نام پژوهشگر: بیژن زارع

بررسی عوامل اجتماعی موثر بر قانون گریزی در مترو تهران توسط مسافران درون شهری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی 1388
  فریبا بیاتی   بیژن زارع

این رساله با عنوان عوامل اجتماعی موثر بر قانون گریزی به ریشه یابی علل بی اعتنایی و عدم رعایت مقررات توسط مسافران درون شهری در محیط اجتماعی مترو تهران درسال1388 می پردازد. مترو که سامانه زیرزمینی جدیدی در تهران بزرگ، باهدف کاهش مشکلات آلودگی هوا و ترافیک در سطح خیابانها به حساب می آید، نیازمند رفتارهای اجتماعی قانون گرایانه مسافران در قالب احترام به مقررات تعیین شده جهت برقراری نظم، سهولت و سرعت در جابجایی است؛باوجود این بارها مشاهده شده است که مسافران از توجه و رعایت چنین مقرراتی بویژه در ساعات پرتردد خودداری می کنند.؛ بر این اساس کاوش عوامل حقیقی و تبیین کننده موضوع فوق ،هدف اصلی این پژوهش است. دیدگاههای نظری تحقیق ازآنجا آغاز شده است که طبق دیدگاه کارکردگرایی ساختاری، علت بروز قانون گریزی بعنوان یک پدیده اجتماعی نه فقط یک عامل بلکه زنجیره ای از عوامل است که دریک ساخت کلی و شبکه ای عمل می کند؛ ضمناً این پدیده کارکردهایی منفی برای جامعه و کارکردهایی مثبت برای فرد قانون گریز زمانی که فواید ناشی از رعایت قانون بسیار کمتر از محسنات عدم اجرای آن برای فرد است، بدنبال دارد. در ادامه مباحث نظری از دیدگاههای نظریه پردازان بزرگی چون دورکیم،ماکس وبر، پارسونز، مرتون، گیدنز و...... بهره بردیم و متغیرهایی نظیرآنومی،آموزش توسط بخش های رسمی و غیررسمی جامعه و پایگاه اجتماعی(تحصیلات، شغل و درآمد) را ازمیان آنها و با مطالعه تحقیقات گذشته، استنباط کردیم. روش تحقیق حاضر بصورت پیمایشی و کمی بوده و جامعه آماری آن شامل کلیه مسافران درون شهری در ایستگاههای مترو تهران در فاصله سنی 14 تا 68 ساله است. روش نمونه گیری از نوع خوشه ای دومرحله ای بوده که طبق محاسبات حجم نمونه، تعداد 318 نفر، 184 نفر مرد و 134 نفر زن، منتخب و مورد آزمون قرار گرفتند. تکنیک جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ای حاوی 25 سوال و گویه بوده که اطلاعات جمع آوری شده از آن با استفاده از نرم افزار آماری spss نسخه 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. کلیه متغیرها در سه سطح اسمی، ترتیبی و فاصله ای قرار داشتند که برحسب مورد از آماره های متفاوتی برای آزمون رابطه متغیرها استفاده شده است. طی یافته ها ونتایج حاصله حدود 27 درصد از مسافران مترو در حد زیاد ،حدود 52 درصد در حد متوسط قانون گریزند و نسبت به رعایت مقررات بی اعتنا هستند و فقط 21 درصد از آنها درحد کمی قانون گریزند وبه مقررات تعیین شده احترام می گذارند.از این میان به ترتیب وجود احساس آنومی و ناهنجاری در مترو، پایین بودن آموزش قانون پذیری توسط بخش غیررسمی نظیر شرکت مترو، نهاد خانواد و گروه همسالان، سطح تحصیلات رسمی و پایین بودن سطح آموزش قانون پذیری توسط نهادهای رسمی نظیر سازمان آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بیشترین تاثیر را بر قانون گریزی و متغیر پایگاه شغلی کمترین تاثیر را بر میزان قانون گریزی مسافران دارد که به تفصیل به شرح آنها می پردازیم.

