چکیده عماد فقیه کرمانی از شاعران قرن هشتم هجری قمری است. وی همچون معاصرانش: خواجوی کرمانی، سلمان ساوجی، کمال خجندی، ناصر بخارایی و ... در ردیف شاعران گروه تلفیق قرار می گیرد. این دسته از شاعران مضامین عاشقانه را با مضامین عارفانه در هم آمیخته اند. زبانِ شعری عماد فقیه در بسیاری موارد هنری، تصویری، نو و تازه است. شاعران، شعر را از گذشته ها تا کنون در هر زمینه و با هر انگیزه ای که سروده اند؛ موج...

در این مقاله از مختصات سبک شناسی نظم در قرن ششم سخن رفته است. مبدأ بحث در این زمینه بررسی مختصات سبک­شناختی در آثار سنائی غزنوی است که موجب تحولی اساسی در شعر فارسی گردید و پایان این تحول در قرن ششم، سال تصنیف اقبال­نامه نظامی و ختم اسکندرنامه اوست. شعر فارسی در این قرن از لحاظ موضوع، وزن، قالب، ترکیب الفاظ و قوافی، نوجویی و تازگی متحول شد و 10 شیوه شاعری در سبک خراسانی در قرن ششم بسط و گسترش ی...

یکی از راه های شهرت و موفقیت یک اثر ادبی، آگاهی شاعر به فنون سخنوری است و علم معانی، اساس و ریشه و اصل هنر سخنوری است. استفاده از ظرافت های علم معانی می تواند شعر یک شاعر را برای مخاطب، تاثیرگذار و زیبا و فصیح و روشن و شیوا کند. حافظ، از شاعران توانای قرن هشتم است که از زبانی توانا برخوردار است. استفاده از معانی ثانوی جمله های خبری در قالب قصر و حصر و احوال مسند الیه و مسند و ... از شگردهایی اس...

خودستایی و دیگرستیزی گونه ی ادبی پرکاربردی در شعر فارسی است که شاعران، آثار متنوعی را درمورد آن پدید آورده اند؛ از جمله مضامین خودستایی شاعران کهن فارسی می توان به ستایش گوهر شعر و سخن، مرتبه ی ممدوحان، همّت والا و مناعت طبع شاعر، مراتب دانش و فضل و ... اشاره کرد که این مضامین، از نظر فراوانی کاربرد، متفاوتند. از سویی، دیگرستیزی- که از فروع خودستایی است- با مضمون هایی هم چون حسادت حاسدان، تحقیر ...

دو اصطلاح حال و مقام از مباحث پر مناقشه نزد صوفیان است و جوانب آن بدرستی آشکار نیست. مؤلّفان کتب آموزشی صوفیه کوشیده اند تا با ذکر نظریات گوناگون درباره تعریف این دو اصطلاح، تعریفی دقیق از آنها ارائه نمایند. اهمیت مسأله چنان بوده که در بسیاری از کتب آموزشی صوفیه فصلی به این مباحث اختصاص یافته است.در اللمع ابونصر سرّاج تعریفی واضح از دو اصطلاح حال و مقام و مصداق های آن ارائه شده است و همین تعریف م...

علوم بلاغی ازجمله صناعات شعری و وزن و قافیه و شناختن آن ها، همواره در ادب پارسی جایگاه ویژه ای داشته است. چگونگی به کارگیری این قوانین ادبی، یکی از دغدغه های مهم هر شاعر، در هر عصری بوده است. در طول قرن های متمادی و با پیشرفت و تغییر شعر و ذوق شاعران، صنایعی در سرودن شعر به وجود آمد یا خود شاعران به نوآوری دراین زمینه پرداختند. هرکدام از این صنایع، در جای خود، بر زیبایی و تأثیر شعر افزود. کتب و...

شعر گیلکی که شاخهای ادبی و بازتابی اندیشهگرا از زبان گیلکی است، از قرن هشتم ه.ق به بعد نمود مکتوب یافته و پیش از این تاریخ، اشعار ثبت شدهی گیلکی بهدست نیامده است. ظهور جلوههای پایداری در شعر گیلکی، عموماً به سدهی اخیر و شکلگیری جنبشهای آزادی خواهانه، بهویژه نهضت مشروطه، نهضت جنگل، نهضت اسلامی و پس از آن، دفاع مقدّس برمیگردد. اشعار گیلکی در موضوعات پایداری، از نظر زبانی دارای بسندگیها و کژتابیهایی...

اقتباس از شعر جاهلی، محدود به پارسی سرایان قرن­های چهارم و پنجم نمی شود، بلکه شاعران قرن­های ششم و هفتم و بعد از آن نیز، با تغییر رویکرد، به بهره­گیری از آن پرداخته­اند. خواجوی کرمانی، شاعر مشهور قرن هشتم، با دو رویکرد متفاوت به تأثیرپذیری از شعر جاهلی پرداخته­است؛ اول اینکه وی در زمینه ی ایستادن وگریستن براطلال و دمن، خطاب به ساربان، وصف سفر، و به ویژه، بیان فراق و غم هجران در کوچ یاران، با رو...

غیرت از اصطلاحات مهم عرفانی است که ملازم مفاهیمی چون محبّت و عشق بوده و عبارت از کراهت مشارکت غیر در حقّ محبوب و محب و محبّت است. این پژوهش پس از بیان دیدگاه قرآن و روایات، به واکاوی ریشه ها و بررسی سخنان عارفان در خصوص مفهوم غیرت و جنبه های مختلف آن در آثار برجسته عرفانی پرداخته است. هدف این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، زمینه سازی برای فهم و درک درست تر مفهوم غیرت  در متون صوفیه و با...