نام پژوهشگر: محمدرضا روزبه

نقدومقایسه مبانی زیبایی شناسی شعر انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  حدیثه حایری بزاز   سعید زهره وند

چکیده: انقلاب پدیده ای اجتماعی است که بر زندگی فردی و اجتماعی افراد یک جامعه تأثیر می گذارد و آن را دگرگون می کند. طبیعتاً ادبیات هم که بازتابی از اندیشه ها و عواطف مردم جامعه است نمی تواند از دگرگونی برکنار بماند. بنابرا ین، گونه ای از ادبیات به نام ادبیات انقلابی به وجود می آید که در خدمت انقلاب و آرمان های آن است و می کوشد شوروشعور انقلابی را با ساده ترین، تأثیرگذارترین و برانگیزاننده ترین زبان و بیان در دسترس مردم قرار دهد. زیبایی شناسی شعر انقلابی با ویژگی های انقلابی گری تعریف می شود. این زیبایی شناسی بیشتر با جنبه های محتوایی؛ یعنی آرمان گرایی و ایدئولوژیک بودن، ورود به عرصه های سیاسی- اجتماعی، انتقادی بودن و ستیز با نمادها و نمودهای استبداد و استعمار شناخته می شود. آرمان گرایی برجسته ترین اصل در زیبایی شناسی شعر انقلابی است. همان طور که هیچ دو انقلابی در ریشه ها و اهداف کاملاً همانند نیستند، ادبیات انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی نیز شباهت ها و اختلاف های آشکاری با هم دارند. در چارچوب تعریف شعر انقلابی، عناصر محتوایی و گاه شکلی ادبیات و شعر هر دو انقلاب به هم می ماند، امّا به لحاظ خاستگاه ها و اهداف متفاوت آن دو، ناهمگونی های آشکاری نیز به چشم می خورد؛ چنان که آرمان گرایی ادبیات مشروطه در تجددخواهی و آرمان گرایی ادبیات انقلاب اسلامی در احیای سنّت های دینی و مذهبی تجلی داشت. در ادبیات مشروطه بیشتر تکیه بر استبداد ستیزی بود، ولی در ادبیات انقلاب اسلامی نفی استکبار جهانی نمود آشکارتری داشت. دیگر اختلاف ها و شباهت ها هم از همین دستند.

بررسی سیر تحوّل معنا و ارتباط آن با زبان و تصویر در شعر مهدی اخوان ثالث (م. امید)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  احمد کنجوری   علی نوری خاتونبانی

در پایان نامه ی حاضر، زندگی شاعرانه ی مهدی اخوان ثالث- از آغاز تا فرجام- در چهار دوره ی متمایز، از نظر معنا، زبان و تصویر، مورد بررسی قرار گرفته است. پایان نامه در پنج فصل تنظیم شده است. در فصل نخست، کلیّات و تعاریف مربوط به تحقیق و اصول و روشهای مورد توجّه در بررسی شعر آمده است. فصل دوم، به بررسی سروده های دوره ی نخست شاعری اخوان از حیث تحوّل معنا، زبان و تصویر اختصاص داده شده است. شاعر در دوره ی نخست، بیشتر اشعار غنایی را که متناسب با حال و هوای نوجوانی و جوانی است، سروده است. معانی، زبان و تصاویر او، در این دفتر، بیشتر تقلیدی از سروده های پیشینیان است. در فصل سوم، سروده های دور ه ی اوج شاعر بررسی و تحلیل گردیده است. اخوان، با سروده ی «زمستان» خود را به عنوان شاعری بزرگ و صاحب سبک، معرفی کرد و هر چه پیشتر رفت، زبان و تصاویر خاصّ خود را بر سکّه ی شعرش، حک نمود؛ تا آنکه پس از دفتر «زمستان» و «آخر شاهنامه»، در دفتر ارزشمند «از این اوستا» به نقطه ی اوج و کمال سبک شعری خویش دست یافت. فصل چهارم، شامل حبسیات شاعر است. دو دفتر «در حیاط کوچک پاییز در زندان» و «زندگی می گوید: باز باید زیست...» را که در زندان سروده است با دفتر «دوزخ امّا سرد» در این دوره بررسی می شوند. تنزل محتوا، رخوت زبان و تصاویر کم ارزش را به دنبال دارد و همین عوامل سبب شده تا این دوره را دوره ی افول شاعر بنامیم. در فصل پنجم، به بررسی عناصر سه گانه ی معنا، زبان و تصویر، در سروده های اواخر عمر اخوان(دفتر تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم) پرداخته ایم. دوره ی پایانی شعر اخوان، بازگشتی است، به خاستگاهش در دوره ی نخست شاعری. معنا، زبان و تصاویر، دیگر بار، ارغنون گونه می شوند و قوالب شعر سنتی، بیش از دو دوره ی پیش، ظهور می کند. شاعر در این دوره، همچنین، به تناسب سال های جنگ تحمیلی، اشعار آیینی و پایداری را سرودن می گیرد. گاه و بی گاه نیز طنزی رخ می نماید که حاصل شیطنت شاعر است.