بررسی هویت جنسیتی مردان و زنان در کلان شهر تهران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی 1388
  پریسا موسی نژاد   سوسن باستانی

جنسیت و هویت، عناصر بنیادین زندگی فرد هستند که در عمل و عقاید او نقش تعیین کننده دارند و در دهه های اخیر توجه بسیاری از مطالعات جامعه شناسان را به خود اختصاص داده اند. این پژوهش به بررسی هویت و جنسیت در قالب مفهوم هویت جنسیتی می پردازد. هویت جنسیتی احساسی است که یک فرد نسبت به خود تحت عنوان یک مرد یا یک زن دارد؛ حالتی که احساسی از مردانگی یا زنانگی را در او به وجود می آورد.این مطالعه به بررسی نقش ارتباطات فرد (خانواده، دوستان و رسانه های عمومی) و کلیشه های جنسی در هویت جنسیتی بین مردان و زنان پرداخته است و درصدد بوده است که به نوعی تحلیل مبتنی بر جنسیت و شناخت تفاوت های میان مردان و زنان در این زمینه دست یابد. بدین منظور با بررسی تئوری های مختلف در زمینه هویت و جنسیت به بیان نظری مساله پرداخته است. با روش پیمایش، فرضیات مورد آزمون قرار گرفت. جامعه آماری، افراد 15 سال و بالاتر ساکن مناطق شهرتهران (منطقه 3، 11 و 18) می باشند. حجم نمونه 342 نفر است که برای انتخاب آنها از طریق نمونه گیری خوشه ای با احتمال متناسب با حجم نمونه استفاده شده و سپس با ابزار پرسش نامه، اطلاعات گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد زنان بیش از مردان به خانواده و دوستان اهمیت می دهند اما ارتباط مردان با خانواده و دوستان بیش از زنان است. نکته قابل تأمل این جا است که ارتباط با دوستان بیش از ارتباط با خانواده بر هویت جنسیتی افراد اثر دارد. علیرغم پیش فرض ها، مبنی بر تأثیر کلیشه های جنسیتی نقش و ارتباطات زنان و مردان، تأثیر کلیشه ها بر هویت جنسیتی افراد بسیار پایین است.

بررسی تطبیقی گرایش به هویت جامعه ای (ملی) در بین شهرهای تک قومی و چند قومی
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  فاطمه قریشی   بیژن زارع

در دهه های اخیر موضوع هویت جامعه ای(ملی) به یکی از موضوعات بسیار مهم بویژه در کشورهای دارای تنوع قومی و فرهنگی تبدیل شده است. این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی گرایش به هویت جامعه ای (ملی) در بین شهرهای تک قومی و چند قومی، بین آذری زبانان و کرد زبانان ایران صورت گرفته است. با استفاده از نظریات اسلانر، تاجفل و پارسونز در مورد هویت اجتماعی، فرضیه های اصلی ارائه شدند، این پژوهش در ابتدا دو گروه شهروندان(آذری و کرد) متعلق به شهرهای تک قومی و چند قومی را از لحاظ گرایش به هویت جامعه ای (ملی) یعنی آگاهی، علاقه و تعهد آنان نسبت به سرزمین ملی شان را مورد بررسی و مقایسه قرار می دهد و سپس به بررسی متغیرهای تاثیرگذار بر گرایش به هویت جامعه ای (ملی) می پردازد، متغیرهایی چون گرایش به هویت قومی، گرایش به قوم مداری، اعتماد بین قومی، آشنایی بین قومی و روابط بین قومی. نمونه این پژوهش 400 نفر بوده و داده ها به روش پیمایش با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. بطور کلی یافته های پژوهش نشان داد که اولا نوع شهر محل سکونت ( تک قومی یا چند قومی) با گرایش به هویت جامعه ای (ملی) ارتباط دارد بطوریکه آذری ها و کردهای ساکن شهرهای چند قومی، هویت جامعه ای (ملی) بالاتری نسبت به آذری ها و کردهای شهرهای تک قومی دارند همچنین میزان اعتماد بین قومی، آشنایی بین قومی و روابط بین قومی در شهر چند قومی بالاتر و میزان قوم مداری و هویت قومی پایین تر از شهرهای تک قومی است، البته میزان تفاوت در گرایش به هویت قومی در دو نوع شهر برای کردها از لحاظ آماری معنادار نیست. ثانیا مشخص شد که بین متغیرهای گرایش به هویت قومی، اعتماد بین قومی، آشنایی بین قومی و روابط بین قومی با متغیر گرایش به هویت جامعه ای (ملی) رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد اما رابطه دو متغیر گرایش به قوم مداری و گرایش به هویت جامعه ای(ملی) تایید نشد.

