چکیده: روابط سیاسی و مذهبی ایرانیان و ازبکان در عصر شاه عباس اول صفوی موضوعی است که کمتر در کانون توجه بوده است، روابطی که مباحث نظامی و سیاسی آن با مباحث مذهبی آن در هم آمیخته است . انگیزه مذهبی از سوی ازبکان وسیله است برای انجام خط مشی سیاسی ، که آشکار و پنهان از سوی عثمانی تقویت می شد. این موضوع ،فرضی است که با کنار هم گذاشتن روند تاریخی، نامه نگاریها و افکار مشترک می توان آن را تأیید کرد ....

در دوران صفویان ایلات و طوایف کرد نقش مهمی در فعالیت های سیاسی ایفاء می کردند و می توان گفت این نقش در دوران حکمرانی شاه عباس اول اهمیت بیشتری داشت. یکی از این ایلات، کردهای برادوست بودند که در مناطق شمال غربی ایران و در نواحی ارومیه و اشنویه سکونت داشتند؛ این در حالی بود که پیش از شاه عباس اول قلمرو ایلیاتی کردهای برادوست در سرزمین عثمانی قرار داشت. کردهای برادوست در دوران حکومت شاه عباس اول ب...

مهر انگشتر یکی از متداول‌ترین مهرهای سلطنتی در تشکیلات دیوانی و اداری دوران صفویه است. با این حال، مطابق مهرنامۀ شاه سلیمان صفوی، این مهر از دوران شاه عباس اول ابداع شده  و در دوران شاه عباس دوم نمونۀ ثانی آن نیز ساخته و استفاده می‌شده است. استفاده همزمان از دو مهر انگشتر در میان مهرهای دیوانی دوران صفویه تاکنون مطرح نبوده است و شناخت دقیق آنها می‌تواند در مطالعات سندشناسی و مهرشناسی اسلامی مفی...

دوران فرمانروایی دودمان صفوی برایران،برای هر پژهشگر تاریخ این سرزمین اهمیتی چند سویه دارد یکپار چگی سیاسی ایران که پس از واژگونی حکومت ساسانی از دست رفته بود ،یک بار دیگر به دست صفویان فراهم آمد و ایران یکپارچه ، در کشاکش های سیاسی آن روزگار ،نقشی بسیار با اهمیت یافت . مهم ترین پدیده ای که با آغاز حکومت صفویان در ایران رخ نمود ،رسمی شدن تشیّع و چیرگی تدریجی این مذهب در سراسر ایران بود .صفویان، ب...

فرآیند توسعه قبل از این که پیشرفت تکنولوژیکی و الگوهای فنی¬-اقتصادی باشد، ریشه در ساختار نهادی جوامع و الگوهای ذهنی بازیگران آن دارد. برای فهم عملکرد متفاوت جوامع در پیمودن مسیر توسعه، مطالعه تاریخ آن جامعه اجتناب¬ناپذیر است تا بتوان به نحوه شکل¬گیری و دوام نهادهای آن جامعه پی برد. در این پژوهش با مطالعه¬ای تاریخی از ایران عصر صفوی تحت سطوح تحلیل نهادی، به بررسی تاثیر نهادها (محدودیت¬ها و قوانی...

در دوران صفویان ایلات و طوایف کرد نقش مهمی در فعالیت‌های سیاسی ایفاء می‌کردند و می‌توان گفت این نقش در دوران حکمرانی شاه عباس اول اهمیت بیشتری داشت. یکی از این ایلات، کردهای برادوست بودند که در مناطق شمال‌غربی ایران و در نواحی ارومیه و اشنویه سکونت داشتند؛ این در حالی بود که پیش از شاه عباس اول قلمرو ایلیاتی کردهای برادوست در سرزمین عثمانی قرار داشت. کردهای برادوست در دوران حکومت شاه عباس اول ب...

مذهب تشیع به وسیله شاه اسماعیل اول در سال 907 هجری به عنوان تنها مذهب رسمی کشور اعلام گردید و رسمیت یافت. شاه صفوی در اجرای سیاست مذهبی­اش به تندروی­های بیهوده و تعصبات بی­جای مذهبی زیادی دست زد که پیامدهای منفی بلندمدت و کوتاه­مدت زیادی در ایران و به ویژه در خراسان که همجوار مرزهای دولت سنی­مذهب ماوراءالنهر بود، گردید. دولت شیبانی به وسیله شیبک خان ازبک تقریباً هم­زمان با دولت صفوی تشکیل شده بو...

موسیقی ایرانی در عصر صفوی، همانند بسیاری از مظاهر فرهنگی و اجتماعی زندگی ایرانیان، ازسیاست های حکومت دیرپای صفوی سخت تأثیر پذیرفت. این تأثیرپذیری البته در دوره های سلاطینمختلف تفاوت داشت، چنان که در عهد شاه عباس اول به دلیل علاقه او به موسیقی، این هنر رونقیگرفت و برعکس در دورة شاه طهماسب اول، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین که تحت تأثیر فقها باموسیقی مخالف بودند، این هنر روی به انحطاط نهاد و موسیقی...

فرضیه من در این مقاله مبتنی بر اینست که علی قلی بیک جبه دار نقاش دوره شاه عباس ثانی بر خلاف تصور بعضی از محققان خارجی و داخلی - فرنگی (اروپایی) نبوده بلکه از اهالی ارمنستان و یا گرجستان بوده که در دوره صفوی مسیحیان آنجا را فرنگی می نامیدند. در این مقاله با رجوع به منابع تاریخی و ادبی دوره صفوی ثابت شده که علی قلی حبه دار - نواده قرچقای خان گرجی (یا ارمنی) سپهسالار کل قشون ایران و حاکم مشهد در د...

هدف اصلی این مقاله، بررسی و تحلیل زمینه‌ها و علل پناهندگی خوانین خوارزم و مرو به دولت صفوی و واکاوی تأثیرات این پناهندگی‌ها، در روابط دولت صفوی با اوزبکان است. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که در این دوره، برخی از خوانین خوارزم و مرو، به علت سیاست توسعه‌طلبانه‌ی سلاطین اوزبک، از بیم جان و به امید یافتن متحد و بازیابی قدرت، به دربار ایران روی آوردند. شاه عباس اول از این فرصتِ پیش آمده نهایت است...