بررسی افکار فمینیستی در داستان کوتاه دهه ی 70 و 80 ( بر اساس آثار منیرو روانی پور، فرخنده آقایی،فریده خرمی، شیوا ارسطویی و شیوا مقانلو )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  مریم طالبی   محمدرضا روزبه

فمینیسم واژه ای فرانسوی به معنی « طرفداری از حقوق زن » و « جنبش آزادی زنان » است که اگرچه با معنای کنونی واژه ای نوین است ، قدمتی به اندازه ی تاریخ دارد. نظرات فمینیست ها به صورت های مختلف به ادبیات راه یافت و موجب ظهور ادبیات فمینیستی شد که راهی برای ارائه ی نظرها و دیدگاه های مختلف زنان بود. در ایران این نهضت با رویکرد اسلامی، از دوره ی مشروطیت آغاز شد و هم زمان با آن نویسندگان مرد و زن زیادی درباره ی آن مطلب نوشتند . با توجه به اینکه در ادبیات مردانه ی ایران اکثراً به زن از دریچه ی نگاه مردان نگریسته می شد؛ ولی در دو دهه ی اخیر زنان توانستند مهره های بازی را به نفع خود بچینند و رنگ و لعاب تفکر مردانه را عوض کنند . نقد فمینیستی نیز بر آن است تا نقش زنان را در دو محور خالق اثر ( زن در مقام نویسنده) و شخصیت خلق شده ( چهره ی ارائه شده از زن در آثار نویسندگان ) بررسی کند . محور و گرایش اول با عنوان « نقد زنان » و گرایش دوم با نام « جلوه های زن » مطرح شده است . در این پایان نامه به نقد فمینیستی و بررسی چهره ی زن در آثار پنج نویسنده ی زن دهه ی 70 و 80 ؛ یعنی « منیرو روانی پور » ، « فرخنده آقایی » ، « فریده خرمی » ، « شیوا ارسطویی » و « شیوا مقانلو » پرداخته شده است . در همین راستا ابتدا در دو فصل نخست فمینیسم و زنانه نویسی مطرح شده اند ؛ آنگاه در فصل سه بعد از ذکر خلاصه ای از داستان ها، داستان ها از دو دیدگاه مذکور نقد شدند. ضمن نقد این مجموعه ها در می یابیم که آثار مذکور گواه دغدغه ی زنانه ی نویسنده ی آنهاست. مضمون داستان ها مسائل عاطفی ـ اجتماعی زنان در برابر مردان و جامعه است . محور اغلب موضوعات بدون هیچ تردیدی زن ، مسائل زنان و محدودیت هایشان می باشد . گاه اندیشه ی زن محور نویسنده سبب خلق و ظهور ایده هایی مرد ستیز گشته است .

تأثیر پست مدرنیسم در رمان فارسی با تکیه بر چهار رمان (آزاده خانم و نویسنده اش، هیس، گاوخونی و ملکوت)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  علی اصغر رهنما برگرد   سعید زهره وند

چکیده پست مدرنیسم یکی از جنبش ها و نهضت های مهّم و البته تأثیر گذار چند دهه ی اخیر در بسیاری از هنرها از جمله داستان نویسی در جهان و ایران است. پست مدرنیسم مجموعه ای از خرده گفتمان ها و دیدگاه های مختلف است. چنان که از نامش پیداست پست مدرن چیزی فراتر از مدرنیسم را شامل می شود. در این رساله نویسنده بر آن است ضمن بیان و مبانی فکری، ویژگی ها و اصول پست مدرنیسم و نشانه های آن در ادبیات و رمان به توصیف و ذکر نشانه ها و تأثیرات پست مدرنیسم در چهار رمان فارسی(هیس از محمد رضا کاتب، آزاده خانم و نویسنده اش از رضا براهنی، گاو خونی از جعفر مدرس صادقی و ملکوت از بهرام صادقی) بپردازد. در این رساله نویسنده سعی دارد پس از تعریف و تبیین مدرنیسم و مدرنیته به عنوان پایه و اساس پست مدرنیسم و بیان نشانه های آن، به میزان ممکن، ضمن معرفی پست مدرنیسم، شیوه های متفاوت نویسندگان فارسی را در به کارگیری نشانه های پست مدرنیسم ارائه نماید و دنیای پست مدرنیته را با رویکرد رمان فارسی توصیف نماید. در پایان این رساله نویسنده با ذکر استنادات موجود، میزان و نحوه به کار گیری شیوه پست مدرنیستی نویسندگان فارسی را در رمان های مورد نظر نشان می دهد. کلید واژگان :مدرن، پست مدرن، مبانی فکری پست مدرن، رمان فارسی

