مسلمان شدن افراد و بیعت آنان از مسائل مهم در ترسیم رابطه ی پیامبر(ص) با مسلمانان است. بیعت با پیامبر(ص) در مورد مردان به کرّات در منابع گزارش شده و تحقیقات و بررسی های متعددی درباره ی آن صورت گرفته است. با این حال مبحث بیعت زنان با پیامبر(ص) و این که آیا با زنان نیز بیعت می شد و در صورت مثبت بودن پاسخ با چه کسانی و تحت چه شرایطی و با چه الزاماتی صورت می گرفت، یکی از مسائل مهم در سیره ی پیامبر(ص)...

یکی از محرمات احرام برای مردان که کفاره نیز دارد، استظلال (زیر سایة رفتن) است که هر چند تفاصیل آن در کتب فقهی آمده است، اما برخی از مباحث و فروع آن قابلیت بررسی مستقل و دوباره را دارد. حرمت استظلال در حال طی مسیر و جواز استظلال به سایة ثابت در مسیر و منزل مورد تسالم است؛ ولی حکم استظلال زیر سایة متحرک بعد از منزل یکی از مباحث اختلافی است که در این مقاله اقوال و ادله فقها درباره آن مورد واکاوی ق...

پس از آنکه قریش احساس کرد که روز به روز از قدرت نفوذ او کاسته می¬شود و دیگر جایی برای سلطه بر مسلملنان نمی¬یابد بر فشار¬های خود نسبت به مسلمانان در مکه افزودند به طوری که گفته شد است دیگر سخت¬گیری¬ها به اوج خود رسید و مسلمانان چاره¬ای جز مهاجرت و رها کردن خانه و کاشانه خود ندیدند. هجرتی که به مدینه در سال سیزدهم بعثت و پس از پیمان عقبه دوم رخ داد و نقطه عطف تاریخ اسلامی و مبدا تاریخ مسلمانان گر...

مفسران در تفسیر آیات 106 بقره و 101 نحل مشهور به آیات نسخ، آراء مختلفی ارائه داده‌­اند. برخی از مفسران و اندیشمندان اسلامی، این آیات را ناظر بر نسخ حکم آیات در قرآن می‌­دانند و بر این باورند که این آیات به صراحت به مقوله نسخ حکم آیات اشاره کرده‌­اند. در مقابل دسته‌­ای دیگر از مفسران، این باور را نپذیرفته و اعتقاد دارند که این آیات به نسخ حکم آیات قرآن اشاره ندارند، بلکه مراد آ...

طبق شمارشِ مناسک های حج، از محرّمات احرام، استظلال حرام نوزدهم است و آن، از مسائل مبتلابه و از مباحث چالشی میان فقهای خاص و عام به شمار می‌آید. به اجماع فقهای شیعه، استظلال در روز برای مردان، در حال اختیار و در حال سیر و حرکت حرام است. ولی ابن جنید و بسیاری از علمای اهل تسنن آن را جایز شمرده‌اند. بیشتر فقهای معا صر، استظلال در شب و استظلال در مکه و عرفات و منا را جایز دانسته و گروهی نیز قائل به ...

ابوالحسن علی بن حسین مسعودی(د. 345هـ)، گزارشی را در دو اثر معروفخود، مروج الذهب و التنبیه و الاشراف، آورده که طبق آن ایرانیان باستان، من جمله ساسان بن بابک با هدایایی به زیارت کعبه می‌رفته‌اند. بر اساس این روایت، نام چاه زمزم نیز از زمزمه ایرانیان اقتباس شده است. این مقاله با بررسی نکات اساسی روایت مسعودی، به مقایسه آن با روایاتی که در منابع دیگر درباره تاریخ ایران و تاریخ مکه پیش از ظهور اسلام...

چکیده غدیر را باید ثمرۀ نبوت و میوۀ رسالت و تعیین‌کنندۀ خط‌مشیّ مسلمانان تا قیامت دانست، نه فقط یک واقعۀ تاریخی؛ اگرچه برخی همواره برآنند که از فروغ این حقیقت تابناک، کاسته و با طرح پرسش‌هایی بی‌اساس، آن را مخدوش و یا به‌گونه‏ای مورد پسند خود تفسیر کنند. پژوهش حاضر در راستای نقد آرای عثمان خمیس در کتاب نگرشی نو به تاریخ صدر اسلام و پاسخگویی به اصلی‏ترین پرسش‌های پیرامون غدیر، همانند‏: موقعیت جغر...

تغلیظ دیه از جمله کیفیات مشددۀ اختصاصی عینی است که به چهار طریق صورت می‌گیرد. تشدید و تغلیظ دیه، مختص جرم قتل است که با توجه به نوع قتل و زمان ارتکاب در ماه حرام یا مکان ارتکاب در حرم مکه، نوع و میزان تغلیظ تفاوت می‌کند. قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در موارد تغلیظ دیه از اقوال مشهور فقها متابعت کرده است، اما در مقام اجرا، در مواردی مقامات دستگاه قضا با تعیین صرفاً یک نوع دیه، مرز تفاوت میان دیۀ...

با بررسی واژگان مرتبط با سعادت در قرآن کریم می‌توان دریافت که استعمال آن‌ها در سوره‌های مکی بیش‌تر از سوره‌های مدنی است، و شاید دلیل این باشد که این مفهوم در قلب‌های اهل مکه جای گیرد که فقط با روی آوردن به دین الهی و شریعت واقعی می‌توان به سعادت حقیقی دست یافت. این مفهوم در قرآن کریم، نمودها و نظائر و در واقع زیرمجموعه‌هایی دارد که به نوعی با مفهوم سعادت در ارتباط‌اند مانند الرضا، الفرح، السرور...

در سا‌‌ل‌های اخیر با رواج رویکرد نشانه‌شناسی در مطالعات قرآنی، شاهد اکتشاف دقیق معنایی لایه­های متن هستیم. معنای واژة «النبی‌الاُمّی» از دیرباز محل بحث عالمان مسلمان و غیرمسلمان بوده است و هرکس در اثبات نظر خود کوشیده است. این مقاله با استفاده از دانش نشانه‌شناسی، به عنوان دانشی روشمند و بر اساس مدل «امبرتو اکو» در فهم متن، این واژه را از منظر میدان پایه، میدان‌های ...