قصه ها و داستان های بلند عامیانه از نشانه های پویایی جامعه است و واکاوی این گونه آثار از دیدگاه های گوناگون مانند روان شناسی، جامعه شناسی، ادبی و... ما را در شناسایی بهتر و بیش تر شیوه ی اندیشه ورزی، سخن سرایی و آرمان خواهی مردم یاری می دهد. سرزمین ایران و زبان فارسی ادبیات داستانی پرباری دارد، ولی آن چنان که شایسته ی آن است، شناخته و معرفی نشده است. از این رو در پژوهش حاضر یکی از این قصه ها،...

این پایان نامه، پژوهشی پیرامون بررسی و تحلیل عناصر داستانی مقامات حمیدی از جهات گوناگون است. مقامات حمیدی به عنوان اثری ارزشمند در نثر مصنوع و متکلف قرن ششم، جزو آثار داستانی کهن در ادب فارسی محسوب می شود که از لحاظ اسلوب داستانی و سبک نگارش، از چنان قابلیتی برخوردار است که می توان عناصر داستانی مختلفی نظیر شخصیت، موضوع، راوی، صحنه، گفت وگو، لحن، فضا، زمان و مکان را در مقامه های آن بررسی کرد. ...

بررسی آثار ادبی از دیدگاه‌های گوناگون می‌تواند جنبه‌های مختلف زیبایی‌های ساختاری، فنّی و معنایی هر اثر را به گونه‌ای نظام‌مند و مبتنی بر انگاره‌های علمی برای خواننده مشخص کند. امروزه مطالعات هرمنوتیک یکی از شیوه‌های راهگشا برای کشف ابعاد پنهان معنای متن‌های ادبی محسوب می‌شود. اینگونه پژوهش‌ها در پی درک معنا از طریق شناخت نیّت مؤلف و با توجّه به بستر زمانی، مکانی و تاریخی شکل-گیری متن است. هدف از پ...

یکی از زیباترین گونه­های صور خیال در یک اثر، تأثیری­ست که ذهن شاعر یا نویسنده در اشیا و در عناصر بی­جان طبیعت می گذارد و با نیروی تخیل خویش به آنها حرکت و جنبش می بخشد و در نتیجه هنگامی که از دریچۀ چشم او به طبیعت و اشیا می نگریم، همه چیز در برابر ما سرشار از زندگی و حرکت و حیات می شود. زندگی بخشیدن به اشیا، پدیده های طبیعت و مفاهیم انتزاعی را «آنیمیسم» می گویند که از طریق اعطای ویژگی های فیزیک...

برای «روایت پژوهیِ درزمانی» عرصه های گوناگونی را می توان متصور شد که گونه شناسیِ روایت در دوره های تاریخی مختلف یکی از آنهاست، و جستن پیشینه ی فنون داستان پردازیِ نوین در قصه های عامیانه ی بومی یکی دیگر. در همین راستا و با این گمان که حتا در صورت تغییر کارکرد یا چه بسا نقش باختگیِ کاملِ روایت نماهای شفاهی، باید آثاری از آنها در رمان و داستان کوتاه فارسی به جا مانده باشد، نگارنده ی مقاله ی حاضر بر آن...

قصۀ حسین کرد شبستری از معروف ترین داستان های عامیانۀ فارسی، متعلّق به اواخر دورة صفوی و پدیدآورندۀ آن نامعلوم است. مضمون داستان زورآزمایی پهلوانان شیعه مذهب ایرانی است که در زمان حکومت شاه عباس، با دشمنان دین و مملکت می جنگند. در مقالۀ حاضر، ویژگی های روایت در این داستان بررسی شده و با ذکر شواهدی از متن نشان داده شده است که روایت آن به شیوة دانای کل و از زاویه دید بیرونی و دارای بسیاری از مختصّات...

تاریخ ادبیات داستانی ایران نوشتۀ حسن میرعابدینی در اصل حاصل پژوهش ایشان در چارچوب طرح تطور مضامین ادبیات داستانی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی بوده و پیش تر انتشارات این نهاد، ویرایش دیگری از آن را در دو جلد، در سال های (1387 و 1391) منتشر کرده بود. پس از مدتی، انتشارات سخن ویرایش تازۀ این کتاب را با تغییراتی چشم گیر، در یک جلد و این بار با ویرایش احمد سمیعی(گیلانی) روانۀ بازار نشر کرده است. ای...

داستان لیلی و مجنون از داستان های عاشقانۀ پرآوازه در ادب پارسی و عربی است. نخستین بار در ادب فارسی، حکیم نظامی گنجوی این داستان را به نظم درآورد. در مقام جواب گویی و تقلید از او، شاعران بسیاری این داستان را منظوم ساخته اند. در میان این روایات، منظومۀ نوفل نامه یا نوفل و مجنون سرودۀ میرزاشفیع کُلیایی، شاعر کُردزبانِ سدۀ دوازدهم و اوایل سدۀ سیزدهم هجری، روایتی تازه است که ناشناخته مانده است. اهمیت ا...

«رئالیسم جادویی» از شیوه های جدید داستان نویسی است که در آن نویسنده از شاخصه هایی همچون «سحر و جادو» و «وهم و خیال» در بستر «واقعیت»، چنان ماهرانه استفاده می کند که شخصیت ها و رخدادهای داستان برای خوانندگان کاملاً طبیعی و باورپذیر می نماید. «غلامحسین ساعدی» و «نجیب محفوظ» از جمله پیشگامان این سبک داستان نویسی در ادبیات داستانی فارسی و عربی به شمار می­روند. رمان­های «عزاداران بیل» ساعدی و «شبهای ...

ترجمه و به ویژه ترجمۀ متون ادبی، با آنکه اهمیت بسیاری در انتقال اطلاعات و تبادل فرهنگ و ادب میان ملت ها اهمیت دارد؛ اما ویژگی ها و ظرافت هایی نیز دارد و با دشواری هایی مواجه است. مترجم متون ادبی باید شرایط ویژه ای داشته باشد که نتیجه آن درک دقیق و عمیق زبان مبدأ و تسلط کافی به زبان مقصد، برای انتقال بار معنایی متون ادبی است. گاهی ترجمۀ داستان های کوتاه فارسی به عربی از سوی مترجمان عرب آشنا به ز...