این رساله از یکسو در صدد معرفی (محمد بن مسلم) می باشد که در زمرهء اصحاب صادقین علیهماالسلام و یکی از بزرگان آنهاست و از سوی دیگر ارائه آثار علمی این دانشمند عالیمقام را بر عهده گرفته است . جهت روشن ساختن اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حاکم در عصر وی، پیشگفتاری در دو بخش تنظیم شد که در بخش نخست به بررسی فشرده ای پیرامون تدوین حدیث در میان عامه از زمان خلیفهء اول تا اواخر قرن دوم که همزمان با تدوی...

از دیر باز دو مقوله سخن وخاموشی مورد توجه عالمان اخلاق،عرفا واهل طریقت بوده است بسیاری از آنان فضائل خاموشی را بیش از سخن دانسته اند.در این نوشتار تلاشی صورت گرفته تا با دقت وکنکاش در آثار به جای مانده از غزالی،مولانا وامام خمینی(ره)با توجه به اشاراتی به احادیث وآیات قرآن دیدگاه آنان در خصوص خاموشی تبیین شود.این نظرات شامل مراتب خاموشی، حوزه های تحت تاثیر آن ونیز آثار وآفات سخن می شود.ایشان راه...

محمد بن حنفیه از شخصیت های علوی است که ابهامات و اشکالاتی در تاریخ زندگی وی به چشم می خورد. از جمله، علت شرکت نکردن او در قیام کربلا و عدم همراهی او با امام حسین(ع). علما و رجال شناسان شیعه برای روشن ساختن این ابهام و در مقام دفاع از محمد بن حنفیه دلایلی را مطرح کرده اند. به اعتقاد اینان عدم شرکت ابن حنفیه از سر نافرمانی و مخالفت با امام(ع) نبوده و او در عدم همراهی با امام(ع) دلایل موجهی داشته ...

سید سند صدر الدین محمد دشتکی از سادات خاندان دشتکی است که با بیست و چند واسطه به زید بن علی بن حسین (ع) می رسد. وی از ذهنی بسیار نقّاد بهره مند بود. دروس حدیث و شرعیات را نزد پدرش غیاث الدین منصور فرا گرفت. سلسلة مسموعات او در علم کلام به امام محمد غزالی، امام فخر رازی و علامه حلی می رسد و در منطق و فلسفه به خواجه نصیر، بهمنیار و ابن سینا. دوران حیات او مصادف با فرمانروایی حسن بیگ و یعقوب میرزا...

از مهم‌ترین ابهامات تاریخ کلام امامیه رابطۀ دوره نخست کلام امامیه (مدرسۀ کوفه) با کلام امامیه در مدرسه بغداد در سده چهارم و پنجم است. سرشناس‌ترین متکلم امامیه در دورۀ حضور هشام بن حکم است. در این مقاله سعی شده است تا امتداد جریان فکری وی و پیروانش را تا سده چهارم بررسی شود. در همین راستا در بخش نخست، با پی‌گیری امتداد شاگردان این جریان فکری به این نتیجه رسیدیم که آراء کلامی این جریان فکری از طر...

نگاه به زن در جوامع اسلامی، علیرغم بن مایه های غنی فرهنگی در سنت اسلامی در این خصوص، همچنان نگاه جنس دومی باقی مانده است. پژوهش حاضر با طرح مساله جایگاه زن نزد دو تن از عارفان بزرگ جهان اسلام در پی یافتن این پاسخ است که محی الدین عربی و مولوی چه نگاهی به زن داشته و به لحاظ وجودی و معرفتی او را چگونه ارزیابی نموده اند؟ دستاوردهای پژوهش نشان می دهد که این دو شخصیت بزرگ عرفانی، با وجود تفاوت هایی ...

نوشت? منتشر نشده‌ای که از مرحوم هوشنگ اعلم به زبان فرانسه بر جای مانده و خانم نگار نادری آن را به فارسی برگردانده است. تصویر دست‌نوشت? به جا مانده از هوشنگ اعلم در پایان این مقاله پیوست شده است. تمام آنچه در باب این مؤلف، شعیا بن فریغون می‌‌دانیم، این است که شاگرد ابوزید احمد بن سهل بلخی، دانشمند و جغرافی‌دان ایرانیِ در گذشته به سال 322ق/934م، بوده است، که در نتیجه رونقش در نیم? نخست سد? چهارم...

مؤلف تفسیر المبانی لنظم المعانی که تا سالیان اخیر ناشناخته بوده ابو محمد احمد بن محمد بن علی عاصمی است بر خلاف نظر برخی از مستشرقان، او مردی فاضل از اهالی خراسان بوده و کتاب دیگری به نام زین الفتی فی شرح سوره هل اتی از وی باقی مانده است. عاصمی برای کسب دانش به هرات، بلخ و کرمان سفر کرده است. او خود را از کرامیّان شمرده است. آرای او در دو کتاب المبانی و زین الفتی به ضمیمة آنچه اهل تحقیق دربارة حق...