بررسی مقایسه ای رضایت شغلی کارکنان آموزش و پرورش و آموزش عالی شهرستان ساری
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - پژوهشکده ادبیات 1390
  توحید دادخواه   بیژن زارع

تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه ادراک عدالت و رضایت شغلی و همچنین مقایسه رضایت شغلی کارکنان آموزش و پرورش و دانشگاه مازندران انجام شده است. در این تحقیق ادراک عدالت در دو سطح سازمان و جامعه مورد بررسی قرار گرفت و رابطه آن با رضایت شغلی افراد مورد کنکاش واقع شد. از نظریه انصاف، عدالت توزیعی، مبادله، عدالت مراوده ای و عدالت رویه ای به عنوان پشتوانه نظری تحقیق استفاده شد. روشی که در تحقیق حاضر مورد استفاده قرار گرفت پیمایش است و از تکنیک پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. جمعیت مورد مطالعه کلیه کارکنان اداره کل آموزش پرورش استان مازندران و کلیه کارکنان دانشگاه مازندران است که جمعیت آنان برابر با 865 نفر بود که 265 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های رگرسیون خطی دو متغیره، آزمون t، آزمون f، رگرسیون چند متغیره، و کوواریانس استفاده شد. در نهایت مشخص شد که ادراک عدالت سازمانی 4/62 درصد از تغییرات رضایت شغلی را توضیح می دهد و ادراک عدالت اجتماعی 8/48 درصد از تغییرات رضایت شغلی را توضیح می دهد. همچنین بین هر یک از مولفه های ادراک عدالت سازمانی و اجتماعی با رضایت شغلی رابطه معنادار مشاهده شد. پس از ورود همزمان متغیرهای اصلی و متغیرهای شخصی کارکنان به مدل تحقیق مشخص شد که در مجموع متغیرهای تحقیق 7/68 درصد از تغییرات رضایت شغلی را توضیح می دهند و علاوه بر ادراک عدالت سازمانی و اجتماعی، از بین متغیرهای شخصی کارکنان تنها جنسیت مجوز ورود به مدل را دارد. همچنین در مقایسه دو سازمان آموزش و پرورش و دانشگاه مشخص شد که رضایت شغلی و ادراک عدالت اجتماعی کارکنان دو سازمان تفاوتی ندارد اما ادراک عدالت سازمانی کارکنان آموزش و پرورش بالاتر از کارکنان دانشگاه است. نتایج تحقیق حاضر از برازش بالای نظریه تحقیق با یافته های تجربی مشاهده شده حکایت دارد.

بررسی عوامل اجتماعی موثر بر مشارکت اجتماعی – سیاسی ( مطالعه موردی: شهروندان بالای 18 سال شهر کرج)
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  مجید قبادی   بیژن زارع