بررسی عناصر داستان در رمانهای جنگ (با استناد به آثار: نخل های بی سر قاسمعلی فراست، زمستان 62 اسماعیل فصیح، باغ بلور محسن مخملباف)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  اقدس مهرانپور   علی نوری

جنگ تحمیلی ، پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران از بزرگ ترین رویدادها و پدیده های تاریخی کشور ما در طول سه دهه ی گذشته بوده که تمام زمینه های اجتماعی، اقتصادی، عقیدتی، سیاسی و فرهنگی کشور را تحت تأثیر قرار داده و از این میان، تأثیری کلی و بنیادین بر ادبیات ما گذاشته است. این تأثیر در قالب های گوناگون ادبی چون: شعر، داستان، نمایش نامه، فیلم نامه و خاطره نویسی با مضمون ها و درون مایه های جنگی موجب خلق ادبیاتی ارزشمند تحت عنوان « ادبیات دفاع مقدس» - با عنوان کلی ادبیات مقاومت و پایداری- گردید. با توجه به این تأثیر، باید دید در ادبیات داستانی و بویژه رمان های جنگ، عناصر داستانی چگونه نقش آزمایی کرده اند و در این رمان ها تحولاتی از نظر اجتماعی و ادبی ایجاد شده است. در این تحقیق سعی شده است تا عناصرداستان سه رمان: نخل های بی سر (فراست)،؛ زمستان 62 (فصیح) و باغ بلور (مخملباف) را با توجه به نگرش نویسندگان آنها به جنگ، مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. از میان عناصر به کار رفته در داستان به طور اجمالی به این موارد (طرح، شخصیت ها، شخصیت پردازی، مکان، زمان، فضا، درونمایه و زاویه دید، لحن) اشاره شده است ؛ چون عمدتاً نویسندگان نگرش خود را مستقیم یا غیر مستقیم در پرداخت این عناصر به کار گرفته اند و با اعمال نظر خود، خواننده را نیز از دیدگاه خود به جنگ مطلع نموده اند.

بررسی جامعه شناسانه ی تصویر در اشعار احمد شاملو
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  سجاد جلالوند   محمدرضا روزبه

ادبیات و جامعه ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. بدین صورت که گاه، رویدادهای سطح جامعه حتا در تغییر سبکهای ادبی تأثیرگذار است و گاه نیز اثر ادبی بر جامعه و رویدادهای آن تأثیر می گذارد. احمد شاملو شاعری متعهد است که بخش اعظمی از شعرهایش را دغدغه های سیاسی و اجتماعی اش در بر می گیرد. او در بیشتر عمر شاعری اش تحت تأثیر جامعه و نوسانات آن قرار داشته است. تصاویر شعری او نیز متناسب با حال و هوای اجتماعی شعرش، متأثر از بینش او و بر اساس دغدغه های شاعر برگزیده شده اند. در این پژوهش سعی نگارنده بر آن بوده است که تأثیر جامعه و نوسانات آن بر تصاویر شعری شاملو تا حد توان مورد تحلیل و بررسی قرار بگیرد.

بررسی تحول معنایی و ساختاری نماد در شعر معاصر(نیما یوشیج،مهدی اخوان ثالث،سهراب سپهری،فروغ فرخزاد،احمد شاملو)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان 1392
  ارسا اجلالی   محمدرضا روزبه

در این پژوهش به بررسی تحول معنایی و ساختاری نماد در شعر معاصر فارسی پرداخته ایم.نماد یکی از عناصرمهم زیبایی سخن در شعر معاصر است.گستره دامنه تأویل پذیری نماد ،ایجاب می کند شناخت درستی از عوامل ایجاد آن داشته باشیم.این بررسی نشان داد شرایط اجتماعی،سیاسی،اقتصادی،روحی و شخصی هرشاعر در شکل گیری نماد موثر است.نماد های جدید وهمچنین تغییر معنای متعارف نماد های پر کاربرد(تحول نماد) ، به جهت جلوگیری از فرسایش و ابتذال نماد و حفظ ابهام و جذابیت شعر در طول زمان بوجود آمد.توجه به ساختار کلام و محور عمودی شعر، راهکار مناسبی برای تأویل درست نمادها است.نماد در شعر معاصر به صورت واژه،ترکیب یا فضای نمادین_کلان نماد و خرده نمادهای یک شعر- دیده می شود. واژه های کلیدی:شعر معاصر،نماد،ساختار نماد،تحول معنای نماد.

