کارآمدی روش‌ها از عوامل رشد دانش‌هاست. شناسایی و ارزیابی روش‌های محققان برجسته، به ویژه مستشرقان می‌تواند به بهبود مباحث روش‌شناسی کمک کند. به همین منظور، این مقاله درصدد است تا روش مواجهۀ ویلیام چیتیک، از خاورشناسان برجستۀ معاصر را در مطالعه و تفسیر متون حکمی و عرفانی اسلامی بررسی و تبیین کند. چیتیک با نقد عملکرد گروهی از مستشرقان، تلاش می‌کند تا متناسب با فرهنگ اسلامی از روش هرمنوتیک مؤلف‌محو...

نقش سیاق از زوایای گوناگون در تفسیر با ذکر مثال مورد بررسی قرار گرفته است. سیاق، همان قرینه مقالیه یا مصداقی از آن یا نشانه درون متنی است که ترکیب صدر و ذیل کلام، شکل دهنده آن خواهد بود. نویسنده، نقش سیاق را، در تفسیر لغت، در توسعه و معنای کلمات، در تعیین معنای جمله، در ترکیب آیات، در ترتیب نزول آیات، در نقد اسباب نزول، در شناخت آیات مکی از مدنی، در نقد احادیث تفسیری، در تعیین مرجع ضمیر، در فهم...

تصور نقاش یا مجسمه سازی که تاریخ هنر را مطالعه نکرده و یا آهنگسازی که دانش و معلوماتی دربارۀ تاریخ موسیقی نداشته باشد چندان هم ساده و آسان به نظر نمی رسد، زیرا با مطالعه و بررسی تاریخچه و سرگذشت یک علم شناخت بهتری از آن بدست می آید و بدین ترتیب علاقۀ بیشتری نسبت به آن حاصل می شود. در شرایطی که بسیاری از علوم از چنین مزیتی برخوردارند، تاریخ حسابداری هنوز به صورت کامل به رشتۀ تحریر در نیامده است....

محمد عزّت دروزه از مفسران معاصر و بیان گذاران تفسیر قرآن بر اساس ترتیب نزول در تفسیر خود، التفسیرالحدیث می باشد. وی فهم معانی و مراد آیات را تنها در پرتو توجه به سیاق آیات ممکن می داند. از این رو ابتدا در مقدمه تفسیرش به طور مفصل در اهمیت سیاق سخن گفته است و آنگاه در جای­جای اثرش سیاق را در خدمت تفسیر آیات آورده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی از نوع تحلیل مفهومی انجام پذیرفته است؛ در این ...

جستار حاضر، دربارۀ یکی از مباحث تفسیری و علوم قرآنی و قرینه های درون متنی به نام «سیاق»  است، پیشینۀ کاربرد سیاق در تفاسیر، به ابتدای قرن دوم (ه. ق) برمی گردد. این مقاله در پی بررسی نقش سیاق درکشف مدلول های آیات، چیستی و جایگاه آن، گونه ها، چرایی و گستره شناسی سیاق، براساس دیدگاه های علامه جوادی آملی است و نمودهایی را از کاربرد آن درتفاسیر، به ویژه تفسیر تسنیم نشان می دهد. فزونی کاربرد سیاق در ...

تصور نقاش یا مجسمه‌سازی که تاریخ هنر را مطالعه نکرده و یا آهنگسازی که دانش و معلوماتی دربارۀ تاریخ موسیقی نداشته باشد چندان هم ساده و آسان به نظر نمی‌رسد، زیرا با مطالعه و بررسی تاریخچه و سرگذشت یک علم شناخت بهتری از آن بدست می‌آید و بدین ترتیب علاقۀ بیشتری نسبت به آن حاصل می‌شود. در شرایطی که بسیاری از علوم از چنین مزیتی برخوردارند، تاریخ حسابداری هنوز به صورت کامل به رشتۀ تحریر در نیامده است....

کاوش در متن قرآن حاکی از آن است که مشرکان با هدف انکار منشأ وحیانی قرآن و نفی معاد نسبت «اساطیرالاولین» بودن به قرآن داده­اند. لغویان واژه «اساطیر» را جمع «اسطوره» دانسته­اند. در مفهوم این واژه نیز تعاریف گوناگونی ارائه گردیده که حاصل آن این است که اسطوره جهان بینی ویژه انسان باستانی است و از جهت کشف ساختار اجتماعی زندگی بشر در زمان­های بسیار دوردست و نیز ساختمان اندیشه­ای او اهمیت دارد. اما با...

در تاریخ گذاری آیه ها و سوره های قرآن کریم روش های نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب، آماری، روان شناختی و ذوقی و سلیقه ای متداول است که هر یک با نقدهای جدّی مواجه است؛ برخی از روش ها، نظیر روان شناختی و ذوقی و سلیقه ای در تاریخ گذاری قرآن جایگاهی ندارند و برخی دیگر نظیر نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب و آماری به تنهایی کارآیی کافی را ندارند، در این امر بهتر است روشی فراگیر در پیش گرفت که آم...

چکیده نظریۀ سبک­شناسی گفتمانی در پی بررسی زیبایی­های منحصر به فرد چینش کلام در متون برجسته و هنری است. سبک­شناسی گفتمانی، نگرشی است در باب رابطۀ محتوای متن با بیرون متن، که مستقیما تحت نفوذ اندیشۀ میشل فوکو به وجود آمد. این برخورد زبان­شناختی، در متن­های ادبی به مقولاتی فراتر از جمله، مانند: پیوستار معنایی، سبک نحوی جمله ها ، کنش گفتاری، بافت، نظم ساختارهای خود متن و بسامد کنش­ها و جمله­ها می­پ...

نظریۀ سبکشناسی گفتمانی در پی بررسی زیبایی های منحصر به فرد چینش کلام در متون برجسته و هنری است. سبکشناسی گفتمانی، نگرشی است در باب رابطۀ محتوای متن با بیرون متن، که مستقیما تحت نفوذ اندیشۀ میشل فوکو به وجود آمد. این برخورد زبان شناختی، در متن های ادبی به مقولاتی فراتر از جمله، مانند: پیوستار معنایی، سبک نحوی جمله ها ، کنش گفتاری، بافت، نظم ساختارهای خودِ متن و بسامد کنشها وجمله هامی پرداز...