تجربه دینی یعنی مواجهه با موجود مقدس یا ماورایی و به بیان دیگر درک حضور و وجود او. این بعد از دین به صورت فردی و گاه جمعی و غالباً در درون افراد تجلی می‌کند، و با عقاید و مناسک خاص هر دین مرتبط است. این تجربه، در روان‌شناسی نوعی گرایش درونی به شمار می‌رود برای گریز از شرایط دشوار زندگی و همین درون‌گرایی است که به انسان دیندار توان ایستادگی می‌بخشد، زیرا دستگاه شناختی در سنگری نفوذناپذیر قرار می‌...

روان ناخودآگاه جمعی انسان‌ها متشکل از کهن‌الگوهایی است که از طریق انتخاب‌ها، آئین‌ها و رفتار آنها در قالبی نمادین بازتاب می‌شود. یکی از رسانه‌هایی که می‌تواند با بازتاب این نمادها عرصۀ تبلور کهن‌الگوهای روان ناخودآگاه باشد، معماری و از مهم‌ترین کهن‌الگوها، کهن‌الگوی مادر است. بیانمسئله: مادر برای جنس مذکر بار نمادین بیشتری دارد. براساس آرای یونگ، مادر برا...

تجلّی و تأثیر اسطوره از جهات گوناگون در زندگی انسان پس از عصر اساطیری، امری است اجتناب ناپذیر. در این مقاله تلاش شده است تا علاوه بر شناخت مختصر عرفان و اسطوره و آیین های اساطیری، به یافتن تجلّی و تأثیر و ردّ پاهای محسوس و نامحسوس یکی از این آیین ها یعنی رقص، در سماع عرفانی مندرج در برگزیدهء نثر عرفانی فارسی تا قرن هفتم هجری قمری پرداخته شود. در این پژوهش، یکی از تجلّی های آیینی بررسی شده است که آگ...

نقد روان شناختی یکی از رویکردهای نقدادبی در شناخت و بررسی آثار ادبی است. استفاده از این رویکرد باعث کشف لایه های ناخودآگاه ذهن راوی می شود و دریافت های او از انسان معاصر و شرایط اجتماعی و روانی جامعه را انعکاس می دهد.دریافت هایی که به صورت ناخودآگاه در لایه های پنهان متن نفوذ کرده و با استفاده از نقدروان شناختی می توان به برخی از آن ها دست پیدا کرد. در این پژوهش پس از بررسی سه رمان برجسته ی ادب...

سبک فراواقع گرایی (surrealism) در زمینه¬های مختلفی از جمله ادبیات، سینما، هنرهای تجسمی همواره با استفاده از تکنیک¬هایی نظیر تناقض، رویا و فنونی مانند طنز و شگفتی¬آفرینی، در ناخودآگاه مخاطبین نفوذ کرده و نظر آنها را به خود جلب می¬کند. در تبلیغات نیز که پیام با قصد ارائه منظور و اقناع مخاطب طراحی می¬شود، برای جذب مخاطب و انتقال پیام روش¬های گوناگون مورد استفاده قرار می¬گیرند که فراواقع¬گرایی از آ...

در این رساله ایده ی اُتوماتیسم(خودکاری)، را که در واقع یکی از ریشه های موثر در شکل گیری سبکهای هنری قرن 20 – دادائیسم، سوررئالیسم، اکسپرسیونیسم انتزاعی- محسوب می شود را مورد بررسی قرار داده ام. در واقع این تفکر در مباحثی که زیگموند فروید صراحتاً در مورد ناخودآگاه مطرح کرده است تجسم می یابد. از اهداف این رساله، تجزیه و تحلیل روانشناسی در حوزه ی هنرهای تجسمی است که شامل بررسی حالتهای روانی، عواطف پ...

ژاک لاکان با پیوند روانکاوی پست مدرن و زبانشناسی نظریه‌ی ناخودآگاه زبان و متن را مطرح نمود. وی مراحل رشد «سوژه» را با گذر از «نظم خیالی» و «آینه‌ای»، «نظم نمادین» و «نام پدر» و «امر واقعی»، از طریق زبان و «دیگریبزرگ» و «کوچک» معرفی و تحلیل می‌کند. در این روند شعر و هنر جایگزین «حس فقدان» می‌شود. ریتا عودة شاعر و سوژه‌ای است که هویتش را در ارتباط با «دیگری» و گذر از این مراحل بازسازی می‌کند تا ا...

  در این مقاله تأثیر عقل ایرانی بر فهم حزب توده از مارکسیسم را بررسی می‌کنیم. حزب توده به عنوان مهم‌ترین نماینده‌ی اشاعه‌ی مارکسیسم در ایران، نقش تاریخی مهمی داشته است. مخی‍‍له‌ی جمعی، میراث فکری و فرهنگی مشترک در میان یک ملت به شمار می‌آید. اینکه تا چه اندازه‌ای این میراث فکری بر فرایند تغییر در معانی، مفاهیم و تعابیر مارکسیستی مؤثر بوده است، بنا بر رویکردی تاریخی- تحلیلی قابل درک است. گفتنی ا...

نقد کهن‌‌الگویی از انواع نقد اسطوره‌‌ای است که بیش‌تر بر نظریات یونگ در مورد ناخودآگاه جمعی و صور ازلی تأکید دارد. در نظر یونگ، کهن‌الگوها آن دسته از صور ازلی و نوعی‌اند که در عمق ناخودآگاه جمعی انسان‌‌ها، به‌صورت بالقوه وجود دارند و خفته‌‌اند. این صور کهن و اساطیری، می‌‌توانند در هنر و ادبیات تجلی یابند. در حکایت «پادشاه و برهمنان» کلیله و دمنه، کهن‌الگوهای آنیمای مثبت و منفی و پیر خردمند را ب...

اهمیت داستان‌های فانتزی در پرورش ناخودآگاه کودک و پروراندن سوژه‌ها برای رساندن پیام یا برداشت‌های بهنجار و مفید برای زندگی است. در بسیاری از داستان‌های فانتزی، شخصیت­های جاندار و بی­جان همواره بخشی از افکار یا آرزوهای کودکان را در قالب شخصیت خود مجسم کرده و از طریق دراماتیزه شدن داستان در ناخودآگاه کودک وارد شده و تأثیر لازم را می­گذارند. در این پژوهش ما به بررسی آثاری در زمینه ادبیات فانتزی کو...