بررسی معیارهای فصاحت و بلاغت از دیدگاه نظامی عروضی و سعدی شیرازی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات 1391
  مهرداد مرادی   علی عباس رضایی

درطول تاریخ همواره سخنورانی بوده اند که با جادوی کلام خود، دلهای ادب دوستان را ربوده، مقبولیت همگانی پیدا کرده اند. صاحب نظران علوم ادبی پیوسته درپی آن بوده اند که پرده از اسرار فصاحت و بلاغت این سخنوران بردارند. به همین منظور به مطالعه وتحقیق در شاهکارهای ادبی پرداخته، به جمع آوری و تحلیل ویژگیهای خاص این سخنان مبادرت ورزیده اند. علی رغم تألیفات فراوان در زمین? علوم ادبی، رموز زیبایی این آثار هنوز به طور کا مل آشکار نشده است. پایان نامه حاضر، هم قدم با این سنت علمی - ادبی، تلاش می کند پاره ای از این ویژگی- های بلاغی را کشف و معرفی نماید. موضوعی که در این پایان نامه بدان پرداخته شده است، بررسی دیدگاههای دو تن از سخنوران و سخن سنجان ایرانی؛ یعنی سعدی شیرازی و نظامی عروضی است. این پایان نامه در چهار فصل تدوین شده است: فصل اول پس از کلیات تحقیق به ذکر مقدماتی ازجمله بیان تاریخچ? علوم بلاغی، توضیح لغوی و اصطلاحی کلمات فصاحت و بلاغت و... پرداخته شده است. در فصل دوم اصول فصاحت و بلاغت از دیدگاه نظامی عروضی ذکر گردیده است. فصل سوم را عبارات و اشارات سعدی درباب سخن، سخنور وآیین مرتبط با این مباحث تشکیل داده است ودر فصل چهارم مصادیق عملی دیدگاه های نظامی از کلیات سعدی استخراج شده است، و سرانجام در خلال نتیجه گیری پایانی، اشتراکات و افتراقات دودیدگاه نیز بیان شده است که به طور عمده در دو حوز? سخنور و مخاطب قابل بررسی است.

بینامتنیت در اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  ونوس قلی زاده چولاندیمی   محمدرضا روزبه

چکیده: «بینامتنیت» یکی از شاخه های مهم نظریه پست مدرن و از شیوه های جدید در نقد آثار ادبی و هنری است. در دهه های اخیر این نظریه و مطالعات مربوط به آن در بین منتقدان آثار ادبی رواج روز افزون داشته است. براساس این نظریه، آثار ادبی و هنری – خواه یک رمان، یک شعر و یا یک تابلوی نقاشی – از اجزایی ترکیب یافته و ساخته شده اند که از پیش موجود بوده اند و این آثار اصالت و یکتایی ندارد. کارکرد این نظریه در این است که وابستگی فرهنگ ها را به هم و تأثیر پذیری ها را از هم آشکار می سازد. محمدرضا شفیعی کدکنی یکی از شاعران نوپرداز در عرصه ی ادب فارسی است. در اشعار این شاعر می توان نشانه های بینامتنی را مشاهده کرد. با مطالعه ی اشعار شفیعی کدکنی و دقت در زبان و فکر مسلط بر این اشعار، می توان رد پای نویسندگان و شاعران بزرگی همچون: حافظ، مولوی، عطار، سعدی و اخوان ثالث را مشاهده کرد. در این پایان نامه با تحلیل اشعار شفیعی کدکنی و مقایسه ی این اشعار با آثار شاعران نامبرده، وجوه روابط بینامتنی را در آنها مورد تحلیل و ارزیابی قرار می دهیم. کلید واژه: بینامتنیت، شعر، محمدرضا شفیعی کدکنی، حافظ، مولوی، عطار، سعدی، اخوان ثالث.

مقایسه تطبیقی جنایت و مکافات در بخش اساطیری و پهلوانی شاهنامه فردوسی با ایلیاد هومر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات 1392
  نگار شمشیری   محمدرضا روزبه

شاهنامه فردوسی و ایلیاد هومر بر پیشانی ادب ایران و یونان می درخشند. یکی از مفاهیم مطرح در این دو اثر، جنایتهای رخ داده و مکافات آن ها ست که با سبک و سیاقی متفاوت و گاه مشابه، به وسیله ی فردوسی و هومر بیان می شوند؛ در این پایان نامه پس از بیان تعاریف و کلیاتی که در ارتباط با بحث جنایت و مکافات مطرح اند به معرفی دو اثر پرداخته و خلاصه ی آن ها بیان می شود. سپس به جنایت های رخ داده در شاهنامه و ایلیاد و مکافاتشان اشاره و در پایان، مقایسه ای بین آن ها صورت می-گیرد. اهتمام پایان نامه حاضر،کشف و برشمردن وجوه تشابه و تفاوت دو اثر از لحاظ جنایت و مکافات طرح شده در آن دو و تحلیل آن هاست.کشتن جوانان بی گناه، نوزادان و اسیران، قربانی کردن افراد و ... از مهمترین شباهت های دو اثر است. وجود قتل های درون خانوادگی و با اراده بودن افراد در شاهنامه ، در مقابل قتل های برون خانوادگی، بی اراده بودن افراد وکشتن افراد پیر و ناتوان در ایلیاد از تفاوت های اساسی دو اثر است.