مشارکت مردم در تمامی فعالیت های اجتماعی و سیاسی، امری است که امروزه در تمامی جوامع مورد پذیرش قرار گرفته و روز به روز نیز بر اهمیت آن افزوده می گردد. تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی موثر بر مشارکت اجتماعی-سیاسی انجام شده است. در این تحقیق رابطه بین رضایتمندی اجتماعی و سیاسی، دینداری، رسانه ها و پایگاه اجتماعی-اقتصادی با مشارکت مورد بررسی قرار گرفت. از نظریه های مشارکت به عنوان پشتوانه نظری تحقیق استفاده شد. روشی که در تحقیق حاضر مورد استفاده قرار گرفت پیمایش است و از تکنیک پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. جمعیت مورد مطالعه کلیه شهروندان بالای 18 سال شهر کرج است که جمعیت آنان برابر با 1967005 نفر بود که 400 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون-های رگرسیون خطی دو متغیره، آزمون t، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده شد. در نهایت مشخص گردید که رضایتمندی سیاسی 32 درصد از تغییرات مشارکت اجتماعی-سیاسی را توضیح می دهد و روزنامه 6/23 درصد از تغییرات مشارکت را توضیح می دهد. و دینداری 4/22 درصد و ماهواره نیز 7/12 درصد از این تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند. همچنین بین هر یک از متغیرهای رضایتمندی اجتماعی، تلویزیون، درآمد و جنسیت با مشارکت اجتماعی-سیاسی رابطه معنادار مشاهده شد. پس از ورود همزمان متغیرهای اصلی و متغیرهای شخصی شهروندان به مدل تحقیق مشخص شد که در مجموع متغیرهای تحقیق 5/39 درصد از تغییرات مشارکت اجتماعی-سیاسی را توضیح می دهند و علاوه بر متغیرهای اصلی تحقیق، از بین متغیرهای شخصی شهروندان تنها جنسیت و درآمد مجوز ورود به مدل را دارد. نتایج تحقیق حاضر از برازش بالای نظریه تحقیق با یافته های تجربی مشاهده شده حکایت دارد.

تعیین کننده های اجتماعی و سرمایه ای سبک زندگی سلامت محور سالمندان تهرانی
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  محمد رسول سلطانی   بیژن زارع

چکیده: در دهه های اخیر مفهوم سبک زندگی به معنای عام و سبک زندگی سلامت محور به طور اخص، نظر بسیاری از جامعه-شناسان، محققان حیطه سلامت و حوزه بین رشته ای جامعه شناسی پزشکی را به خود جلب کرده است. مطالعه سبک زندگی سلامت محور به بررسی الگوی های جمعی رفتارهایی اطلاق می شود که با پرداختن به مسائل مخاطره آمیز سلامت افراد و یافتن علل و دلایل آن تضمین کننده سلامت ایشان باشند. مطالعات انجام شده در این خصوص یا به صورت توصیف این الگوهای رفتاری سلامت بوده و یا درپی تبیین این الگوها برآمده اند. تبیین های انجام شده عمدتا تعیین کننده هایی همچون انتخاب های فردی و عوامل ساختاری و اجتماعی را مدنظر قرار داده اند. با اتخاذ رویکردی مشابه، تحقیق پیمایشی حاضر برای کشف علل سرمایه ای و زمینه ای و ساختاری موثر بر انتخاب های فردی که بر سبک زندگی سلامت محور سالمندان تهرانی تاثیر می گذارد بر آمده است. یافته های تحقیق نشان می دهند که سبک زندگی سلامت محور سالمندان بر حسب نوع شغل ، تحصیلات، سن، میزان دینداری و رضایت از زندگی متفاوت است و سرمایه اجتماعی، سرمایه اقتصادی و سرمایه فرهنگی سالمندان با سبک زندگی سلامت محور ارتباط معنی داری دارند.

مطالعه عوامل اجتماعی موثر بر کیفیت زندگی زنان شاغل و خانه دار شهرستان هرسین باتآکید بر ساختار قدرت در خانواده
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  زهرا زارعی قبادی   بیژن زارع

