گوناگون مانند جنگاوری،دشمن شکنی، کاربرد فنون و حیله های رزمی و استفاده از ابزارهای جنگی. در حقیقت رجز یکی از ترفندهای مهم روانی غلبه بر دشمن به حساب می آید. نگارندگان...

در ادبیّات پایداری ملل مختلف، حماسه ، از جایگاه ویژه ای برخوردارند؛ که به شرح اعمال قهرمانان و پهلوانان و رشادت ها و دلیری های آنان می پردازند. نخستین مضمون و جان مایۀ اشعار حماسی، رجز است. خواندن رجز، جهت برانگیختن روح حماسی تهییج به جنگ، از عصر جاهلیت در اعراب، مرسوم بوده است جنگجویان در میدان نبرد، در مقام بیان فخروشرافت خود و اظهار شجاعت و برتری نسبت به دشمن، به رجزخوانی می پرداخته اند. رج...

عاشورا، عرصۀ نمایش ­عبودیّت، وفا، ایثار، عشق، وصال، آب، عطش، رجز، نبرد، دفاع، جوانمردی، عطوفت، شهادت، اسارت و همۀ­ زیبایی­ها از یک­سو و همۀ کینه­ها و زشتی و پلشتی­ها از سوی دیگر است. عرصه­هایی که می­توان، هر کدام از آن­ها را به طور­عمیق، مورد بررسی قرار داد. این مقاله به موضوع رجز می­پردازد. ابزاری که در زمان ­قدیم، در میدان جنگ، برای تضعیف ­نیروی ­دشمن، مورد استفاده قرار می­گرفت. توجّه به رجز، ا...

رجز در لغت به معنی مباهات، فخرفروشی و لاف زنی است. در اصطلاحِ حماسه نیز به گفت وگوی دو پهلوان گفته می شود که با زبانی تهاجمی به خودستایی، بیان افتخارات خود و تحقیر دشمن می پردازد. مطمئناً دست یابی به تمامی فضاهای روانی حاکم در رجزها ، فقط با تکیه بر معنای ظاهری واژگان آن بدون دخالت دیگر علوم امکان پذیر نیست. امروزه رویکردهای بینا رشته ای در سیاست گذاری های علمی، آموزشی و پژوهشی مورد توجه و اشتیاق...

عمار‘روحی آتشین و نبضی تپنده از کالبد علوی است که در سایه اخلاص و صداقت و ایمان‘ جایگاه ارجمندی را در میان مؤمنان و مردان راستین و پرصلابت و به یقیین رسیده مسلمان به خود اختصاص داد. هدف این تحقیق بررسی ادبی خطبه ها و اشعار زیبا و با ارزشی می باشد که از وی باقی مانده است . این اشعار ‘ اندک ‘ اما اصیل ‘ ساده و بی پیرایه اند. مضمون همه آنها دفاع از ولایت علوی و اسلام محمدی (ص) می باشد‘ اما از ساخت...

رجز نوعی گفتگو در میدان جنگ است در قالب دو تا هفت بیت که در آن‌ها رجزخوان به شکل سؤال و جواب به مفاخره، تحقیر دشمن،حدیث نفس و....می‌پردازد. بن‌مایه اصلی رجزها یا نازش به اصالت گوهر و نژاد است یا به هنر، یعنی کسب تجربه در زمینه‌های گوناگون مانند جنگاوری،دشمن شکنی، کاربرد فنون و حیله‌های رزمی و استفاده از ابزارهای جنگی. در حقیقت رجز یکی از ترفندهای مهم روانی غلبه بر دشمن به حساب می‌آید. نگارندگان...