تأثیر روان‌شناسى جدید بر تفسیر آیات قرآن و تفسیر فطرت خداپرستى مورد بحث قرار گرفته است. تفسیر قرآن با نگاه و بهره‌گیرى از داده‌هاى روان‌شناسى بسیار نقش‌آفرین است. این نوشتار ناخودآگاه روحى در نظریه ویکتور فرانکل را به بحث و بررسى مى‌گیرد. فرانکل دو ناخودآگاه روحى و روانى براى انسان برمى‌شمارد. ناخودآگاه با نبود سرکوب به سطح آگاه ارتقا مى‌یابد و سرکوب آن چه در سطح آگاه قرار دارد به ناخودآگاه را...

هم رمان بوف کور وهم خشم و هیاهو دارای درونمایه های همسانند. دلیل این شباهت این نیست که یک نویسنده از کار نویسندة دیگر گرته برداری کرده‘ بلکه با کشف «ناخودآگاه همگانی» بوسیله کارل گوستاو یونگ‘ تحقیقاتی که ولادیمیر پراپ روی داستان های عامیانة روسی انجام داده وآن چه کلود لوی استروس درباره کارکرد زبان و اسطوره گفته‘ کاملاً روشن است که این شباهت ها بوسیله ناخودآگاه همگانی هنرمندان به وجود می آیند. اگ...

نفثه ­المصدور یکی از متون برجستة تاریخی- ادبی دورة مغول است که هدف اصلی نویسندة آن، نه صرفاً ثبت وقایع تاریخی بلکه حسب حال و بثّ­الشکوی و شرح مصائب خویش بوده است. از این رو، نویسنده برای گزارش احساسات و تمایلات عاطفی خود در چهارچوبِ بلاغت کلام و متکلّم و اثرگذاری بر مخاطب، از مؤلّفه­های گوناگونی بهره می­گیرد که یکی از مهم­ترین آنها کاربرد فراوان گزاره­های انشایی است. مقصود از گزارة انشایی، بیانی است...

قبیل سخنان و گشودن رازهای نهفته در آن‌ها، چشم‌اندازی جدید از مواجهة تاریخی و سپس علمی با این پدیده است. تقریباً در همة آثاری که له و علیه شطحیات به نگارش درآمده‌اند، آن‌جایی که به انکار یا دفاع عقلانی از شطحیات پرداخته شده و نشانی از اثبات و رد توجیه منطقی این قبیل سخنان و تعابیر دیده می‌شود، منظور از عقل، عقل ارسطویی و مراد از منطق، منطق دوارزشی ارسطویی بوده است. با آن‌که منشأ اشکالات و مشکلات ...

فرا واقعگرایی یا سورئالیسم یکی از جنبش های قرن بیستم به شمار می رود که در هنر و ادبیات تحولی بزرگ بوجود آورد. این جنبش که محصول تغییرات بعد از جنگ جهانی اول می باشد زمانی رخ داد که نظریه های فروید ،روانشناس اتریشی ،درباره ی ضمیر ناخودآگاه ,رویا و واپس زدگی ،فرهیختگان اروپا را به خود مشغول کرده بود ،سورئالیسم اساس پیدایش خود را بر پایه ی نظریات فروید در خصوص ضمیر ناخودآگاه استوار ساخت.سورئالیست ...

زیگموند فروید رؤیا را محصول امیال سرکوب شده انسان می داند که تا ضمیر ناخودآگاه پس رانده شده اند، ولی در رؤیا مجال ظهور پیدا می کنند. در جهان اسلام، فلاسفه اسلامی، از جمله ملاصدرا، نیز کم وبیش به رؤیا پرداخته و درباره آن بحث کرده اند. هر چند نگاه فروید به رؤیا با نگاه ملاصدرا تفاوت بسیار دارد، برخی تشابهات میان دیدگاه این دو متفکر قابل ردیابی است. در این مقاله نشان داده شده است که فروید و ملاصدر...

اساطیر، عامل پیوند گذشته، حال و آینده به یکدیگر و شریان های جاری مشترک، میان اقوام و ملل هستند. روایاتی که از دریافت ها، تأمّلات و احساسات عمیق درونی و بیرونی، پرده بر می دارند و گذر زمان از بار معنایی آن ها نمی کاهد. بر خلاف آن چه که برخی می-پندارند، اسطوره هرگز نمی میرد؛ چراکه ذهن بشر، اسطوره ساز و حافظ آن ها است. ناخودآگاه جمعی بشر، از مهم ترین عوامل حفظ این باورها و اطّلاعات پیش از تاریخ و من...

مثنوی مولوی از آثار ارزنده ای است که می تواند از زاویۀ روان کاوی بررسی شود. از میان روان کاوان و روان شناسان، نظریات کارل گوستاو یونگ با آثار عرفانی، داستان ها و اسطوره ها قابل تحلیل است. آنچه یونگ را به مولانا نزدیک می کند اهمیت و ارزشی است که وی برای خودآگاهی و کمال قایل است و این همان چیزی است که مولانا در سراسر مثنوی انسان را به سوی آن فرا می خواند. همچنین شناخت مولانا از جنبه های پنهان روا...

با پیشرفت علم و تکنولوژی هر روزه زندگی در شهرها صنعتی تر می شود و با اتفاقات و مسائل مختلف روزمره انسان عصر حاضر روز به روز از خود دورتر می شود و غرق در زندگی مصرفی و صنعتی می گردد.روان انسان در طول سالیان با جمعی شدن شکل زندگی و تمدن دستخوش اتفاقات شده است و هر روز در تاریکی بیشتری فرو رفته و انسان ها از مسائل و شناخت آن دور مانده اند و کمتر به آن توجه شده، حال آنکه روان انسان تاثیر زیادی به ر...

اثر خلاقانه، محصول تعامل تنگاتنگی است که میان بخش ناخودآگاه و خودآگاه ذهن برقرار می-شود. هنرمند به واسطه ی داده های انتزاعی و ذهنی به درک شهودیِ بدیعی از جهان پیرامون نائل می گردد و با یاری ابزارها و اسلوب های از پیش آموخته، اثر هنری شکل می گیرد. در این مجال، قصد اصلی رسیدن به الگویی برای نقد تکوینی اثر هنری است. چه ساحت هایی در شکل گیری اثر هنری تأثیرگذار هستند؟ هر یک از ساحت های مورد نظر چه مؤ...