نگارنده ابتدا منابع تاریخ اسلام و مستشرقین را ارزیابی کرده و سپس به طرح موضوعات رساله می پردازند. عناوین رساله عبارتند از : نصاری در جزیرة العرب از قدیم تا عهد رسول خدا (ص) شعرای نصرانی در عهد جاهلی حنفاء قبل و بعد از اسلام رابطه پیامبر با نصاری قبل و بعد از بعثت رابطه خلفاء راشدین با نصاری حیطه جغرافیایی نصاری ، چگونگی نفوذ آنها با عربستان ، تضاد آنها با یهود ، علت مهاجرت مسلمین به ح...

هدف: شناسایی سیر تطور حقوق مؤلف در تاریخ اسلام و تاریخ غرب مدرن روش/ رویکرد پژوهش: ، تحلیل محتوا؛ ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه‌‌وارسی. یافته‌‌ها: تاریخ اسلام و تاریخ غرب مدرن دربردارنده تلاش‌های متعدد برای حفاظت از حق مؤلف است، آثار فقه شیعه و سنّی از دیرباز، و کنوانسیون‌های بین‌المللی و موافقتنامه‌های حقوقی منعقدشده در غرب مدرن در قرون اخیر، شواهد این تلاش‌‌ها هستند.

مورخان بسیاری, پی درپی به موضوع شورش عباسیان به عنوان یکی از برجسته ترین ماجراهای تاریخ صدر اسلام پرداخته اند.(2) با این همه, هنوز پاسخ های قانع کننده ای به بسیاری از پرسش های مربوط به این موضوع داده نشده است و هم چنان برگه های ناگشوده از این تاریخ پرحادثه, پیش روی محققان و پژوهشگران قرار دارد. در این مقاله, با معرفی یکی از بزرگ ترین مبلغان این نهضت, بکیربن ماهان, سعی شده است نقش رهبری وی در هد...

نقش قبایل بربر و سنت‌های قبیله‌ای در شکل‌گیری و تکاپوی جنبش موحدون[1] رسول جعفریان[2] محمد حسن بهنام فر[3] چکیده جنبش موحدون را ابن‌تومرت در شمال آفریقا آغاز کرد و پیروان بسیاری را از قبایل مصمودی ساکن ارتفاعات اطلس، به سوی خودش کشاند. آنان پیرو مهدی و هدایت یافته ابن تومرت بودند و می بایست در آخرالزمان،‌ مسلمان واقعی می‌شدند. قبایل دور افتاده بربر پیش از این در تحولات تاریخی جهان اسلام تأثیرگ...

پاپیروس ها؛ مانند دیگر اسناد اصیل، در برگیرنده ی اطلاعات مستقیم و بدون جهت گیری است که در خصوص امور روزمره زندگی مانند: امور اداری، حقوقی، مکاتبات شخصی و... پدید آمده اند. غالب اسناد پاپیروسی اوایل دوره اسلامی از شهرها و روستاهای مصر علیا و وسطی به دست آمده و تاریخ آنها به قرون هشتم تا یازدهم میلادی باز می گردد. در نوشتار حاضر به اهمیت و جایگاه پاپیروس در تبیین تاریخ تحولات اجتماعی، اقتصادی و س...

یکی از فرق اسلامی که در حیات هزار و سیصد ساله خود اهتمامی ویژه به تاریخنگاری مبذول داشته فرقه اباضیه است که در تحقیقات اسلام شناسی ، این بعد از حیات فرهنگی آنان کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. آثار اباضی نه تنها در مطالعه تاریخ این فرقه اساسی ترین منابع محسوب می گردند ، بلکه در مطالعات عمومی تاریخ اسلام در نواحی شبه جزیره و عراق در مشرق ، بخش هایی از شمال و شرق آفریقا در مغرب ، و حتی برخی نواح...

متون فارسی از مهمترین منابع تاریخ معماری ایران است. در م یان این متون، تاریخ بیهقی در زمرۀ چند متن نخست ادب فارسی است. از کتاب مفصل ابوالفضل بیهقی دبیر، که در ا صل تاریخ آل سبکتگین نام داشته، امروزه فقط شش مجلد، از نیمۀ جلد پنجم تا نیمۀ جلد دهم، به دست ما رسیده است. این پاره با ماجرای مرگ محمود، جلوس محمد و سپس مسعود آغاز میشود و با ذکر سفر آخر مسعود به هندوستان در گریز از ترکمانان سلجوقی پایان...

معاویه شخصیتی بحث‌ برانگیز است: در حالی که بنا بر برخی منابع، وی از صحابه بوده و نقش مهمی در فتوحات اسلامی داشته، در دسته‌ای دیگر از منابع، نه تنها از صحابه نبوده ـ بنا بر تعریف آن منابع ـ نبوده، بلکه باور وی به اسلام با سؤال‌های جدّی مواجه است. معاویه به عنوان یکی از سرسلسله‌های امویان، نقش برجسته‌ای در تاریخ داشته، و چهل و دو سال عملکرد و فعالیت سیاسی او در قلمرو اسلامی قابل توجه است. در این م...

در میان مؤلفه‌‌های هویتی یک متن تاریخی، عنوان اثر جایگاه ویژه‌‌ای به خود اختصاص داده است. نام هر اثر تاریخی، عامل تمایز و شناسایی آن از دیگر آثار و معیار معرفی مضامین مندرج در آن است. انجام مطالعات در حیطۀ نام‌‌پژوهی منابع تاریخی می‌تواند افق تازه‌‌ای را فراروی پژوهشگران این رشته بگشاید. مقالۀ حاضر، با خوانش هرمنوتیکی نام‌‌گزینی منابع تاریخ ایران اسلامی در نظر دارد که به تحلیل دلایل نام‌‌گذاری ...

اشراف و رجال قبیله‌ای تحت حمایت حکام و خلفای اموی و ساختار قبیله‌ای و زمینه‌های فرهنگی ـ جاهلی، در دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی، نقشی مؤثری ایفا کردند. در این پژوهش نسبت میان یکی از این شخصیت‌ها با تاریخ تحولات اسلامی در قرن نخست هجری بررسی می‌شود. احنف بن قیس یکی از مشاهیر بنی‌تمیم است که منابع اسلامی اطلاعات پراکنده و ضد و نقیضی درباره او ارائه می‌دهند. بررسی ابعاد شخصیت احنف و ارزیابی گزارش‌ه...