چکیده کتاب « الکنوز الودیعه من رموز الذریعه » از کتابهای ارزشمند قرن هشتم هجری است .این اثر، ترجمه « الذّریعه الی مکارم الشّریعه » از تألیفات معروف راغب اصفهانی درعلم اخلاق است که همواره مورد توجّه دانشمندان این علم بوده است . این کتاب توسط یکی از علمای قرن هشتم به نام ابن شمس الدّین حسن ظافر وبه فرمان شاه شجاع به زبان فارسی ترجمه شده است . از این دانشمند درکتب مرجع وتراجم احوال هیچ گونه نام ون...

یکی از شخصیت های مهم و محبوب قرآن کریم و فرهنگ اسلامی، لقمان حکیم است. سوره ی لقمان در قرآن، بدون اینکه پیشینه و صحنه های گوناگون زندگی وی را ذکر نماید توجه محقق ادبی را بر این نکته جلب می کند که حتما این نام خاص در میان اعراب تازه مسلمان یا دست کم یهودیان حجاز شناخته بوده است. پندهای لقمان و نیز بازتاب نام او در کنار مفاهیمی چون: حکمت، سخاوت، صبر، بندگی، آزادی و طول عمر در نظم و نثر فارسی، نگا...

چکیده موضوع این تحقیق اسطوره زدایی در کتب تاریخی فارسی از آغاز تا پایان قرن هشتم است، عنوان اسطوره زدایی اولین بار در مورد تاویل متون دینی بخصوص پیام مسیح مطرح شد، اسطوره زداییبه این معنی روشی در تفسیرمتون دینی است، که به کمک آن معنای رمزی و مکنون پیام مسیح دریافت می-شود، اما آنچه منظور ماست اسطوره زدایی به معنی تاریخی کردن و حقیقی جلوه دادن عناصر، پدیده ها و شخصیت های اسطوره ای است . فرض م...

جهان هستی از دیدگاه هنرمند مسلمان سرشار از نشانهها و آیات خداوندی است، رنگ ها از جمله تجلیهای خداوند در جهان هستی هستند و مبحث معنا شناسی آن ها مکاشفه ای است از صورت های گوناگون هستی در عالم مثالی که موجب اتصال انسان به حقیقتی ماورائی می گردد، این تجربه روحانی باری مذهبی بر عهده دارد که ریشه ی آن در معرفت شناسی تاویلی مرتبه های نور است. رنگ ها کدهای زیبایی شناسی عرفانی هستند و برترین مرجع د...

با ورود مغولان به ایران و تشکیل حکومت ایلخانی تحولی مهم در زمینه ی مبانی مشروعیت حکومت ها در ایران رخ داد. حاکمان ایلخانی از مبانی جدید مشروعیتی که بر محور خاندان چنگیزخان در میان مغولان پذیرفته شده بود، پیروی می کردند. از زمان غازان خان و رسمیت یافتن اسلام در حکومت ایلخانی تلاش شد تا از مشروعیت دینی مبتنی بر شریعت اسلام نیز بهره گرفته شود. با سقوط حکومت ایلخانان در اواسط قرن هشتم هجری، ایران و...

نسخ خطّی گنجینه ای از میراث فرهنگی و ملّی  به شمار می آیند که در اعتلای فرهنگ و تمدّن یک ملّت نقش عمده و مؤثّر دارند. «سفینه­ی تبریز» از ابوالمجد محمّد بن مسعود تبریزی یکی از این گنجینه های ملّی است که در سال های اخیر در کشور ترکیه کشف و به ایران آورده شده است. این مجموعه­ی بی نظیر شامل دویست و نه رساله­ی دست­نویس کوتاه و بلند به زبان فارسی و عربی است از گزیده­ی متون و موضوعات مختلف علمی در زمینه­ی اد...

قصیده لامیة العجم، سروده طغرائی شاعر ایرانی عربی سرای ، در اواخر قرن پنج هجری، از قصیده های ممتاز و مشهور و به تعبیر قدیم از امهات قصاید ادب عربی است. این ترجمه فارسی از لامیة که در اوایل قرن هشتم انجام گرفته قدیم ترین ترجمه تاکنون شناخته شده از این قصیده بلند آوازه است و در ضمن نمونه ای کمیاب است درنوع خوداز ترجمه کامل آثار محض و ناب ادب عربی به زبان فارسی.

شعر عربی در صدر اسلام از لحاظ تصوّرات و تخیّلات شعری و زبان با شعر دوره­ی جاهلی تفاوتی ندارد و همان اختصاصات و خشونتهای بَدَوی را که در اشعار جاهلی می بینیم، در این اشعار هم کم و بیش ملاحظه می کنیم و این وضع تا اواخر قرن اوّل ادامه داشت. در این دوره شعر عربی خاص گویندگان تازی بوده است و دیگر اقوام در آن دخالتی نداشته اند، اما از اوایل قرن دوم یعنی اواخر عهد بنی امیّه و اوایل دور­ه­ی بنی العبّاس آثار ن...

بیلانکوه یا ولیانکوی از محلات تاریخی شهر تبریز است. اشتهار این محله به نام «بیلانکوه» را به وجود مدفن اکابر اولیاء و عرفای تبریز در آن منسوب می کنند. مزارات بیلانکوه همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده‌اند، مرقد و مزار بزرگانی چون : اخی سعدالدین (عارف نامدار قرن ششم هجری)، کمال الدین مسعود خجندی (شاعر و عارف قرن هشتم هجری) کمال الدین بهزاد هراتی (نگارگر بزرگ قرن دهم هجری) و جز آن در این محله واق...

در مطالعات ادبیّات تطبیقی، سفرنامه­ها از مهم­ترین منابع شناخت تصویر یک ملّت در متون ادبی دیگر ملّت­ها به شمار می­روند. سفرنامۀ ابن بطوطه (703-779 ؟ هـ. ق.) - که حاصل سه دهه جهانگردی از جنوب اروپا تا خاور دور است - اطّلاعات ارزشمندی را از سرزمین­ها و ملل قرن هشتم هجری دربر دارد. توصیف جزئیات زندگی جوامع در این اثر، برای پژوهشگر دستیابی به تصویری روشن از زندگی اجتماعی و فرهنگی ملّت­ها - به ویژه فارسی­...