بررسی انگیزه در رفتار شاهان شاهنامه بر اساس تئوری های مدیریتی انگیزش
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - پژوهشکده ادبیات 1392
  سامان واثقی فرد   محمدرضا روزبه

انگیزه های انسانی در رفتار شخصیت های شاهنامه، داستان ها را به پیش می برد و منجر به شکل گیری داستان های جذاب و منحصر به فرد آن می شود؛ با توجه به اینکه الگوهای رفتاری انگیزشی که مورد توجه هستند، مربوط به مدیران است، ما هم از میان شخصیت های شاهنامه رفتار مدیران شاهنامه را که همان شاهان هستند براساس نظریه های رفتاری مدیریتی بررسی کرده ایم. ما در جستجوی پاسخ به این پرسشیم که آیا رفتار شاهان شاهنامه در چند هزارسال پیش با این نظریه های نوین مدیریتی قابل تطبیق است یا نه؟ به نظر می رسد برخی از رفتارها و انگیزه ها و کنش های داستانی در شاهنامه با این الگوهای رفتاری نوین قابل تطبیق باشد. در این پایان نامه نظریه های رفتاری مدیریتی از جمله: انگیزش، رهبری، قدرت، تعارض و مذاکره مطابق با شخصیت های داستانی مورد بررسی قرار گرفته اند و بعد هم رفتار هشت تن از شاهان مطابق با این نظریه ها بررسی شده اند. در اینجا صرفاً آن دسته از رفتارهای هشت تن از شاهان بررسی شده است که با نظریه هایی که توضیح داده ایم، قابل تطبیق و تحلیل باشد. در نتیجه باید اذعان کرد که الگوهای رفتاری مدیران قرن حاضر با رفتارهای مدیران شاهنامه قابل انطباق و بررسی است.

بررسی مقامات حمیدی از حیث ساختار داستانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1393
  طاهره فرزام   محمدرضا روزبه

این پایان نامه، پژوهشی پیرامون بررسی و تحلیل عناصر داستانی مقامات حمیدی از جهات گوناگون است. مقامات حمیدی به عنوان اثری ارزشمند در نثر مصنوع و متکلف قرن ششم، جزو آثار داستانی کهن در ادب فارسی محسوب می شود که از لحاظ اسلوب داستانی و سبک نگارش، از چنان قابلیتی برخوردار است که می توان عناصر داستانی مختلفی نظیر شخصیت، موضوع، راوی، صحنه، گفت وگو، لحن، فضا، زمان و مکان را در مقامه های آن بررسی کرد. در این پژوهش کوشیده ایم مقامات حمیدی را از دیدگاهی متفاوت، جدای از وجوه بلاغی و تکلفات ادبی آن مورد مطالعه قرار دهیم. هدف این پژوهش، آشنایی با ساختار مقامه نویسی و بررسی مقامات حمیدی از لحاظ ساختار داستانی و مقایسه و تطبیق آن با آثار داستانی معاصر است. روش تحقیق برای این پژوهش، روش تحلیلی- توصیفی است و گردآوری اطلاعات در آن به صورت کتابخانه ای و فیش برداری انجام گرفته است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که در مقامات حمیدی از میان عناصر داستانی، موضوع، شخصیت، گفت وگو و صحنه نسبت به سایر عناصر برجسته تر است و عناصری چون پیرنگ، زمان و مکان کمرنگ ترند و چندان به آن ها پرداخته نشده است؛ تنها به صورت کلی و گذرا بیان شده و چندان واضح و منسجم به نظر نمی رسند. به طور کلی، این عناصر در سطحی قابل قبول و متناسب با درک و دریافت قصه نویسان نسبت به عناصر داستان عرضه شده اند که در موارد بسیاری قابل مقایسه با عناصر داستان های معاصر هستند. این عناصر، اگرچه دارای شدت و ضعف هایی هستند؛ اما در مجموع توانسته اند مقامات را به عنوان یک اثر داستانی مطرح سازند.