در پی صنعتی شدن جوامع و کاهش قدرت نهادهای سنتی، تغییرات فراوانی در جوامع رخ داده است و گروه های مختلفی را تحت تأثیر خود قرار داده است، که از مهم ترین آنها می توان به زنان اشاره نمود. این عوامل سبب ورود زنان به بازار کار و افزایش اشتغال آنان شده است. این امر ساختار قدرت و نحوه تعاملات اعضای خانواده را تغییر داده و کیفیت زندگی زنان را تحت تأثیر قرار داده است. بر اساس تئوری های مختلف با افزایش منابع در دسترس افراد، ساختار و کیفیت زندگی زنان بهبود می یابد، اما عوامل اجتماعی مختلف مانند باورهای جنسیتی، دینداری، ارزش های مدرن و برخی عوامل زمینه ای مانند پایگاه، و بعد خانواده تسریع کننده یا مانع چنین تغییراتی می گردند. جهت بررسی فرایند چنین تغییراتی در جامعه ایرانی نمونه ای نفره از شهر هرسین در استان کرمانشاه (192نفر شاغل، 192 خانه دار) انتخاب گشتند. یافته های تحقیق نشان داد کسب منابع بیشتر مانند تحصیلات، درآمد، و منزلت شغلی(پایگاه) و اشتغال زنان و عوامل اجتماعی مانند رسانه، ساختار قدرت را در خانواده ها تغییر می دهند و آن را به سمت الگوی مشارکتی سوق می دهند، اما مهمترین عامل بهبود کیفیت زندگی زنان پایگاه اقتصادی اجتماعی مردان و تغییرات گسترده تر اجتماعی است که زمینه را برای چنین تغییراتی آماده نموده است، و اشتغال زنان هرچند ساختار قدرت را متعادل تر می نماید اما نه تنها سبب بهبود کیفیت زندگی نمی گردد بلکه تأثیر منفی بر آن نیز دارد. در کل می توان بیان داشت به دلیل موانع اجتماعی و خانوادگی که وجود دارد هزینه هایی که زنان به سبب اشتغال تحمیل می شوند، بیشتر از منافع اشتغال و بهبود کیفیت زندگی شان است. کلید واژه: ساختار قدرت، خانواده، کیفیت زندگی، زنان ، عوامل اجتماعی.

بررسی رابطه نگرش های فرهنگی با رفتار بیمه ای افراد در سطح شهر تهران
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  صلاح الدین کهنه پوش   مسعود گلچین

پژوهش حاضر به بررسی رابطه ی نگرش های فرهنگی با رفتار بیمه ای افراد در سطح شهر تهران می پردازد. به نظر می رسد که صنعت بیمه در ایران، در مقایسه با وضعیت جهانی، از وضعیت مطلوبی برخوردار نباشد. در بسیاری از موارد، دست اندرکاران بیمه، معتقدند، ناکامی صنعت بیمه در ایران ناشی از ضعف فرهنگ بیمه است، اما اصطلاح فرهنگ بیمه مفهومی مبهم بوده و برای تبیین و یا تصمیم گیری در مورد صنعت بیمه ناکارآمد است. پارادایم فرهنگی که شاخص ترین نظریه پرداز آن "ماری داگلاس" است. در شناخت درک از ریسک و مخاطره بر این بارور است که این فرهنگ است که به اعضای یک گروه اجتماعی یاد می دهد که چه چیزی را ریسک بدانند و چگونه نسبت به آن واکنش نشان دهد. با این رویکرد می توان فرهنگ بیمه را از حالت کلی وابهام آن در آورد و به جای آن ترکیبی از عوامل درک از ریسک و واکنش به ریسک واعتماد به خدمات بیمه ای را قرار داد. این تحقیق با تکیه بر نظریه فرهنگی و بکارگیری روش پیمایشی وابزار پرسشنامه، سعی داشته است در سطح شهر تهران به بررسی رابطه نحوه های زندگی مختلف با ادراک ریسک، بررسی رابطه مولفه های فرهنگ بیمه با تقاضای بیمه و رتبه بندی مخاطرات از منظر شهروندان تهرانی بپردازد. برای این منظور یک نمونه 400 عضوی از جمعیت گرفته شد. نتایج نشان داد بین هیچ کدام از نحوه های زندگی (مساوات طلبی، تقدیرگرایی، فرد گرایی و سلسله مراتب گرایی) و متغیر پاسخ به ریسک به صورت اقدام به بیمه رابطه وجود ندارد، اما رابطه اعتماد به خدمات بیمه ای با تقاضای بیمه از لحاظ آماری تأیید شد. همچنین مهم ترین یافته ی توصیفی تحقیق رتبه بندی ریسک ها از نظر شهروندان تهرانی می باشد.

