علی‌رغم وسعت زیاد کشور ایران، رصدخانه ژئومغناطیسی تهران تنها رصدخانه در کشور می‌باشد که در دهه گذشته، به‌دلیل قدیمی بودن دستگاه‌های موجود در این رصدخانه و نیز گسترش شهر و قرارگیری این مرکز در معرض منابع نوفه‌ای متعدد، متاسفانه داده‌های آن مورد اعتماد نبوده و از لیست رصدخانه‌های ژئومغناطیسی استاندارد دنیا حذف شده است. با توجه به مزایای متعدد ثبت پیوسته میدان مغناطیسی و مؤلفه‌های آن در رصدخانه‌ها...

پس از کاوش در سایت ویران رصدخانۀ مراغه، غیر از شالوده­هایی با پلان­های مدور، چیز دیگری از ساختارمعماری آن یافت نشد. با گذشت حدود 40 سال، طرح و شکل برخی از واحدهای نجومی رصدخانه، مشخص نبود. حفار رصدخانه در بارۀ شکل و عملکرد آنها به حدس و گمان پرداخت و امیدوار بود که پژوهشگران در آینده بتوانند گره­گشای معمای آنها باشند. این موضوع که کاربری یا عملکرد واحدهای معماری نجومی رصدخانه­ چگونه بوده است و ...

یکی از شاخصه­ های اصلی آثار صخره­ای شهرستان مراغه مجموعۀ معماری صخره­­ای دامنة­ غربی تپة رصدخانه است که با وجود ثبت در فهرست آثار ملی تا به امروز پژوهش جامع و کاملی دربارۀ ماهیت کاربری آن صورت نگرفته است. این ساختار صخره­ای در انتهای خیابان پاسداران (دارایی سابق) و در زیر بافت تاریخی تپۀ رصدخانه واقع شده است. این مجموعة ارزشمند شامل تعدادی فضای دست کند بوده که با پوشـش­ جناغی و طاقی­شکل در بستر...

با پیشرفت و مدرنیزه شدن علم نجوم و افزایش حجم و تنوع داده های نجومی، دسترسی و استفاده از این داده ها بسیار دشوار است و نیاز به اشتراک گذاری علم و داده های بدست آمده برای پیش برد این علم ضروری است. بدین ترتیب ایده ی ساخت رصدخانه های مجازی، که خود چارچوبی عملی برای دسترسی به دنیای عظیم سرویس ها و داده های نجومی است، برای منجمان و محققان مطرح شد. من در این رساله مفهوم رصدخانه ی مجازی، ابزار و سر...

این پژوهش با هدف اصلی ارزیابی و تحلیل ضرورت ها، زیرساخت ها و ملزومات ایجاد و توسعه ی رصدخانه های علم، فناوری و نوآوری در جمهوری اسلامی ایران و مقایسه ی آن با رصدخانه های کشورهای منتخب و ارائه ی یک مدل برای ایجاد و فعالیت این رصدخانه ها در جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. با روش های اسنادی، مطالعه تطبیقی، تحلیل محتوا و پیمایش دلفی اطلاعاتی در مورد نقش، اهمیت، اهداف، ضروت، فعالیت، قوانین، شاخص،...

پیشرفت علم نجوم امروزه بیشتر مرهون افزایش قدرت تفکیک تصاویر نجومی و مشاهده ی عمیق تر عمق آسمان است.افزایش قدرت تفکیک تصاویر نجومی با ساختن ابزارهای رصدی بهتر و تلسکوپ های بزرگتر امکان پذیر است. متاسفانه در این مسیر علاوه بر دشواری های مهندسی با مشکل دیگری بنام جو زمین روبرو هستیم. آسانترین و قابل انعطافترین راه برای حل این مشکل ساخت رصدخانه در محل هایی است که جو آنها کمترین تاثیر را بر تصویر تل...

عوامل زیادی موجب گردید که مسلمین بیش از اقوام و ملت های دیگر درباره ی شناخت اجرام آسمانی و مواضع و خصوصیات آنها به بررسی و تحقیق بپردازند، که یکی از مهم ترین آنها تکالیف مذهبی ایشان از قبیل: نماز، روزه، حج، شناخت قبله، حرمت قتال در ماه های حرام و . . . بود که همه ی اینها منوط به شناسایی ماه و خورشید و برخی از ستارگان و کرات آسمانی بود. این عوامل و نیز حس کنجکاوی بشر که می خواهد آنچه را که در اط...

دوره ی تیموری را از جنبه های توسعه ی علم و فرهنگ و هنر می توان دوره ای درخشان دانست به ویژه در عرصه ی علم و فرهنگ و هنرهای وابسته به آن آثار و مراکز علمی فراوانی خلق شد و نوآوری هایی صورت گرفت که موجب اعتلای علم و فرهنگ شد. تیمور فردی سنگدل و سفاک بود اما به سبب کشورگشایی های خود به سرزمین های دیگر، دستور می داد اهل حرفه و هنرها را از بین اسرا جنگی جدا سازند و آنها را به مراکز مهم حکومتی خود به...

رصد خانه مراغه که بزرگترین رصدخانه جهان در دوره قبل از اختراع تلسکوپ بوده است در سال 657 روی تپه ای در غرب مراغه به دستور هلاکو نوه چنگیز خان مغول و همت خواجه نصیر الدین طوسی بنا شده است. این مجموعه تا سال 703 هجری آباد بوده، لکن پس از آن بر اثر زلزله های سخت و بی توجهی حکام رو به ویرانی رفت. رصدخانه چین، سمرقند، استانبول و هند از روی رصدخانه مراغه ساخته شده اند. امروزه تنها پی های بخش های مختل...

کیفیت تصاویر نجومی علاوه بر ویژگیهای تلسکوپ و سیستم تصویربرداری، به مناسب بودن محل استقرار تلسکوپ نیز بستگی دارد. برای پیدا کردن محلهای مناسب باید عوامل مختلفی را بررسی نمود. به طور کلی، پارامترهای مهم در مکانیابی رصدخانه ها به چهار دسته پارامترهای ژئوفیزیکی (توپوگرافی محل، لرزه سنجی، زمین شناسی، زلزله خیزی، رانش زمین، ارتفاع منطقه، نحوه قرار گرفتن ارتفاعات و دشت، جنس زمین و... )، پارامترهای هو...