تحلیل و مقایسه آتش در اساطیر ایران، یونان و روم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  معصومه یکدلی کرمانشاهی   محمدرضا روزبه

آتش یکی از عناصر بنیادی ، در تکوین هستی و در جهان مادی به شمار می آید . با توجَه به ارزش و اهمیَت آن در زندگی بشر ، از دوره های باستان تاکنون ، روایت های اعتقادی و آئینی بیشماری را نقل کرده اند. جایگاه خدای آتش در باورهای ایرانیان باستان از مراحل گوناگون گذر کرده است . در متن های دینی واژه آتش همراه با صفات آتر و آذر آمده است . آتر را می توان خدای توانای پاک معنی کرد و پیدایش و پیوند صفات آتر را برآمده از روندی دانست که به آمیختگی تدریجی باورهای هند و ایرانیان باستان منجر شده است. در یونان باستان نیز در دوره های گوناگونی به عنوان خدای آتش نام برده می شود . مانند : هفائیستوس ( در روم ولکان خوانده می شود ) ، هیلیوس خدای خورشید ، هیستیا ، پرومتئوس ( هدیه دهنده آتش به انسان ). تاکنون در زمینه عنصر آتش و تحلیل اساطیری همزمان آن در اساطیر ایران ، یونان و روم به صورت خاص پژوهشی انجام نگرفته اما کتاب ها ، پایان نامه ها و مقالات مشابه در زمینه اسطوره یا آتش نوشته شده است . روش مورد استفاده در این پژوهش تحلیلی- توصیفی است .هدف این پایان نامه بیان جایگاه و کارکردهای گوناگون این عنصر مقدس در اساطیر ایران ، یونان و روم و عنوان شباهت ها و تفاوت های آنان است .

عنصر فضا در رمانهای "خانه ادریسی ها" اثر غزاله علیزاده، " خواب زمستانی" اثر گلی ترقی و " طوبا و معنای شب" اثر شهرنوش پارسی پور
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده علوم انسانی 1393
  فرانک صوفی   طاهره صادقی تحصیلی

چکیده: غزاله علیزاده، گلی ترقی و شهرنوش پارسی پور، از نویسندگان مطرح زن در عرصه ی ادبیات داستانی هستند که در میان نویسندگان چند دهه ی اخیر در حوزه ی داستان نویسی زنان، با نوشتن رمانها و داستانهای کوتاه، جایگاهی بارز در این حوزه به دست آورده اند. یکی از قدرت های نویسندگی این سه نویسنده، ایجاد اتمسفر و فضا و رنگ برای داستانهایشان است. فضا و رنگ، یکی از مهم ترین عناصر در ساخت و شکل گیری هر داستان می باشد. نقش این عنصر در داستان، به عنوان امری مرکب که با دیگر عناصر داستانی مانند "لحن"،"توصیف"، گفتگو"، "نماد"، و ...ارتباطی تنگاتنگ داشته و جدای از آنها نیست مورد بررسی قرار می گیرد. این پایان نامه، با هدف بررسی عنصر فضا در رمانها ی "خانه ادریسی ها"، "خواب زمستانی" و "طوبا و معنای شب"، در 6 فصل تنظیم شده است. در فصل اوّل، به کلیات تحقیق پرداخته شده است. در فصل دوم، ابتدا مختصری درباره ی داستان، انواع داستان، عناصر داستان، و تعریف هایی از آنها با استفاده از آرای صاحب نظران در عرصه ی ادبیات داستانی، پرداخته شده است. در فصل های سوم، چهارم و پنجم به ترتیب به بررسی عنصر فضا در رمانهای "خانه ادریسی ها"،"خواب زمستانی" و"طوبا و معنای شب"، پرداخته شده است، در فصل ششم نیز به نتیجه گیری پرداخته شده است. بررسی رمانهای ذکر شده، نشان می دهد یکی از مهم ترین خصلت های این سه رمان، به خدمت گرفتن مضامینی است که باعث به وجود آوردن فضا و رنگ در داستان شده است، و نویسندگان این رمانها در به کارگیری این عنصر در داستان، ضمن اینکه باعث تأثیرگذاری بر مخاطب شده اند، اهداف خود را نیز بیان نموده اند. بنابراین در این پژوهش، نگارنده بر آن است که ضمن ارزیابی و شناخت جایگاه این عنصر در این رمانها، شیوه ی فضاسازی و کاربردها و اهدافی را که نویسندگان مورد نظر در خلق این عنصر در داستان داشته اند، نشان دهد. کلید واژه: خانه ادریسی ها، خواب زمستانی، رمان، طوبا و معنای شب، فضا

بررسی تجربیات وذهنیات زنانه درنوشتارزنان بابررسی موردی سووشون سیمین دانشورودل فولادمنیروروانی پور
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - پژوهشکده ادبیات 1392
  لیلا امرایی   علی حیدری