تعیین کننده های جمعیتی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی موثر بر میزان باروری( مطالعه موردی: زنان متاهل شهرستان اشنویه)
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  صلاح الدین هادی   زینب کاوه فیروز

هدف کلی این تحقیق، بررسی متغیرهای جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی اثرگذار بر میزان باروری زنان دارای همسر(49-15) ساله شهرستان اشنویه می باشد. با استفاده از روش پیمایشی با تکنیک پرسشنامه، 400 زن ازدواج کرده دارای همسر 49-15 ساله واقع در شهرستان اشنویه با روش نمونه گیری چندمرحله ای طبقه ای مورد سوال قرار گرفتند. متغیرهای جمعیتی مورد استفاده برای تبیین باروری شهرستان اشنویه عبارتند از: سن زن در اولین فرزندآوری، سن زن دراولین ازدواج، قومیت، استفاده از وسایل تنظیم خانواده و منطقه محل سکونت. متغیرهای اقتصادی عبارتند از: درآمد خانواده، وضع فعالیت زنان، سیاست های تشویقی دولت، نوع شغل همسر و نوع شغل زنان و متغیرهای اجتماعی- فرهنگی عبارتند است از: استقلال زنان، توافق و تفاهم بین زوجین، تحصیلات زن، تحصیلات شوهر، ترجیح جنسی، نقش رسانه ها و باورهای خانواده نسبت به فرزندآوری و پایگاه اقتصادی- اجتماعی. نتایج بررسی داده های سرشماری باروری نشان داد که این شهرستان در مقایسه با استان آذربایجان غربی و کل کشور، ابتدا در سال 1365 روند باروری مشابهی داشته، اما از دهه های بعد، این شهرستان در مقایسه با استان دارای افت ولی در مقایسه با کل کشور میزان باروری بالاتری را تجربه کرده است. نتایج آزمون فرضیات نشان داد که همه متغیرهای جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی – فرهنگی مورد بررسی در تبیین باروری این شهرستان موثر بوده و بعبارتی همه فرضیات تحقیق به لحاظ آماری مورد تایید قرار گرفتند. در بین متغیرهای جمعیتی مورد بررسی، سن زن در اولین فرزندآوری، منطقه محل سکونت، قومیت و در بین متغیرهای اقتصادی، نوع شغل همسر، نوع شغل زن، وضع فعالیت و در بین متغیرهای اجتماعی- فرهنگی، متغیرهای پایگاه اقتصادی اجتماعی، استقلال زن، تحصیلات زن، به ترتیب دارای بالاترین ضریب همبستگی با میزان باروری این شهرستان بوده اند. تحلیل مدل رگرسیونی نشان داد که متغیرهای جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی مورد بررسی در حدود 47 درصد از تغییرات میزان باروری در شهرستان اشنویه را تبیین می کند. با استفاده از نتایج تحلیل مسیر، متغیر سن زن در اولین ازدواج با ضریب بتای 538/0- دارای بیشترین اثرمستقیم و متغیرسن زن در اولین ازدواج با ضریب بتای 502/0- دارای بیشترین تاثیر غیرمستقیم در میزان باروری زنان شهرستان اشنویه بوده و در نهایت اثر کل (مجموع اثرات مستقیم و غیرمستقیم) متغیر سن زن در اولین فرزندآوری با ضریب بتای 538/0- از همه متغیرهای دیگر بیشتر بوده است. بعبارت دیگر متغیر سن زن در اولین فرزندآوری دراین بررسی بعنوان مهمترین پیش بینی کننده در تبیین رفتار باروری زنان شهرستان اشنویه شناخته شد.

بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر مشارکت اجتماعی شهروندان شهر تهران در سال 1392
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی 1392
  نورالدین کاکایی   بیژن زارع

