بیداری اسلامی با تغییر توازن قوای خاورمیانه و شمال آفریقا، سبب تغییر نقش قدرت های منطقه ای گردید؛ بنابراین، رقابت ژئوپلتیک ایران و ترکیه، بیش ازپیش اهمیت یافت. گفتنی است که به تونس و مصر به عنوان پیشروان تغییرات انقلابی، بیشتر توجه می شود. در این پژوهش، نقش ایران و ترکیه در رابطه با این دو کشور مقایسه شده است. سؤال مقاله این است که این دو دولت چه رویکردی در قبال افزایش امنیت ملی خود در ارتباط ب...

بیداری اسلامی (انقلاب­های نوظهور جهان عرب) واجد تحولاتی است که سیاست خارجی تمام بازیگران منطقه از جمله ایران را متأثر خواهد کرد. جمهوری اسلامی ایران که برخاسته از انقلابی مذهبی است، در مواجهه با این تحولات، توأمان فرصت و چالش­های متعددی را در عرصة سیاست خارجی راهبردی خود شاهد بوده که برآیند این روند، الزام ِگزینش راهبردی قابل اعتنا برای تأمین امنیت و استفاده از فرصت­ها را گوشزد می­کند. این پژوهش...

فروپاشی رژیم بعث عراق در پی هجوم نظامی ایالات متحده، نمایانگر سطح جدید مداخله خارجی در مجموعة امنیتی منطقه خاورمیانه با هدف تغییر مناسبات سیاسی و ایدئولوژیک است و از مهمترین تأثیرات حادثه 11 سپتامبر بر سیاست خارجی آمریکا در جهان پس از جنگ سرد به شمار می‌رود.تا پیش از این رویداد، ایالات متحده آمریکا هرچند به دلیل اهمیت راهبردی منابع نفت و نیز پیگیری خط‌مشی مهار دو جانبه در حوزه خلیج فارس (به مثا...

در دهه پایانی قرن بیستم خلأ قدرت ناشی از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در کنار اختلافات سرزمینی برخی اقوام با صورت بندی متکثر قومی ـ مذهبی و فقدان توسعه سیاسی موجب شد منطقه قفقاز جنوبی با ساختاری آنارشیک شکل گیرد. منطقه ای با سه جمهوری مستقل آذربایجان، ارمنستان و گرجستان، که با تداوم ناپایداری امنیتی همراه با عدم شکل گیری یک رژیم امنیتی مشترک نفوذ بازیگران منطقه ای و بین المللی را در روند تحولات م...

روش مقایسه‏ای جایگاهی مهم در اغلب رشته‏های علوم اجتماعی دارد و کاربرد این روش در مطالعات سیاسی نیز نقش مؤثری در درک و تبیین صحیح‏تر مسائل سیاسی داشته است. با وجود این، نظریه‏های رایج در سیاست مقایسه‏ای، به دلیل تقلیل‏گرایی یا کل‏گرایی، نتوانسته‏اند دقت و فراگیری را در کنار یکدیگر داشته باشند. نظریه‏های رایج در ادبیات سیاست مقایسه‏ای، در هر دو پارادایم اثبات‏گرایی و تاریخ‏گرایی، که شامل پنج محور...

چکیده غالباً در مطالعات روابط بین­الملل، امنیت کنش­گران به­خصوص در عرصه منطقه­ای به­عنوان یکی از اصول مسلم در سیاست­خارجی کشورها انگاشته می­شود؛ به­ویژه آنکه مسائل سیاسی- امنیتی بعد از تحولات بیداری اسلامی در منطقه، نوعی بهم پیوستگی در میان بازیگران منطقه به­وجود آورده است که این مسئله بر تشدید دغدغه­های امنیتی در خاورمیانه افزود. به­همین دلیل، امروزه بازیگران منطقه­ای در خاورمیانه که دارای منا...

نظریه تحلیل گفتمان «ارنست لاکلاو و شنتال موفه» ‌ ابزاری کارآمد برای تحلیل فعل و انفعلات و تعاملات میان کنش‌گران در عرصه سیاست در اختیار محققان قرار می‌دهد. از منظر این دو محقق، گفتمان‌ها تنها دریچه شناخت انسان به‌ سوی جهان هستند. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال اصلی که «تبیین یا فهم رویکردهای امنیتی-نظامی اصلی در جهان اسلام با استفاده از کدام نظریه‌ بهتر صورت می‌پذیرد؟» این فرضیه را ارائه می‌د...

سیاستگذاری راهبردی پیمان های امنیتی همواره در حال تغییر و دگرگونی است. ساختار نظام بین الملل و چگونگی آرایش بازیگران در سیاست جهانی نقش موثری در سازوکارهای کنش راهبردی قدرت های بزرگ داشته است. با توجه به چنین نشانه هایی می توان بر این موضوع تاکید داشت که پیمان آتلانتیک شمالی در سال های بعد از جنگ سرد از یکسو تلاش داشته تا طیف گسترده ای از بازیگران را با اهداف امنیتی خود هماهنگ کند و از سوی دیگر...

عراق، کشوری با میزان تجانس اجتماعی پایین است. تعدد گروه­های قومی- مذهبی و سهم­خواهی از قدرت، شکل­گیری شکاف­های اجتماعی چندگانه را در عراق، موجب شده که با شکل­گیری گروه­های تروریستی، بر سیاست خارجی کشورهای منطقه، تأثیرگذار بوده‌است. این مقاله سعی‌دارد با روش تحلیلی و محور‌بودن نظریه نورئالیسم تدافعی به این پرسش پاسخ‌گوید که شکاف­های اجتماعی عراق بر سیاست خارجی ایران در عراق در ابعاد داخلی، منطقه...

پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر شکل روابط ایران و آمریکا باعث شد تا استراتژی امنیتی همسو و هماهنگ این دو کشور برای خلیج فارس در تقابل با هم قرار بگیرد. پیروزی انقلاب اسلامی روند اجرای استراتژی منطقه ای آمریکا را مختل ساخت و تصویر امنیتی منطقه خلیج فارس را یکسره دگرگون کرد. تمرکز اصلی این تحقیق ترسیم فضای جدید سیاست منطقه ای است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به تبع تقابل ایران و آمریکا بوجود آمده...