چکیده: در ایران رمان تنها گونه ی ادبی است که امروزه زنان نویسنده فرصت یافتند تقریباً همپای با مردان نویسنده پیش بروند. و در این نوع نوشتار ادبی حضوری چشمگیر داشته باشند. سیمین دانشور نخستین بانوی نویسنده ایرانی است که همواره در آثار خود سعی کرده است به شیوه های گوناگون، زندگی زنان ایرانی را به نمایش بگذارد. منیرو روانی پور نویسنده دیگر ایرانی نیز در داستانهای خود به صراحت از احساسات زنانه سخن می گوید و مسائل و دغدغه های زنان ایرانی را به تصویر می کشاند. زنان نویسنده در آثارشان به صورت ناخودآگاه از تجربیات و ذهنیات زنانه خود می نویسند احساسات و عواطف شان را با زبان زنانه ی خود به تصویر می کشانند به گونه ای که نوشته های آنان تا حدود زیادی رنگ و بوی نوشتار زنانه به خود می گیرد و نوشتارشان از نوشتار مردان متمایز می گردد. سیمین دانشور و منیرو روانی پور نیز در آثارشان از تجربیات و ذهنیات زنانه ی خود سخن گفته اند و نگرش هایی که در جامعه به عنوان یک زن با آنها روبرو می شوند در آثار خود انعکاس داده اند؛ نگرش هایی همچون ذهنیت زنانه، نگرانی ها و ترس های زنانه، اعتراض به نمودهای مردسالاری حاکم بر جامعه، انتقاد از نگاه تحقیرآمیز به زنان، احساسات جنسی، توصیف پیکر زنانه و ... در داستان های این دو نویسنده زن وجود دارد. ما در این پژوهش خود سعی کرده ایم ضمن بیان این تجربیات و ذهنیات زنانه که به نوعی تاثیر پذیری از جریان فمینیسم و نگرش های فمینیستی نیز می باشند این آثار را مورد نقد فمینیستی قرار دهیم. با بررسی داستان های سیمین دانشور درمی یابیم که در بیان تجربیات و ذهنیات زنانه ی خود و طرفداری از این نگرش ها حد تعادل را رعایت کرده است و زنان داستان هایش روابطشان با اجتماع گسترده تر است و سیمین دانشور را می توان به نوعی از طرفداران فمینیست های محافظه کار دانست. اما داستان های منیرو روانی پور به ویژه در داستان های اولیه اش بیشتر بر ضرورت استقلال طلبی زنان و آزادی از قیدهای مذهبی و سنت های اجتماعی تاکید می کند و می توان او را در گروه فمینیست های رادیکال قرار داد. کلمات کلیدی: نوشتار زنانه، نقد فمینیستی، سیمین دانشور، منیرو روانی پور.

بررسی سبک شناسانه ی اقتفاهای آذربیگدلی از غزلیات سعدی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  غلامرضا میرزایی   محمدرضا روزبه

در دوره ی بازگشتِ ادبی ؛ گروهی از شاعران ، از ابتذالی که در سبک هندی به وجود آمده بود روی گردان شدندو به منظوراحیای زبان وشعرپارسی که به زعم آنان و بسیاری ازسخنوران به انحطاط و رکود گراییده بود؛ اشعار خویش را به سبک قدما و به ویژه شاعران شاخص سبک خراسانی وعراقی سرودند .در این جرگه، آذربیگدلی که ازشاعران برجسته ی این دوره ی ادبی است در سرودن غزلیّات خویش از شیوه ی شاعران سبک عراقی و به طور اخصّ ازشیوه ی غزل پردازی سعدی پیروی نموده است . آذربه دلیل آشنایی با علوم بلاغی و تتبّع درآثار قُدما توانسته است ذهن و زبان خودش را به این شاعر بزرگ نزدیک کند و به همین منظورنیز کوشیده است که ازلحاظ فرم و مضمون چند غزل مانند سعدی بسراید و بر او نظیره بنویسد وبه خوبی از عهده ی این کار برآید. آذر مانند دیگر هنرمندان ممتاز و برجسته نظم فارسی، بیشترین اوزان فارسی را به کارگرفته و وزن شعر را هماهنگ و متناسب با مضمون آن برگزیده و شعررا با موسیقی درهم آمیخته است. نظر به اینکه تاکنون در مورد تأثیر پذیری آذر از سعدی ، هیچگونه پژوهشی انجام نشده ، جستار حاضربه بررسی سبک شناسانه اقتفاهای آذر بیگدلی از غزلیات سعدی درسه حیطه ی: ادبی ، زبانی وفکری پرداخته است. این پژوهش دارای چهار فصل است که عبارتند از: 1) کلیات پژوهش 2) زندگینامه آذربیگدلی 3) بررسی سبک شناسانه غزلیات اقتفایی آذربیگدلی ازسعدی 4 ) نتیجه گیری. دراین تحقیق مباحثی درباره ی سبک وسبک شناسی دوره ی بازگشت ادبی وزندگی نامه آذربیگدلی وهمچنین توفیقاتی که از شیوه ی غزل پردازی سعدی به دست آورده است ، ارائه خواهد شد. از مقایسه آماری غزلیات سعدی و آذر این نتیجه به دست آمدکه آرایه های تناسب، تضاد ، تکرار کلمات ، استعاره و مَجاز در غزل آذربیشتراز غزل سعدی به کاررفته است درحالی که بسامد آرایه ی جناس ، ایهام و کنایه درغزلیات سعدی بیشتراز غزلیات آذر است. آذر با به کار گیری واژگان مناسب و با انتخاب اوزان و مضامین هماهنگ توانسته است زبان و فکر خود را به سعدی نزدیک کند.

