قفقاز جنوبی از جمله حوزه‌هایی می‌باشد که با پایان جنگ سرد و بحران‌های ناشی از تحولات ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک بویژه پس از فروپاشی شوروی، رقابت‌ها و چانه‌زنی قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را شاهد است. طی سال‌های اخیر حضور رژیم صهیونیستی به‌عنو...

ایران، پهناورترین کشور پیرامون خلیج فارس و از بزرگ ترین کشورهای منطقه ی خاورمیان ه است؛ لذ ا ظرفیت بالای ی ر ا برای نقش آفرین ی د ر منطق ه - به عنوان قدرت منطقه ای- دارد و این افق را دنبال می کند که این نقش از سوی کشورهای منطقه و فرامنطقه پذیرفته شود. با این وجود، قدرت منطقه ای رو به افزایش ایران، دگرگون کننده یتوازن قوا در این نقطه ی جغرافیایی ست و واکنش دیگران را به دنبال دارد؛ چراکه هر...

در این مقاله، فرآیند منطقه ای سازی حوزه آسیای مرکزی به لحاظ اقتصادی و سیاسی با ملاحظه عوامل مختلفی چون همکاری های متقابل، اختلافات مرزی، جغرافیایی و آبی، اختلافات مربوط به انرژی و نیز اختلاف میان رهبران دولت ها و نفوذ غیر یکسان هر یک از آنها در یک منطقه واحد بررسی می شود. در بخش اقتصادی مقاله، بر روابط دوجانبه ازجمله تجارت متقابل و مرزی آنها که خاصیت فرعی و غیرسیستماتیک دارد، اشاره شده است؛ همچ...

بحران اوکراین با وجود آنکه زمینه هایی منطقه ای دارد، پای قدرت های فرامنطقه ای را به مجاورت روسیه باز کرده است. روسیه به عنوان قدرتی منطقه ای، خواستار حفظ و تقویت نقش خود در قلمرو شوروی سابق است؛ خواسته ای که با مقاومت و مخالفت بازیگرانی مانند اوکراین مواجه شده است. از طرف دیگر، غرب بدون وجود زمینه های ملی و منطقه ای، قادر به دخالت در منطقه و به چالش کشیدن بازیگری روسیه نبود. در عین حال، واکنش غ...

  رضا سیمبر1 دانیال رضاپو2   پس از فروپاشی شوروی، آسیای مرکزی عرصه تهدیدها و چالش های امنیتی متعدد بوده است. مناقشه های قومی و سرزمینی، بی ثباتی سیاسی، نداشتن توسعه اقتصادی و اجتماعی، تهدیدهای فراملیتی، جرایم سازمان یافته و بالاخره رقابت قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای مهم ترین چالش های امنیتی در آسیای مرکزی بوده است. وجود این چالش ها و مسائل حاد امنیتی، مشکلات امنیتی متعددی برای آسیای مرکزی ب...

پس از فروپاشی شوروی سابق در سال 1991 و تشکیل جمهوریهای تازه استقلال یافته که بعضی از آنها دارای منابع عظیم انرژی بوده و همچنین رقابت اقتصادی کشورها در مقابل رقابت نظامی و حرکت به سوی ژئواکنومی به جای ژئوپلیتیک باعث گردید بعضی از کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای در این جمهوریها حضور پیدا کنند. حضور کشورهائی همچون آمریکا و اسرائیل در جمهوری آذربایجان نیز از این نوع رقابتها می باشد. حال با این سئوال...

ژئوپولیتیک گاز، فصل نوینی از روابط بین الملل را گشوده  که در آن کانون های تولید، مصرف و مسیر انتقال انرژی و قدرت های فرامنطقه ای اثر گذار نیز لحاظ می شود. ایران در مقام دومین دارنده ذخایر گازی جهان، در صورت تدوین یک دستور کار مبتنی بر ژئوپولیتیک می تواند در حوزه انرژی اثر بسزایی در مناسبات استراتژیک جهانی گذارده و ارزش برقراری مناسبات راهبردی پیدا کند. در این میان قدرت هژمون، همه تلاش خود را بر...

دستیابی ایران به جایگاه نخست منطقه اگر چه دور از دسترس نیست؛ اما با چالش ها و محدودیت های بسیاری روبروست. در این راستا در عرصه خارجی، تقابل بخشی از سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به جهت خاستگاه اعتقادی و آرمانگرای آن، با برخی هنجارهای رایج در نظام بین الملل، وجود روحیه ضدامپریالیستی و عدم سرسپردگی در برابر قدرت های خارجی از یک سو و وجود مشکلاتی در روابط با قدرت های منطقه ای به جهت رقابت بر سر ...