تحقیق حاضر که به شناسایی و مقوله بندی داده های تاریخ اجتماعی در دوره ناصرالدین شاه می پردازد بر آن است داده های تاریخ اجتماعی ایران را که در سفرنامه های خارجیان به صورت جامع ثبت شده است، به روشی نوین داده نگاری و پس از ساماندهی و پردازش آنها در پنج بخش اجتماعی- فرهنگی، مذهبی ، سیاسی ، اقتصادی و حقوقی دسته بندی کند. سپس به تحلیل و ارزیابی آماری داده های فراهم آمده بپردازد. دوره ناصرالدین شاه نق...

هجوم تیمور و تشدید مصائب زرتشتیان در خراسان و حوزۀ شمالی ایران، نخبگان روحانی  این اقلّیت را بر آن داشت تا به مناطق امن­تری چون یزد و کرمان پناه آورند. از این­رو با اسکان موبدان در روستاهای تُرکآباد و شریف­آباد یزد، این خطه نه تنها به مهم­ترین کانون زرتشتی­گری ایران ارتقا یافت که مرجعی برای پارسیان هند جهت کسب اطلاعات دینی گردید. تداوم این روابط فرهنگی باعث شد تا در سدۀ  نوزدهم میلادی که پارسیان ...

در مقاله پیش رو بر اساس نظریه گفتمان در آراء لاکلا و موفه، تأثیر گفتمان مشروطیت بر هنجارهای تصویری عصر قاجار در سه دوره تاریخ ایران مورد مطالعه قرار گرفته است .دوره اول سلطنت ناصرالدین شاه (1313-1264 ه.ق)، دوره دوم سلطنت مظفرالدین شاه (1324-1313ه.ق) و دوره سوم سلطنت محمد علی شاه و احمد شاه (1344-1324 ه.ق). در دوره اول شکل گیری گفتمان پیشامشروطیت با مفصل بندی قانون و دال هایی چون «عدالت»، «آزادی...

قرن نوزده قرن انقلابات در اروپا بود و سرعت پیشرفت صنعت و علوم باور کردنی نبود ایرانیان مقیم اروپا برای ترویج آنچه دیده بودند شاه و دربار را به فرنگ بردند ناصرالدین شاه اولین پادشاه در تاریخ جدید بود که به فرنگ سفر نمود شاه ایران ظاهرا ترقی خواه بود اما با توجه به شرایط و جامعه سنتی و روحیه استبدادی شاه نتوانست کاری برای جامعه انجام دهد اما سفر فرنگ مظفرالدین شاه نتایج پرباری داشت وچشم اطرافیان ...

دوره ناصرالدین شاه را به لحاظ ترقی خواهی می توان به دو بخش کلی دوران امیرکبیر و دوران پس از امیرکبیر تقسیم نمود. امیرکبیر حکومت مرکزی مقتدر ایجاد کرد وکشور به صورت یک نظام سیاسی یکپارچه درآورد. او دردوره کوتاه صدارت خود نشان داد که برای همه ابعاد حکومتی برنامه دارد، پس از او، این سیستم علی رغم اینکه به صورت مرکزی ادامه یافت ولی این بار شاه قدرت رابه دست گرفت و سیستم اهدا و پیشکشی باب شد. در بخش...

ظهور و گسترش تمدن جدید در غرب، و پیدایش مفهوم ترقی و پیشرفت و بعدها نظریه توسعه در آن دیار باعث شد تا دامنه و گستره آن به سایر کشورهای جهان نیز کشیده شود. ایرانیان نیز همانند سایر ملل جهان با تمدن جدیدی روبرو شدند که با آنچه که در کشورشان می گذشت متفاوت بود. بنابراین چاره را در این دیدند که برای عقب نماندن از توسعه و پیشرفت دست به کار شده و تلاش هایی را برای رسیدن به این مقصود انجام دادند. البت...

اعطای امتیازات به خارجیان و ایرانیان، از ویژگی های اقتصادی دوره ناصرالدین شاه می باشد. او، پس از شکست در اعطای امتیازات به خارجیان و مسدود شدن راه های کسب درآمد برای خزانه اش، اقدام به فروش خالصجات به طبقات ممتاز و اشرافی جامعه کرد. شاید طبق تاکیدات شاه، هدف از اعطای خالصجات، بهکرد وضع کشاورزی و ترقی کشور بوده است، اما دست اندرکاران محلی اقتصاد ایران، باعث شدند تا شرایط به نفع آنان رقم بخورد. ا...

مقاله پیش رو به بررسی یکی از دوره های اصلاحی عصر ناصری، یعنی بازه زمانی 1278-1275 می پردازد، بازه ای که معمولا از آن غفلت می شود. در این مقاله، با رویکرد انتخاب عقلانی، به روایت  علی استدلالاتِ مخالفان در قالب سه گروهِ روحانیان، درباریان، و دیوانیان پرداخته شده است و پس از بررسی استدلالات هریک از این سه دسته، (بر اساس روش تطبیقی جان استوارت میل) که عمدتا بر آموزه­های فراموش خانه متمرکز است، استدل...

سابقۀ حضور زرتشتیان در یزد به نخستین ایام ورود اسلام به ایران باز می گردد. تهاجم تیمور و گسترش مصائب آن ها در خراسان و نواحی شمالی باعث شد تا یزد با ویژگی هایی چون امنیت نسبی و مسافت زیاد از مراکز تحول خیز به کانون معتبری در جذب زرتشتیان تبدیل شود. علاوه بر تسری چنین رویکردی به دوران بعد، حیات اجتماعی زرتشتیان عهد ناصری از چند منظر حائز اهمیت می نمود که عبارت اند از تشدید فشارهای اکثریت بر اقلی...