با حمله ناپلئون به مصر در آستانه قرن 19 و شکست نظامی عثمانی، تنظیمات به عنوان اولویتی مهم در راستای نوسازی امپراطوری در دستور کار قرار گرفت. این نقطه عطف تاریخی، سومین تلاقی و مهم­ترین تلاقی جهان اسلام با جهان غرب بود، در این زمان ارتش مدرن فرانسه عظمت بزرگ­ترین امپراطوری اسلامی را در هم شکست و مسلمانان را با پرسش علت عقب­مانندگی خود از پیشرفت­های نظامی و علمی غربی که تا پیش از آن خود را از آن ...

تاریخ جهان اسلام در دو قرن اخیر، روایتگر جدال سنت‌های بومی مسلمین و فرهنگ نوپای غربی است. در این میان مصریان، به سبب حضور سه ساله‌ی دولت فرانسه، جزء پیشگامان مواجهه با فرهنگ غربی هستند. هرچند کارنامه‌ی فعالیت‌های فرانسویان در مصر به تاریکی تجربیات دیگر استعمارگران در خاورمیانه نبود، اما غرب‌ستیزان و مخالفان مظاهر تجدد محمدعلی پاشا را که بلافاصله پس از خروج فرانسویان در مصر بر سر کار آمده بود، غ...

دوره صفویه و عثمانی در تاریخ ادبیات فارسی و عربی، با توجه به وضعیت سیاسی و مذهبی موجود و نیز پیشینه روابط فرهنگی، زبانی و ادبی ایران و عرب، مشابهت هایی در زمینه برخی جریان های شعر و نثر با یکدیگر دارند. اختلافات سیاسی و مذهبی دولت های ازبک و عثمانی با صفویه منجر به بروز جنگ های خارجی و اختلافات عقیدتی بسیاری در قلمرو ایشان از ابتدای قرن دهم تا میانه قرن دوازدهم شد که همین مسأله عامل اصلی مهاجرت...

این نوشتار، تلاش دارد با بررسی کنش و افکار مصطفی کامل، به نقش وی در نهضت ناسیونالیسم مصر بپردازد و از عملکرد او در این نهضت، تصویری روشن ارائه دهد. وی به مبارزات ملی‌گرایی مصر جان تازه‌ای بخشید، و توانست خواست برحق ملت‌اش؛ کسب استقلال و آزادی را به گوش دنیا برساند. مصطفی، از سویی، خواستار کمک اروپا و تمدن غرب در حل قضیه‌ی مصر بود؛ و از سوی دیگر، متحد عباس ثانی و سلطان عبدالحمید ثانی بوده و سیاد...

غزوات سلطان سلیم‌خان، نوشتۀ قاضی‌زادۀ اردبیلی، کتابی است در باب حملۀ سلطان سلیم اول عثمانی به مصر و شام و سرنگونی حکومت ممالیک (حک: 648-923ق) که ضمن اطلاعات مفید و منحصر تاریخی، ابعاد شخصیتی مؤلف را نیز تا حدی بازتاب داده است. از این اثر که به نام یکی از شیعه ستیزترین و ضد ایرانی‌ترین سلاطین عثمانی نگاشته شده است، تنها یک نسخه در کتابخانۀ حاجی سلیم آغای استانبول نگهداری می‌شود. مؤلف که...

بعد از زبان عربی و فارسی سومین زبان جهان اسلام ترکی است. ازاین رو، عالمان و اندیشمندان عثمانی در کنار تألیف آثار به ترجمه متون از عربی و به ویژه فارسی به ترکی عثمانی نیز پرداختند. از قرن دهم به بعد بیش از صدها اثر مهم از فارسی به ترکی عثمانی ترجمه شده است. این روند هنوز در ترکیه ادامه دارد. اما درست برعکس این روند، تعداد متون ترجمه شده از ترکی عثمانی به فارسی به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد. تن...

از ابتدای روی کار آمدن دولت های صفوی و عثمانی زبان و ادبیات شاخصه ای ممتاز در روابط فرهنگی ایران و عثمانی به شمار می آمد. زبان ترکی عثمانی با بهره گیری فراوان از واژه های فارسی و عربی در زمره زبان های اسلامی است و تا پایان حیات دولت عثمانی زبان رسمی این امپراتوری بود. مورخان عثمانی به اقتضای هم جواری، زبان مشترک، و تحولات فی مابین دولت های ایران و عثمانی در آثار خود به مسائل و رخدادهای ایران به...

پدیده زیارت شهرهای مقدس عراق در دوره قاجاریه، به عنوان یکی از نقاط اتصال جامعه ایران و عثمانی تلقی می‌گشت. اگرچه این پدیده تا پیش از دوره قاجار، با ابعاد فرهنگی اجتماعی و اقتصادی خود هم‌چنان وجود داشت، در این دوره تحت تأثیر برخی عوامل نظیر افزایش تعداد زوار، رواج مناسبات دیپلماتیک میان دولت‌ها و نیز تحولات منطقه‌ای، ابعاد سیاسی نیز به خود گرفت و به مسأله‌ای پیچیده و تأثیرگزار در روابط ایران و ع...

زنان در نخستین سال های تاریخ معاصر مصر، در زمینه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی نه تنها قدرت برابری با مردان را نداشتند، بلکه از حقوق اولیه، مانند تحصیلات مقدماتی نیز محروم بودند. بنابراین، ادیبان نواندیش مصری، با نگاهی متناسب با جهان نوین به مسائل زنان،کوشیدند در راستای دفاع از حقوق زنان، مانند طلاق، پوشش، شغل، آموزش و مشارکت های اجتماعی راه کارهایی بیابند. تلاش نگارندگان این مقاله بر آن...