چکیده منشأ و عامل اصلی کنش‌های انسانی در زمرۀ مهمترین مسائلی محسوب می‌شود که همیشه دغدغه اندیشمندان بوده است. قرآن کریم نیز در آیۀ 84 سورۀ إسراء، با مقولۀ کلیدیِ شاکله به این مساله اساسی پرداخته است. البته به‌ غیر از انگارۀ «شاکله» در گفتمانِ قرآنی مفاهیمِ مرتبط دیگری نیز وجود دارد. مفاهیمی از قبیلِ: تأثیراتِ مشیت الهی، اختیارات فردی و عوامل اجتماعی، در عملکرد انسان. انگارۀ شاکله، با اهمیت‌ترین واژه...

چکیده : ولایت تشریعی پیامبر اکرم (ص) از نظر شیعه پذیرفته شده است و اختلاف عمده‌ای وجود ندارد، ولی این موضوع مورد قبول همه علمای اهل سنت نیست. به همین دلیل مقالة حاضر در پی تبیین اختیارات پیامبر اکرم (ص) در تشریع احکام الهی مبتنی بر «نظریة اذن و ولایت الهی پیامبر اکرم (ص) در تشریع احکام مبتنی بر آیات قران و آرای علمای فریقین» است. در آغاز، ادبیات نظری و مفاهیم اصلی مرور و سپس اصل نظریه تبی...

آیه تطهیر در میان مفسرین مذاهب اسلامی از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار بوده و همواره مورد بحث و بررسی‌های مختلفی قرار گرفته است. تبیین نوع اراده موجود در این آیه، یکی از مهمترین مسائل تفسیری آن بشمار می‌رود. شیعه معتقد است مراد از اراده در این آیه، اراده تکوینی است و خداوند از ابتدای خلقت با اراده تکوینی خود، طهارت اهل بیت از هر گونه پلیدی و زشتی را اراده کرده است و عصمت و طهارت آنها بدون درنگ حاصل شد...

ابن خلدون یکی از چهره های مهم و شاخص در تاریخ نظریه اجتماعی است در دهه های اخیر علاقه فوق العاده به میراث فکری ابن خلدون یعنی مقدمه نشان داده شده است از این جهت مفاهیم ونظریه های که توسط او مطرح شده است توجه مفسرین مقدمه را به خود جلب کرده است از میان مجموعه مفاهیمی که ابن خلدون ابداع کرده است مفهوم عصبیت یکی از مهمترین می باشد تا کنون این مفهوم از دیدگاههای متفاوت و گوناگون مورد توجیه و تفسیر ...

سرگذشت حضرت آدم علیه السّلام و رانده شدن ایشان از بهشت آغازین(باغ) و خلافتش بر زمین در هفت سوره ی قرآن یعنی، سوره های بقره، اعراف، حجر، اسراء، کهف، طه و ص آمده است که در سوره های بقره، اعراف، حجر و طه به مراحل قبل از پیدایش حضرت آدم علیه السّلام، آفرینش ایشان، تعلیم اسماء، فرمان سجده، ویژگی منزل ایشان و در نهایت عصیان و هبوط و توبه، اشاره شده است و در سوره های اسراء، کهف و ص بیشتر به راه های نفوذ...

چکیده بر اساس تعالیم ناب اسلام عزیز ، بهترین نسخه برای سعادت بشر ، قرآن کریم است و از همین روست که جایگاه تفسیرقرآن و تدبر درآیات آن روشن می شود . و حرکت در این مسیر موجبات سعادت انسان را فراهم میکند. از طرفی نوع تفاسیر مفسرین به قرآن خود یک مسأله ی جداگانه و مهم است . و تفسیر علامه طباطبائی و استاد مطهری رضوان الله تعالی علیمها ، یک تفسیر اجتماعی به حساب می آید . این دو بزرگوار دغدغه ی اصل...

شعر که به معنای تلاقی عاطفی اندیشه و خیال در زبانی فشرده و آهنگین می باشد، از جمله هنرهای کارآمد در امر هدایت جوامع به شمار می رود. در قرآن کریم، کلمه شاعر چهار مرتبه به کار رفته که در تمام این موارد، برای رد اتهام شاعری از ساحت پیامبر اسلام(ص) بوده است؛ ولی از آیات سوره شعراء می توان نوع نگاه قرآن به مقوله شعر و شاعری را دریافت. مفسرین قرآن، شعرا را به دو گروه تقسیم کرده اند؛ گروهی که با استفا...

ترادف به معنی پشت سر هم آمدن و قرار گرفتن پشت سر یکدیگر و به عبارت دیگراتحاد چند لفظ دریک معنی است. به یک معنای دیگر الفاظ مترادف کلماتی هستند که در برخی از وجوه معنایی باهم اشتراک، اما در برخی دیگر از وجوه تفاوت دارند. آنان که به وجود ترادف در زبان عربی و قرآن باور دارند، ترادف را عبارت از اتحاد دو یا چند واژه در معنای مراد(مصداق) دانسته اند و آنان که منکر آن هستند، ترادف را عبارت از اتحاد دو ...

امام صادق علیه السلام به عنوان صاحب مکتب جعفری احادیث بسیاری را از خود بر جای نهاده اند که در میان روایات تفسیری مفسران اهل سنت نمودی خاص یافته است. این احادیث به اشکال مختلفی در آثار آنان دیده می شوند. یکی از بزرگترین مفسرین اهل سنت شهرستانی است که در تفسیر خود از روایات اهل بیت علیهم السلام به ویژه امام صادق علیه السلام استفاده نموده و تاثیر زیادی از روایات ایشان گرفته است؛ و این موضوع اهمیت ...