حدیث شریف من عرف نفسه در جوامع روایی از نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) و امیرالمومنین و امام صادق(علیهما السلام) نقل شده و مشهور بین فریقین است، و آیات و روایات زیادی نیز موید این حدیث هستند که با در نظر گرفتن کثرت احادیث مشابه می توان تواتر معنوی آنرا ادعا کرد. پیش از اسلام نیز این حدیث مطرح بوده و در صحف ادریس(ع)آمده است. لفظ «عرف»فعل ماضی و فعل ماضی دلالت بر تاکید و قطعیت وقوع متعلق خود می ک...

از عوامل مهم تطوّر لفظی و معنایی واژگان یک زبان، ظهور آیین جدید است. نزول قرآن که طلایه‌دار این ظهور است، موجب تحوّل معنایی واژگان عربی شده و در حقیقت، در بستر عرف معیار زمان نزول، عرف ویژه‌ای پرورانده است که بدون آگاهی از این عرف، امکان درک و ترجمه صحیح زبان آن، وجود ندارد. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که اولاً، منظور از عرف ویژه‌ی قرآن و ویژگی‌های زبان‌شناختی آن چیست؟ و ثانیاً، نسبت و...

عرف یکی از موثرترین عوامل در حقوق مالی همسران می باشد ، منظور از عرف ، عرف صحیح و درست است که موجب تحکیم خانواده می گردد ، نه عرف نادرست که عاملی بازدارنده از تشکیل و بقای زندگی خانوادگی خواهد شد. از این جهت بی توجهی به نقش عرف در خانواده و حقوق مالی زوجه سبب بوجود آمدن چالش های بنیادی خواهد بود. بیشترین کاربرد واژه عرف در قرآن ، مربوط به حقوق خانواده و تنظیم روابط صحیح میان همسران می باشد. ر...

تحولاتِ دنیای تجاری اوراقی را خلق کرده که اگرچه ماهیت آن ها متفاوت با اسناد تجاری است، عرف تجاری وصف تجریدی بودن را به طور ناقص در خصوص آن ها به رسمیت شناخته است. اوراق بهادار در دو مرحلۀ زمانیِ متفاوت تغییر ماهیت داده است؛ در مرحلۀ صدور حق دینی و در مرحلۀ نقل و انتقال حق عینی و تابع مقررات حاکم بر آن هستند، اما هرجا به تدبیر مقررات خاص نیاز باشد، باید برای آن ها این مقررات را پیش بینی کرد. نتیجه...

چکیده مواردی که در قانونگذاری و در دلیل شرعی موضوع حکم قرار می گیرند، یا مخترع شارع یا عرفی اند. موضوعات عرفی که از عرف عام یا خاص پدید آمده اند و شارع از آنها اصطلاح خاصی اراده نکرده است نیز به «عرفی مستنبط» و «عرفی ساده» تقسیم می شوند. مدعای مقاله این است که در موضوعات عرفی ساده به طور مطلق و در موضوعات عرفی مستنبط بسته به لسان دلیل، به طور قطع یا با احتمال عقلایی قابل توجه، «کارکردشان در منا...

پس از شناخت احکام قانونی و موضوعات احکام، مرحلۀ انطباق و برابرسازی مفاهیم قانون با مصادیق و شناخت تعیّنات خارجی آن، از مباحث بنیادینی است که اختلاط ناصوابی با مرحلۀ نخست پیدا کرده است. نظر به این‌که اتخاذ تصمیم نسبت به واقعیات و عینیات خارجی، مقصودِ احکام قضایی است، بنابراین صحت حکم صادره افزون بر تبیین مفهوم، در گرو تعیین مصداق و تطبیق صحیح مفهوم بر واقعیت خارجی است که نهایتاً در مرحلۀ صدور حکم ب...

منشأ تعهد ممکن است قانون یا قرارداد باشد. آن بخش از تعهدات مندرج در قرارداد که به صورت صریح یا ضمنی، مورد توافق طرفین قرار گرفته، «تعهد اصلی قراردادی» نامیده می­شود. اما آن دسته از تعهداتی که به صراحت یا به صورت ضمنی، ناشی از ارادۀ متعاقدین نمی­باشد، بلکه به حکم قانون و به تبع قرارداد، لازم لاجراء می­گردد «تعهد تبعی قراردادی» نامیده می­شود. در مادۀ 220 (ق.م) قانونگذار به الزام آور بودن تعهدات ت...

صحّت و بطلان رهن اسکناس محل اختلاف نظر است. برخی آن را باطل و برخی آن را صحیح می دانند. نگارندگان مقاله حاضر بر این باورند؛ از آنجایی که مال و مالیت عناوین عرفی هستند و در نصوص تعریفی از آنها ارائه نشده است، باید برای کشف معنای آنها به عرف مراجعه کرد. شواهد و قرائن موجود در عرف دالّ بر آن است که عرف اسکناس را مال می داند نه سند و از آنجایی که که قابل درک با حواس است، پس مال مادّی است. نظر منتخب در...