جمله و ساختار آن، مفصّل‏ترین، پربحث‏ترین و جذّاب‏ترین موضوع نحوی در دستور زبان است. از نظر ساختار، جمله یا ساده است یا مرکّب. دربارۀ جملۀ ساده چندان اختلاف و پیچیدگی وجود ندارد اما در بررسی جملۀ مرکب، هم کمتر تحقیق شده و هم جای بحث و اختلاف بیشتری وجود دارد؛ زیرا در برخی از دستورها بدون دقّت در معیار ترکیب، همۀ جمله‏ هایی را که با حروف ربط به هم وصل و عطف شده اند، جملۀ مرکب شمرده‏اند. در این پژوهش ...

زبان از یک سو وسیله ارتباط بین افراد جامعه است یعنی نقطه مرکزی و پیشرفته نظام ارتباطی انسان به شمار می‌رود و از سوی دیگر وسیله بیان افکار و احساسات ما است. زبان فارسی با تاریخ، فرهنگ و تمدن ایرانیان پیوندی دیرینه و ناگسستنی دارد. یکی از وظایف و کاربردهای ویژه رایانه‌ها و گوشی‌های هوشمند، ایجاد فضاها و امکاناتی مانند خدمات پیام کوتاه، راه‌اندازی و ایجاد اجتماعات و گروه‌های تعاملی و ارتباطی از طر...

پیدایش فنّاوری جدید چاپ دسترسی عامۀ مردم به اطلاعات و گردش سریع تر آن را امکان پذیر کرد. معیار سازیِ زبان های بومی برخاسته از چاپ امری پذیرفته شده است که آگاهی هویتیِ جدیدی را میان گروه های اجتماعی سبب می شود. تا پیش از سال 1837 م/ 1253 ق، فارسی زبان رسمیِ حقوقی ـ دیوانی، بازرگانی، و فرهنگی شبه قاره بود و نخبگان هندو و مسلمان از آن استفاده می کردند و نیز زبان نوشتاریِ مسلمانان هندی برای مقاصد دینی ب...

هدف از این تحقیق، بررسی و توصیف نظام آوایی گویش جوشقان‌قالی است. این گویش یکی از گویش‌های مناطق مرکزی ایران است و تاکنون پژوهش مستقلی دربارۀ آن انجام نشده است. تحقیق حاضر که اولین بررسی نظام‌مند دربارۀ گویش جوشقان‌قالی است، نظام آوایی این گویش را ـ شامل آواشناسی، فرایند واجی و ساختمان هجا‌ـ تجزیه و تحلیل می‌کند. در این مقاله، فرایندهای آوایی این گویش نظیر ابدال، ادغام، قلب، افزایش و... بررسی شد...

ترجمه خودکار از یک زبان طبیعی به زبان طبیعی دیگر با استفاده از کامپیوتر را ترجمه ماشینی می نامند. یکی از روشهایی که برای ترجمه از یک زبان به زبان دیگر بکار می رود، روش ترجمه ماشینی آماری است. از مشکلات اساسی در رابطه با ترجمه ماشینی آماری وجود نداشتن پیکره دو زبانه بزرگ است که منجر به دستیابی به خروجی هایی با کیفیت نامطلوب شده است. البته تنها با پیکره های دو زبانه نمی توان تمام ویژگی های زبانی ...

در سبک شناسی شعر سه عنصر سبک، شعر و، به تبع آن، زبان مندرج است. این هر سه مفاهیمی سیّال و دستخوش تحوّل اند. نوآوری در سبک با انتخاب یا هنجارگریزی و یا هر دو مقارنه دارد. لذا مطالعه سبکی باید مسبوق به آگاهی از هنجار و کدهای پیشینی یا دستگاه وسایل باشد؛ یعنی نخست باید دید که شاعر در کدام چارچوب زبانی و سنّتی جای گرفته، کدام امکانات زبانی و بیانی و ساختاری در دسترس اوست تا سپس بازشناخت که از این امکا...

ترسیم واکه ها در فضای f1*f2 نه تنها از نظر صوت شناختی تولیدی بلکه از نظر رویکردهای ادراکی نیز از اصلی ترین ابعاد در بیان کیفیت واکه ای محسوب می شوند. در ترسیم فضای واکه ای مشکل اصلی ای که اکثر محققان با آن روبرو هستند این است که ارزش های سازه های اندازه گیری شده برای یک واکه یکسان تولید شده توسط افراد مختلف، متفاوت است. جهت حذف تنوعات سازه ای ناشی از منابع ایجاد تغییر در سازه ها همچون تفاوت های...

چکیده توجه به‌فرهنگ محور بودن زبان، یکی از نکات کلیدی در آموزش زبان خارجی است. نقش زبان در انتقال فرهنگ آنچنان آشکارست که هیچ زبانی بدون فرهنگ، نمی‌تواند پایدار باشد. زبان و فرهنگ به‌هم وابسته‌اند و توانایی هر زبان‌آموز در یادگیری زبان، به‌سطح آگاهی و تسلط وی بر فرهنگ وابسته است. بی‌توجهی به‌فاکتورهای فرهنگی زبان، بروز خطای زبان‌شناختی را درپی دارد. پایدارهای مقایسه‌ای لایه‌ای پرکاربرد در سطح ا...

بررسی صوت­شناختی واکه­های [æ, o, i]در لهجۀ کرمانی   وحیده ابوالحسنی‌زاده[1] مریم عبدالعلی‌زاده[2]     تاریخ دریافت:22/8/91 تاریخ تصویب: 7/2/93     چکیده هدف از این مقاله مطالعۀ کاهش واکه­ای در لهجۀ کرمانی و مقایسۀ آن با لهجۀ فارسی معیار است. کاهش واکه­ای فرایندی است که در هجای بدون تکیه صورت می­گیرد و طی آن واکه­های بدون تکیه تغییر یافته و به سوی واکه­های دیگر گرایش می­یابند. به‌منظو...

نوشتۀ حاضر با هدف نقد و تحلیل مقالۀ «دربارۀ فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی و ضرورت تدوین آن» تألیف بهمن سرکاراتی که در سیزدهمین شمارۀ نامۀ فرهنگستان چاپ شده، به نگارش درآمده است. نگارنده با تأکید بر اینکه عنوان اصلی مقاله با موضوع و محور اصلی آن هم‌خوانی کامل ندارد، دربارۀ عدم‌ شفاهیت تعاریف بیان‌‌شده از واژه‌ها و اصطلاحات اصلی به‌کاررفته در متن، یعنی «فرهنگ»، «ریشه‌شناسی»، «زبان» و «زبا...