آموزه بداء یکی ازآموزه های اصلی کلام شیعی است، که از دیرباز نظر دانشمندان اسلامی را به خود معطوف داشته است، پاره ای به جهت تعارض این آموزه با علم مطلق الهی به تشکیک و رد آن اهتمام ورزیده اند ، و برخی به تحلیل و توجیه آن همت گماشته اند. در این میان توجه به استعمالات این اصطلاح در کتاب الهی و احادیث مأثور نقشی بنیادین در تحلیل این آموزه دارد ؛ زیرا تنصیص بر این آموزه درگرو فهم عمیق از آموزه های د...

مسائل مربوط به زن، به عنوان یکی از اصلی ترین مسائل انسانی در ادبیّات معاصر جایگاه خاصّی را به خود اختصاص می دهد. در این باره، صادق چوبک و نجیب محفوظ که از پردغدغه ترین نویسندگان زبان فارسی و عربی می باشند، موشکافی و اهتمام وافر خود را در دو رمان سنگ صبور و میرامار به تصویر می کشند. گوهرو زهره، نمایندگان زن ایرانی و مصری، دو شخصیّتی هستند که نویسندگان می کوشند جایگاه و کارکرد زن جامعه خویش را در قا...

تعتبر روایه «زقاق المدّق» للکاتب المصری نجیب محفوظ صوره حیّه للمجتمع المصری وأزماتها الصعبه خلال الحرب العالمیه الثانیه التی استولی المستعمرون علی هذا البلد. یوضح الکاتب فی هذه الروایه الآثار السیئه الناتجه عن سیطره الاستعمار علی الشعب المصری عبر رؤیته الناقده. تعالج هذه الدراسه تحلیل هذه الروایه فی ضوء مبادیء منهج تحلیل الخطاب لنورمن فیرکلاف لتبیین الخطاب النقدی الذی استخدمه الکاتب فی سبیل استخر...

بما أن أحد أسباب نجاح القاصّین الرئیسیه فی بلوغهم إلی الأغراض التی یرمونها، استخدامهم الواعی للعناصر الروائیه کالحبکه، وبناء الشخصیه، وأسلوب الحکایه، و... لهذا کرّست هذه الدراسه جهودها مستفیده من المنهجین الوصفی-التحلیلی، والإحصائی -البیانی فی دراسه أحد آثار نجیب محفوظ المعروفه وهو «بیت سیئ السمعه» والذی یشتمل علی ثمانی عشره قصه قصیره، من ناحیه استخدامه العناصر القصصیه حتی تبیّن مقدار نجاحه فی هذا...

گزینش واژگان و عبارات در داستان و چیدمان آنها در کنار هم، با استفاده از عناصر فنی داستان نویسی و به کارگیری سبک و اسلوبی خاص و به وسیله شخصیت هایی که حوادث داستان توسط آنها به پیش می رود، کاری هدفمند است که اصولا به وسیله نویسندگانی صورت می گیرد که با این عناصر آشنایی کامل داشته باشند. بر این اساس بررسی عناصر فنی داستان، اخیراً مورد توجه بسیاری از ادیبان و نویسندگان قرار گرفته است. با توجه به ای...

إنّ الخطاب عن العدل والحریة إحدى القضایا التی طرحتها روایات محفوظ، وعلى هذا أساس استطاعت روایاته أن تنفذ إلى أعماق المجتمع من حوله فتعکس أبرز همومه وآماله وانکساراته الداخلیة والخارجیة، فصورت الروایتان قضایا کالحریات الاجتماعیة وصراع المرأة من أجل الحریّة والمساواة، فأظهرت المرأة إمّا مهزومة أمام الوسائل المستخدمة لاستعبادها وتقییدها – وهی الجنس والفقر والجهل – أو ثائرة علیها؛ باللجوء إلى التعلیم ...

بَحَثَ الإنسانُ من قدیم أیّامه و سالف دهره عن خالقه و مُوجده فی الوجود، و تساءل تساؤلات عدّة عن سبب وجوده فی هذه الدنیا و إلی أین یصیر به الأمر، تطرّق نجیب محفوظ فی روایة «الطریق» إلی البحث عن الله و التساؤلات العدیدة حول مصیر الإنسان الضعیف البائس فی هذا الوجود، واتخذ إسم «صابر» لبطل الروایة و الذی یرمز إلی الصبر و الاستقامة و رَمَزَ إلی الله –تبارک وتعالی- بإسم «سید سید الرحیمی» والد صابر، فالله هو السی...