همۀ اسماء نیکو از آنِ خدای تعالی است. اسماء الهی وسایط فیض حق و منشأ همۀ کثراتی اند که در زوایای هستی راه یافته است. چگونگی ظهور کثرات اسمائی از هستیِ صرف و محض وجود و تبیین عینیّت صفات با ذات حق از ژرف ترین مسائل عرفانی است. در این نوشتار، پس از اشاره به گونه شناسی اسماء و صفات و تأخّر اسماء الهی از مقام ذات، تفسیری از عینیّت صفات با ذات ارائه شده و راه هایی که عارفان در تحلیل کثرت اسمائی پیموده ان...

چکیده بسیاری از عارفان، خاموشی را از اصول سلوک عرفانی دانسته اند.دراین پژوهش کوشش شده است انواع خاموشی ، اسباب تاکید عارفان بر ضرورت خاموشی، کیفیت ارتباط خاموشی با دیگر منازل و مراحل سلوک عرفانی،دلایل روی آوردن عارفان به گفتار و نوشتار به رغم اصل دانستن خاموشی و صور بلاغی خاموشی بررسی و تحلیل شود. این پژوهش با اتکا به آثار عرفانی منثور و منظوم فارسی تا پایان قرن هفتم ، با رهیافتی تاویلی، براس...

بعد وجودشناختی و معرفت شناختی الهیات سلبی در آثار عارفان ادیان و سنت های گوناگون عرفانی بر دو رکن استوار است: خدا و نفس. در الهیات یا یزدان شناسی سلبی، چنان که از عنوان آن نیز پیداست، تأکید عارفان بر جنبه های ناشناختنی و ناگفتنی خداوند یا به تعبیر دیگر سخن از ذات خداست. از ذات ناشناختنی و ناگفتنی خدا با تعابیری استعاری نظیر تهیا، واحه، عدم یا نیستی و بی نام یاد می شود. اما در آثار برخی عارفان س...

آن چه نگارگر ایرانی را در طی قرن ها به نقش پردازی وامیداشت چیزی جز بیان شوق وصل یار نبود و آنچه تصاویر نگاره های او را به سرور و وجدی عاشقانه بدل می کرد نشان از ضیافت بهشت سانی بود که از دوران خیلی دور در اندیشه ی ایران از میترائیسم، زرتشت، مانی، مزدک و دین مبین اسلام، از همیشه تا کنون ریشه داشته و جان حکیم و عارف و نگارگر ایرانی را برای نمایاندن این اقلیم اهورایی، نور ازلی بخشیده است. اندیشه ا...

آل بویه در قرون چهارم و پنجم هجری(322-447) با سه شاخه: آل بویه فارس، آل بویه ری و آل بویه عراق بر بخشهای گسترده ای از قلمرو خلافت شرقی در مرکز و غرب ایران فرمانروایی کردند. این روزگار عصر زرین فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانی است و علوم مختلف از جمله دانشهای اسلامی پله های بزرگ رونق و ترقی را زیر پا نهاد. دوره طلایی تمدن اسلامی ایرانی در کنار تعالیم و آموزه های اسلامی، و همت و پشتکار عالمان و متعلمان...

چکیده: فکر و ذکر از مباحث مهم عرفان اسلامی به‌شمار می‌روند که در هر دو سنت عرفانی جایگاه ویژه‌ای در سیر استکمالی سالکان دارند. در سنت اول عرفانی بخشی از آرای عارفان در باب فکر و ذکر به‌تبیین هر یک از آن‌ها و بیان جایگاه و اهمیتشان در سیر و سلوک اختصاص یافته و بخش دیگری از دیدگاه‌ها رابطۀ فکر و ذکر و نحوۀ تعاملشان با یکدیگر را شرح و تبیین کرده است. اگرچه برخی عارفان سنت اول فکر و ذکر را به‌منزلۀ...

موضوع مبارزه، در عرفان و حماسه، به عنوان دو دنیای به ظاهر متفاوت اما تا حدودی شبیه به هم، مطرح است. در واقع مبارزه، یکی از زمینه های مشترک در این دو نوع ادبی و حلقه پیوند آن ها به شمار می رود. جایگاه مبارزه در شاهنامه به عنوان یک اثر برگزیده حماسی و تذکر? الاولیاء به عنوان یکی از بهترین نمونه های شرح احوال عارفان، به روشنی مشهود است تا آن جا که مبارزه میان خیر و شر، خوبی و بدی، نیک سیرتی و بد ط...