یکی از ویژگی‌های اصلی آثار صوفیانه اقتباس آن‌ها از اندیشه‌های صوفیان پیش از خود است، چنانکه تأثیرپذیری نویسنده‌ی کشف المحجوب از رساله‌ی قشیریه این امر را اثبات می‌نماید، این تأثیرپذیری و تأثیرگذاری‌ها سبب ارتباط زنجیره‌ای این آثار با یکدیگر شده است، حال آنکه مرصادالعباد نجم رازی به نوعی انحراف و خروج از این زنجیره و سنت است.نجم‌الدین رازی در تألیف آثار خود به مسائل تاریخی و سیاسی زمان توجه نمود...

قفقاز شمالی دارای موقعیت منحصر به فردی از جنبه ژئوپلتیکی و فرهنگی است و در بسیاری موارد تمدن و فرهنگ آن نقش تعیین کننده‌ای در جریانات اجتماعی منطقه ایفا می‌نماید. این منطقه از قدیم‌الایام منطقه برخورد و تماس فرهنگ‌ها و حتی در مواردی سد و مانعی بر سر ارتباط تمدن‌ها و امپراطوری‌های شمال مدیترانه آسیای غربی و اروپای شرقی بوده است. اهمیت استراتژیک و موقعیت برتر تجاری- بازرگانی آن از دیرهنگام موجب ب...

معروف است که یکی از اقدامات مثبت و عملی شاهان هخامنشی در مواجهه با فرهنگ سرسخت   قبیله­ای منطقة جنوب غرب ایران از یک­سو و نیاز به جلب حمایت قبایل و وحشت از شورش آنان از سوی دیگر برقراری پیوندهای خانوادگی به شکل ازدواج­های سیاسی با مهم­ترین رهبران قبایل بود. ارتباط سیاسی و خویشاوندی داریوش اول (۴۸۶ـ۵۲۲ ق.­م) با گبریاس یکی از همدستانش در سرنگونی گئوماته/ بردیا و رهبر قبیلة پاتیشوری، یکی از قبایل ...

تصویرسازی چاپ­های سنگی عهد قاجار که ریشه در سنت­های نقاشی ایرانی داشته، در هنر کاشی­کاری این دورۀ حیاتی دوباره می­یابد. در این میان مضامینی با زمینۀ تاریخی و با تأکید بر معرفی شخصیت شاهان که موضوع کتاب نامۀ خسروان جلال­الدین میرزا است در زمینه نقاشی روی کاشی در دورۀ قاجار، به دلیل سیاست‌های ملی­گرایی و نسبت دادن القاب خود به شاهان گذشته است که در این مقاله به آن پرداخته می­شود. بیشترین تأثیر تص...

چکیده یکی از مسائل مهم فرهنگی در عصر صفوی، تأثیر هنر اروپایی در ایران است. از دستاوردهای رابطة ایران و غرب در موسیقی عصر صفوی، حضور سازهای اروپایی در دربار ایران است. حضور سازهای اروپایی در ایران، هم در گزارشات سفرنامه نویسان اروپایی و هم در تصاویر به جا مانده از عصر صفوی مشهود است. با این حال سازهای غربی در جامعة صفوی فراگیر نشد و تنها در دربار شاهان و توسط نوازندگان اروپایی به اجرا در می آمد...

قفقاز شمالی دارای موقعیت منحصر به فردی از جنبه ژئوپلتیکی و فرهنگی است و در بسیاری موارد تمدن و فرهنگ آن نقش تعیین کننده ای در جریانات اجتماعی منطقه ایفا می نماید. این منطقه از قدیم الایام منطقه برخورد و تماس فرهنگ ها و حتی در مواردی سد و مانعی بر سر ارتباط تمدن ها و امپراطوری های شمال مدیترانه آسیای غربی و اروپای شرقی بوده است. اهمیت استراتژیک و موقعیت برتر تجاری- بازرگانی آن از دیرهنگام موجب ب...

به نظر اغلب پژوهشگران، داستان آرش در شاهنامۀ ابومنصوری و دیگر خداینامه ها نبوده است ، اما گروهی بر این باورند که این داستان در منابع شاهنامه وجود داشته، اما فردوسی آن را حذف کرده است. یافته ها نشان می دهند که ادعای وجود داستان آرش در شاهنامۀ ابومنصوری قطعیت ندارد. در متون پهلوی موجود نیز، جز یک اشاره چیزی از داستان آرش نیامده است. بررسی های ما نشان می دهد که داستان آرش اساساً نباید در خداینامه ه...

واکنش علمای شیعه در برابر خودکامگی فتحعلی شاه قاجار محمد سلماسی‌زاده* چکیده این پژوهش به تبیین تأثیر مجتهدان شیعه در مهار خودکامگی مطلق شاهان قاجار می‌پردازد و در قالب مطالعه‌ای موردی، هم‌زمان با واکاوی منابع دست‌اول تاریخی در عصر فتحعلی شاه قاجار (1250 - 1212 ق)، میزان سازگاری نظریه استبداد شرقی و شیوه تولید آسیایی مارکس و انگلس را با اوضاع تاریخی آن ارزیابی می کند. پرسش اصلی پژوهش این است: آی...

مطالعه ی اشیاء باستانی با استفاده از روش های غیر مخرب که به نمونه های باستانی آسیب نمی رساند، امری متداول در دنیای امروزی گردیده است. تکنیک هایی نظیر  pixe (تابش اشعه ایکس القا شده توسط پروتون)، xrf (فلورسانس اشعه ایکس)، xrd (پراش اشعه ایکس) برای این منظور به کار گرفته شده اند. در این پژوهش نیز ترکیب شیمیایی 16 سکه نقره متعلق به شاهان ساسانی هم چون: پیروز، بلاش، قباد اول، خسرو اول، هرمز چهارم، ...

بررسی مهرهای به کار رفته در نه فرمان از شاهان صفوی که در موزه ملی ملک در تهران نگهداری می شود. نگارنده ابتدا به شرح ویژگی های مهرهای صفوی پرداخته، ده نوع مهر مورد استفاده در این دوره را معرفی می کند. انواع طغراهای این دوره نیز مورد بررسی قرار گرفته است.