چکیده مشارکت اجتماعی شهروندان تحت تاثیر عوامل و متغیرهای گوناگون فردی و اجتماعی است. هدف این پژوهش بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر مشارکت اجتماعی شهروندان است. روش تحقیق پیمایشی و جامعه آماری مورد مطالعه شهروندان 18 سال به بالای منطقه های یک (بالا) هفت (متوسط) و هفده (پایین) شهر تهران می باشد. داده ها با استفاده از پرسشنامه خودسنجی و از حجم نمونه 400 نفری با استفاده از جدول کرجس و مورگان به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. نتایج پژوهش حاکی از میزان مشارکت اجتماعی متوسط رو به پایین در بین شهروندان جمیت مورد مطالعه است. همچنین بین متغیرهای مستقل (انسجام اجتماعی، اعتماد اجتماعی، بی قدرتی اجتماعی، رضایتمندی اجتماعی و سیاسی و نگرش نسبت به مشارکت و سن، جنس، تحصیلات، وضعیت تاهل) رابطه مستقیم و معناداری برقرار است. تحلیل رگرسیون چندگانه و نتایج تحلیل مسیر نشان داد که اعتماد اجتماعی، نگرش نسبت به مشارکت، بی قدرتی اجتماعی، رضایتمندی سیاسی مهمترین و تعیین کننده ترین عوامل مثبت و تاثیرگذار مثبت و مستقیم بر مشارکت اجتماعی شهروندان محسوب می شود. متغیرهای انسجام اجتماعی و رضایتمندی اجتماعی بصورت غیر مستقیم یعنی از طریق دیگر متغیرها بر مشارکت اجتماعی شهروندان تاثیر می گذارند.r2 معادل 54/0 می باشد. واژه های کلیدی: مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی، اعتماد اجتماعی، بی قدرتی اجتماعی، رضایتمندی سیاسی، رضایتمندی اجتماعی، نگرش نسبت به مشارکت.

«بررسی عوامل اجتماعی موثر بر شادمانی در میان جوانان 18 تا 29 ساله ی شهرستان مریوان»
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  سیروان کسرائی   بیژن زارع

چکیده شادمانی امری است که مطلوب همگان بوده است به گونه ای که در طول تاریخ همواره به عنوان شیوه ی مقابله ای کارامد در مقابله با مسائل و مشکلات دائمی، با بشر همراه بوده است. کارشناسان معتقدند که هم اکنون نشانه های صریحی از فقدان شادی و طراوت در کشور به چشم می خورد. پس کاهش میزان شادی در جامعه ی ایران نشان دهنده ی شرایط بحرانی و یا رو به بحران در جامعه می باشد. تحقیقاتی که در این زمینه انجام گرفته است بیشتر در حوزه ی روانشناسی اجتماعی است. با مطرح شدن روز افزون اهمیت شادی در زندگی مدرن و همچنین تاثیر آن در تقویت قوای روانی انسان برای مقابله با پیچیدگی ها و مشکلات دنیای امروز ،توجه و نظر محققان و اندیشمندان و حتی عوام نسبت به آن تغییر نموده است. در ایران جدیدا تحقیقات محدودی در این زمینه انجام شده که است که تعداد کمی از آنها با دید جامعه شناسی به بررسی موضوع پرداخته است.تحقیق حال حاضر در میان جوانان 18 تا 29 ساله ی شهرستان مریوان انجام گرفت تا شادمانی و عوامل اجتماعی موثر بر آن را بررسی نماید. این تحقیق به صورت پیمایشی انجام شد که در میان 320 نفر از جوانان پرسشنامه های ساختار یافته توزیع شد و 302 نفر در تحلیل نهایی باقی ماندند.برای سنجش عملیاتی شادمانی از پرسشنامه ی استاندارد آکسفورد(ohi) استفاده شد.میزان شادمانی جوانان 42.1 بدست آمد که در مقیاس 0 تا 87 از حد متوسط پایین تر بود.در تحلیل های دو متغیره رابطه ی بین شادمانی و متغیر های مستقل احساس ناامنی، انزوای اجتماعی،آنومی،معنی داری زندگی، میزان دینداری، سرمایه ی اجتماعی معنی دار بدست آمد.در تحلیل رگرسیون چندگانه رابطه ی متغیرهای های احساس ناامنی،انزوای اجتماعی و معنی داری زندگی با شادمانی تایید شد که نشان می دهد دارای تاثیر مستقیم بر شادمانی هستند. .به عبارتی داشتن روابط توام با امنیت همراه با هدف دار دانستن زندگی پیش بینی کننده ی میزان شادمانی بوده است.مدل نظری این تحقیق توانسته است 9/33درصد از تغییرات شادمانی را پیشگویی کند.

