جلوه ها و ابعاد مختلفی از آیین مسیح نظر عارفان را به خود جلب کرده، که آموزه تثلیث یکی از آن جلوه هاست. عارفان مسلمان نیز همچون دیگر صنوف عالمان، در رویارویی با این آموزه، سکوت اختیار نکرده، درصدد انتقاد برآمدند؛ امّا به جهت وجود برخی تفاوت ها در دیدگاه اهل عرفان نسبت به دیگر عالمان، به ویژه متکلمان، این مقاله بر آن است که این موضوع را، از نگاه چند تن از عارفان برجسته اسلامی مطالعه و بررسی کند. د...

چکیده داد و ستد فرهنگی و فکری میان اقوام و حتی صاحبان مکاتب فکری، از دیرباز تاکنون مورد توجه بوده است. در تقاطع این مواجهه ی فرهنگی، تضارب آرا و عقاید عرفانی شرق و غرب محملی است که با وجود اشارات بسیار محققان، نیاز به بازنگری و واکاوی دارد. این پژوهش به شیوه ی توصیفی-تحلیلی بر آن است که با تکیه بر متون برجسته ی منثور عرفانی و با بررسی روایات مربوط به گفتگو و مصاحبت عرفای مسلمان و دو آیین یهو...

هدف از بررسی کتاب عرفان و فلسفه اثر والتر ترنس استیس (1967)، نقد و تحلیل پیش‌فرض‌ها، خاستگاه و نظریه کتاب در حل تناقض‌آمیز بودن تجربه عرفانی در منطق و ذهنی یا عینی بودن آن است. کتاب حاضر تجربه عرفانی و عرفان را با دیدگاه تجربه‌گرایی فلسفی و مسائل آن پیوند داده است.  تجربه عرفانی در این اثر، تجربه‌ای فراعینی و حتا فراذهنی و ورای منطق است؛ حال آن‌که با طرح نظریه منطق فازی پس از استیس امکان بازنگر...

دین مانی سرشار از آموزه‌های عرفانی است که ریشه در اندیشه‌های گنوسی، ایرانی و یونان باستان داشته و با باورهای مسیحی و بودایی پربارتر شده است. بی‌شک یکی از عوامل رشد و پیشرفت سریع این دین ویژگی‌های عرفانی آن است. عرفان مانوی در بطن آموزه‌ها و مفاهیم دینی مانویت نهفته، و کمتر به شکل مجزا به آن توجه شده است. این عرفان با تأکید بسیار، راه نجات روح انسان از اسارت عالم ماده را در کسب معرفت می‌داند. وص...

خوف و رجا از واژه هایی است که در فرهنگ عرفان اسلامی جایگاه ویژه ای داشته و از جمله ای نشانه هایی است که بیشترین ارتباط را با شناخت انسان ازپروردگار خویش دارند. تحقیق ایمان نزد هر شخص متوسط به بلوغ این دوصفت در وی است تا هنگامی که انسان متحلی به این دو صفت نباشد مومن تلقی نمی گردد. نظریه اهمیت این دوصفت وجایگاه آنها درحوزه های عرفان اسلامی، اقدام به بررسی آنها ازدو منظر نموده ایم. یکی دیدگاه ام...

جلوه‌ها و ابعاد مختلفی از آیین مسیح نظر عارفان را به خود جلب کرده، که آموزه تثلیث یکی از آن جلوه‌هاست. عارفان مسلمان نیز همچون دیگر صنوف عالمان، در رویارویی با این آموزه، سکوت اختیار نکرده، درصدد انتقاد برآمدند؛ امّا به‌جهت وجود برخی تفاوت‌ها در دیدگاه اهل عرفان نسبت‌ به دیگر عالمان، به‌ویژه متکلمان، این مقاله بر آن است که این موضوع را، از نگاه چند تن از عارفان برجسته اسلامی مطالعه و بررسی کند. ...

قرن ششم هجری در ایران، از نظر رواج و رشد عرفان اهمّیّت چشم گیری دارد. از این قرن به بعد عرفان سیری صعودی طی کرد و در دوره ی مغول ها به اوج رسید. در این دوره مباحث عرفانی بیش از پیش در ادبیات راه پیدا کرد. شاعرانی چون سنایی، عطّار و مولوی با سرودن مثنوی های عرفانی، رمزی و تمثیلی، در به اوج رسیدن ادبیات عرفانی فارسی نقش مهمّی ایفاکردند، منطق الطّیر سرمشق بسیاری از شاعران پس از عطّار قرار گرفت. این کتاب...

اخلاق ایجابی مجموعة فضایل و ملکات جاری در تمام جوامع بشری، و ضامن قوام و دوام حیاتجامعة انسانی است. از آن جهت که در عرفان دستیابی به بطون نهایی این فضایل مورد توجه است،این گونه فضیلت ها عرفانی هم تلقی می شوند و در سیروسلوک در مقام عمل، تنها به جنبه هایمشترک آنها اکتفا نمی شود، بلکه عارفان به آخرین مراحل آن عطف توجه می کنند. البته اینموضوعات از آن جهت که اخلاقی اند، با موضوعات عام اخلاقی تفاوتی ...

در کلیسای ارتدکس هدف عارف مسیحی از سلوک، شهود و رسیدن به مرتبۀ خداگونگیاست. در هنگام شهود، قوا و تجلیّات خدا برای سالک، مشهود و در عین حال ذات خدا،نامشهود و وصف ناشدنی است . از این رو، در الاهیات کلیسای ارتدکس خدا به دو صورتنور و تاریکی نمادپردازی شده است . آموزۀ خداگونگی، به معنای رسیدن به شباهت الاهیو دریافت موهبت تشبّه به خدا و اتّحاد الاهی، نقطه محوری الاهیات و عرفان مذهبارتدکس است که با آموزۀ...

در این مقاله دیدگاه های دو عارف بزرگ مسلمان و مسیحی، یعنی ابن عربی و مایستراکهارت بررسی شده است.مؤلف پس از بررسی اجمالی زندگی و آثار این دو عارف بزرگ، به تبیین تشابه آرای آن دو در حوزه مابعدالطبیعه، خدای متعال و چگونگی خلقت عالم به دست خداوند و غایت آفرینش و موادی از این دست می پردازد. مؤلف ضمن بررسی قوس صعود و نزول، مقوله فنای آدمی را در خداوند تحلیل می کند. ابن عربی کلید رستگاری انسان را همان...