حسبه نهادی نظارتی و محتسب ضامن اجرای نظم عمومی جامعه اسلامی براساس قوانین دینی و عرفی بود. در این نوشتار، با استفاده از منابع کتابخانه ای و به روش توصیفی ـ تحلیلی، عملکرد محتسبان دوره تیموری مورد بررسی قرار می گیرد. تیموریان با داعیه شریعت محوری، باعث رونق بازار محتسبان شدند، به طوری که در یک شهر، دو محتسب هم زمان فعالیت می کردند. اما این رونق ظاهری، با تصویر آرمانی محتسب، فاصله ای بسیار دارد. ...

حسبه نهادی نظارتی و محتسب ضامن اجرای نظم عمومی جامعه اسلامی براساس قوانین دینی و عرفی بود. در این نوشتار، با استفاده از منابع کتابخانه‌‌ای و به روش توصیفی ـ تحلیلی، عملکرد محتسبان دوره تیموری مورد بررسی قرار می‌گیرد. تیموریان با داعیه شریعت محوری، باعث رونق بازار محتسبان شدند، به طوری که در یک شهر، دو محتسب هم‌‌زمان فعالیت می‌‌کردند. اما این رونق ظاهری، با تصویر آرمانی محتسب، فاصله‌‌ای بسیار دا...

نهاد حسبه در تاریخ حکومت مسلمانان از نهادهای وابسته به تشکیلات قضایی و وظیفه آن نظارت بر امور شهری و رفتار شهروندان بوده است.آغاز شکل گیری نهاد حسبه در تاریخ اسلام مورد اختلاف صاحب نظران و مورخان است; برخی تاریخ تشکیل این نهاد را به زمان پیامبر اکرم (ص) و جانشینان وی باز می گردانند و عده ای دیگر به دوره اموی و عباسی. در این مقاله نگارنده ضمن بیان آرای گوناگون و نقد آن ها., شکل گیری سازمان حسبه ...

نهاد حسبه در تاریخ حکومت مسلمانان از نهادهای وابسته به تشکیلات قضایی و وظیفه آن نظارت بر امور شهری و رفتار شهروندان بوده است.آغاز شکل گیری نهاد حسبه در تاریخ اسلام مورد اختلاف صاحب نظران و مورخان است; برخی تاریخ تشکیل این نهاد را به زمان پیامبر اکرم (ص) و جانشینان وی باز می گردانند و عده ای دیگر به دوره اموی و عباسی. در این مقاله نگارنده ضمن بیان آرای گوناگون و نقد آن ها., شکل گیری سازمان حسبه ...

شاه صفوی، دیوانسالاران و علما خود را در اجرای دستور الهی «امر به معروف و نهی از منکر،» مسوؤل می دانسته اند. در ساختار دیوانی دینی صفوی این از جمله وظایف شیخ الاسلام بوده است. اما در این نوشتار سندی ارائه شده که طی آن میرزا حبیب الله صدرممالک شخصی را به عنوان محتسب قزوین منصوب نموده تا علاوه بر اصلاح اخلاقی و اوضاع اجتماعی آن شهر، امور بازار را نیز ساماندهی نماید. در این نوشتار اطلاعات آن دوره د...

ارتقای سطح کمّی و کیفی تعامل پلیس و جامعه که به افزایش سرمایۀ اجتماعی این سازمان منجر می‌شود، از دغدغه‌های مهم در مدیریّت پلیس جامعه‌محور است. حاکم شدن اخلاق بر رفتار پلیس می‌تواند نقش مهمّی در این زمینه داشته باشد. از سوی دیگر، در آثار دانشمندان اسلامی، عمدۀ مباحث مربوط به نحوۀ تعامل مجری قانون با مردم، به منابعی مربوط است که به امر حسبه پرداخته‌اند و در خلال آن‌ها به فرد محتسب، توصیه‌هایی اخلاقی...

مثنوی معنوی مولانا جلال‌الدین بلخی گذشته از جنبه­های مشهور شاعرانه و عارفانۀ آن، مانند هر متن دیگر، جنبه­هایی دارد که بیان‌کنندۀ زمانه و روزگارِ زیستۀ آفرینشگر آن است و عوامل مؤثر و تحول‌سازی از آن روزگار، بافت و ساختار روایی و عناصر داستانی آن را تحت‌تأثیر قرار داده است. از این دیدگاه می­توان مثنوی معنوی را متنی تاریخی به‌شمار­آورد که پژوهشگر تاریخ با تفسیر عناصر آن   می­تواند...

نوشتار حاضر به شرایط وجوب امر به معروف و نهی از منکر و نحوه اجرای آن در جامعه اسلامی با استفاده از ادلّه قرآنی، روایی و عقلی و همچنین با استناد به اقوال فقهای شیعه امامیه اختصاص دارد. تحقیق حاضر در چهار فصل سامان یافته است. در فصل اوّل با کلّیاتی از مفاهیم لفظی و اصطلاحی واژه های امر، نهی، معروف، منکر، وجوب و اختلاف نظر فقها و اهل لغت در معنای امر به معروف و نهی از منکر و مفهوم امر مولوی و ارشادی ...

حسبه نظامی دیوان¬سالاری است که در دولت¬های اسلامی عهده دار نظارت بر امور اقتصادی، اجتماعی، مذهبی و بهداشتی بوده است. این نظام ریشه در امر به معروف و نهی از منکر دارد پیامبر (ص) و خلفای راشدین خود به بازرسی و نظارت بر بازارها و اخلاق عمومی می¬پرداختند به طوری که در دوران امویان به عنوان یک وظیفه اداری به والی واگذار می شد. اوایل عصر عباسیان، سازمان حسبه شکل گرفت و متصدی آن محتسب نامیده شد. رشد ا...