ایرانیان مقیم آسیای میانه اقوام متعددی راشامل می شوند که به دلیل موقعیت جغرافیایی سرزمین های آن حوزه و داد وستدهای جاده ابریشم‘ روابط گسترده ای با مردم خاور دوری داشته اند ‘ واز عهد اشکانیان تا دوره فرمانروایی ساسانیان ‘ گرایش به دیانت بودیسم در میان این اقوام ایرانی در حدی بوده که تعداد زیادی از آنها به عنوان مبلغین بودایی و عهده داران دیگر وظایف و مسئولیتهای مرتبط با تبلیغ وتدریس علوم دین بود...

مقاله حاضر به بررسی اجمالی ریشه شناسی و اژه های «پدرزن و پدر شوهر»و «مادرزندو ومادرشوهر»در خانواده زبان های هندواروپایی می پردازد.نخست ،به طور خلاصه به فرهنگ حاکم بر جوامع هندو اروپایی اشاره می شود.سپس نظریات گوناگون درمورد ریشه واژه های مورد بحث در زبان فرضی هند واروپایی مطرح می گردد .دربخش اصلی پژوهش ، این واژه ها در زبان های هندو اروپایی بررسی می شود و درهمه موارد شاهد مثال از کهن گرفته شده ...

مقاله حاضر به بررسی واژه ایرانی کهن āzāta، سیر تحول معنایی آن در گذر زمان از ایرانی باستان به ایرانی میانه غربی، و تا زمان رواج فارسی نو می پردازد و با ارائه شواهد مربوطه از دوره باستان (اوستا) و میانه (پارتی و فارسی میانه) زبان های ایرانی، تحول و گسترش معنایی این واژه را بررسی می کند. در این بررسی نشان داده شده که مفهوم آزاد به معنای «رها و غیرمقید» که در بیشتر اوقات بر دیگر مفاهیم این واژه سا...

بر اساسی همه منابع دستوری زبانهای ایرانی میانه غربی و شرقی، برای بیان مفهوم فعلی مجهول سه امکان متفاوت وجود داشت: الف : پیوستن تکواژ صرفی به ماده مضارع فعل که معمولاً برای ساخت فعل مضارع مجهول و در پاره ای از موارد برای فعل ماضی جعلی مجهول به کار می رفته است

مبانی زبان‌شناسی ایرانی: زبان‌های دوره میانه و نو. شورای ویراستاران: م. ن. باگالوبف، و. ن. افیموف، د.ای. ادلمان، سرویراستار: و. ن. افیموف،  مؤسسة زبان‌شناسی فرهنگستان علوم روسیه، مسکو، مؤسسة ادبیات شرقی، 2008، 446 صفحه

نامه‌نگاری از دیرباز از جمله ابزارهای ارتباط انسان‌ها بوده است و ایرانیان باستان نیز از آن آگاه بودند. از جمله کهن‌ترین شواهد موجود از نامه‌نگاری در ایران متعلق به دورۀ هخامنشیان است. از دورﮤ اشکانیان نیز آثاری در دست است، اما دورﮤ ساسانی را می‌توان اوج شکوفایی نامه‌نگاری در ایران پیش از اسلام دانست. در میان آثار به‌جای مانده از دورة میانه نیز، نوشته‌هایی به زبان سغدی به شیوة نامه نگارش شده که ...

مقاله حاضر به بررسی اجمالی ریشه شناسی و اژه های «پدرزن و پدر شوهر»و «مادرزندو ومادرشوهر»در خانواده زبان های هندواروپایی می پردازد.نخست ،به طور خلاصه به فرهنگ حاکم بر جوامع هندو اروپایی اشاره می شود.سپس نظریات گوناگون درمورد ریشه واژه های مورد بحث در زبان فرضی هند واروپایی مطرح می گردد .دربخش اصلی پژوهش ، این واژه ها در زبان های هندو اروپایی بررسی می شود و درهمه موارد شاهد مثال از کهن گرفته شده ...

فعل اوستایی بر مبنای زمان، نمود، شخص، شمار و دو جهتِ اکتیو و میانه بررسی می‌شود. بنا بر دیدگاه رایج، جهت میانه وسیلۀ تبدیل ریشه­های گذرا به ناگذر است. این دیدگاه با مشاهدۀ ریشه­های فعلی‌ای شکل گرفته است که در جهت اکتیو، گذرا و در جهت میانه ناگذر هستند، درحالی‌که زبان اوستایی ویژگی دیگری را در خود دارد که نظریۀ فوق را به چالش می‌کشد و آن وجود افعال «فقط میانه» و افعال «گذرای میانه» است. بررسی نوی...

کتیبه های سغدی سند علیا مجموعه ای است شامل بیش از 700 سنگ نوشته به زبان های پارتی (2 مورد)، فارسی میانه (2 مورد)، بلخی (2 مورد)، و بقیه به زبان سغدی و نیز نقش برجسته هایی، که بر روی سنگ هایی در کناره این رودخانه کنده شده اند. بر روی بیش تر این سنگ نوشته ها، نام بازرگانان سغدی حک شده است که زمانی از این مکان دیدار کرده اند. این کتیبه ها متعلق به قرن سوم تا ششم میلادی است. وجود نام ها ی فارسی میا...