بررسی جایگاه زن در آثار احمد محمود(مطالعه موردی "همسایه ها" و مدار صفر درجه)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1394
  حکیمه تقی پور   محمدرضا حسنی جلیلیان

زنان به عنوان نیمی از پیکره ی اجتماع، نقشی تعیین کننده و حساس در تغییر و تحولات اجتماعی بر عهده دارند. از آن جایی که حوادث رمان های "همسایه ها" و "مدار صفر درجه" در سالهای قبل ازانقلاب می گذرد. در این پایان نامه تلاش شده است نقش زن در این دو رمان بررسی و تحلیل شود. و علاوه بر این چگونگی طرح حالات و عوالم درونی و بیرونی زنان در این دو اثر بررسی شود. نتیجه حاکی از آن است که اغلب زنان در رمانهای ابتدایی احمد محمود از دانش سیاسی و اجتماعی و همچنین سواد بهره ی چندانی ندارند که بتوان آنان را همانند قهرمانان مرد داستان دارای نقش های برجسته دانست. جمع کثیری از زنان، طوری خود را به عشق ها و هوس های زودگذر سرگرم کرده اند که نمی توان آنان را در تعیین سرنوشت جامعه دخیل دانست. اما در رمان مدار صفر درجه زنان نقش نسبتأ بهتری در شکل دهی حوادث داستان بازی می کنند.

تحلیل صورخیال مربوط به زن در شعر احمد شاملو و فروغ فرخزاد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  سیده حلیمه حسینی ملک آباد   طاهره صادقی تحصیلی

در اشعار احمد شاملو و فروغ فرخزاد در قالب صورخیال گوناگون از زن تصاویر بسیاری به نمایش گذاشته شده است. تصاویری مربوط به عناصر طبیعت، حیوانات، امور معنوی و موجودات وهمی، اشیا و اجسام و... . این صورخیال و تصاویر در اشعار شاملو و فرخزاد گاه متفاوت و گاه مشابه اند.

بررسی و مقایسه فردیت در شعر نیما یوشیج و فروغ فرخ زاد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1392
  ملک نیاز صیادی گاوکش   محمدرضا روزبه

ادبیات نتیجه ی فعالیتهای خلاقانه ی فرد است که با تصویر سازی و خیال پردازی همراه می باشد آثار ادبی همانند دیگر آثار هنری بازتاب دهنده ی فردیتی هستند که هنرمند از خود بروز می دهد، خلاقیت و فردیت هر شاعر با توجه به نوع نگاه و نگرش او با دیگر شاعران متفاوت است؛ زیرا هر شاعر با تکیه برنگاه خاص و ویژه ی خود به عناصر تشکیل دهنده شعر، می تواند فردیتی از خود نمایان کند که دیگر شاعران نتوانسته اند به آن دست یابند از طرفی دیگر تفاوت نوع نگاه و نگرش شاعر به جهان و مسایل گوناگون پیرامون آن (مسایل اجتماعی-سیاسی- مذهبی – فرهنگی و ...) خود دلیل دیگری بر فردیت شاعر می باشد. در این پایان نامه ابتدا به معرفی ویژگی ها و مولفه های فردیت در شعر شاعران معاصر پرداخته، سپس به تفکیک به معرفی مهمترین ویژگی های فردیت شعری نیما و فروغ می پردازیم.

بازتاب سوررئالیسم در داستان نویسی معاصر ایران (براساس سه رمان بوف کور، ملکوت و شازده احتجاب)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  علی سبزی حسین آبادی   علی عباس رضایی نورآبادی

چکیده ندارد.

بررسی و مقایسه ی تأثیر فرهنگ اقلیمی در آثار داستان نویسان شمالی و جنوبی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  علی قره خانی   محمدرضا روزبه

چکیده ندارد.

بررسی رابطه بین عناصر داستان و جنبه های زیبا شناختی در داستان های چوبک
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  محمدامین میرزاییان   سعید زهره وند

چکیده ندارد.

تجلی دگرگونی های موقعیت فردی و اجتماعی زن در شعر بعد از انقلاب (براساس آثار شاعران دهه های 60 و 70)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  حمیده بازگیر   طاهره صادقی تحصیلی

چکیده ندارد.