گفتمان توسعه در ایران دوره قاجار (عصر ناصری)
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  محسن آرامش پور   بیژن زارع

ظهور و گسترش تمدن جدید در غرب، و پیدایش مفهوم ترقی و پیشرفت و بعدها نظریه توسعه در آن دیار باعث شد تا دامنه و گستره آن به سایر کشورهای جهان نیز کشیده شود. ایرانیان نیز همانند سایر ملل جهان با تمدن جدیدی روبرو شدند که با آنچه که در کشورشان می گذشت متفاوت بود. بنابراین چاره را در این دیدند که برای عقب نماندن از توسعه و پیشرفت دست به کار شده و تلاش هایی را برای رسیدن به این مقصود انجام دادند. البته هر چند اقدامات عملی مربوط به توسعه جنبه بیرونی و غیر بومی داشت، اما بعد درونی و بومی آن باید مورد توجه قرار گیرد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که ایرانیان در دوره قاجاریه (عصرناصری) اقداماتی را در زمینه توسعه بومی یا درون زا انجام داده اند و سه طبقه سیاستمداران اصلاح طلب مانند عباس میرزا، قائم مقام فراهانی ، امیرکبیر و میرزاحسین خان سپهسالار و تجار و بازرگانان و روشنفکران هر کدام به سهم خود در زمینه های نظامی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، برای رساندن کشور به سطح قابل قبولی از توسعه مشارکت داشته اند. واژگان کلیدی: توسعه، پیشرفت، نوسازی، ایران، قاجاریه، ناصرالدین شاه، سیاستمداران، تجار، روشنفکران

بررسی رابطه بین ابعاد کیفیت زندگی با سبک زندگی سلامت محور در بین کارمندان بخش دولتی شهرستان مریوان
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  حسام تاج فیروزه   بیژن زارع

مفهوم سبک¬زندگی سلامت¬محور که اخیراً مورد توجّه جامعه¬شناسان پزشکی قرار گرفته است، از چالش¬های مهم جهان سوّم محسوب می¬شود. پژوهش حاضر به بررسی ارتباط ما بین ابعاد کیفیّت زندگی با سبک¬زندگی سلامت¬محور می¬پردازد. در واقع از آنجائی¬که سبک¬زندگی سلامت¬محور نوع مصرف افراد در جامعه را تعیین می¬نماید و مصرف نیز تأثیر عمیقی بر ابعاد زندگی فرد خصوصاً سلامت می¬گذارد، ضرورت پژوهش را نمایان می¬سازد. پژوهش حاضر با روش پیمایشی و از نوع تحقیقات میدانی می¬باشد، جامعه مورد بررسی کلّیّه¬ی کارمندان دولتی شهرستان مریوان می¬باشد، که از طریق فرمول کوکران 358 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه¬ی استانداردکیفیت¬ زندگی سازمان بهداشت جهانی و پرسشنامه¬ی سبک¬ زندگی سلامت ¬محور خودساخته محقّق می¬باشد که پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 76 درصد به تأیید رسیده است. نتایج نشان داد که ما بین ابعاد کیفیّت¬زندگی، شامل سلامت جسمانی، سلامت روان، روابط اجتماعی، محیط زندگی با سبک¬زندگی سلامت¬محور رابطه¬ی¬ مستقیمی وجود دارد. به صورتی¬که افزایش کیفیّت¬زندگی، افزایش سلامت¬محوری سبک¬زندگی را به دنبال دارد. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد که 35 درصد از تغییرات متغیّر وابسته¬ی این پژوهش توسط متغیّرهای مستقل تببین می¬شود و 65 درصد باقیمانده متعلّق به عوامل دیگری می¬باشد، که خارج از این بررسی هستند. همچنین متغیّر سلامت جسمانی با ضریب 34 درصد قوی¬ترین متغیّر پیش بین متغیّر وابسته است. استفاده از سیستم مدیریّت مشارکتی و برگزاری کارگاه¬های آموزشی در حوزه¬های مختلف از قبیل سلامت روان، مهارت¬های زندگی، سلامت اجتماعی، مدیریّت و برنامه¬ریزی جهت ارتقاء سلامت محوری سبک زندگی کارمندان از مهم¬ترین پیشنهادات این پژوهش می¬باشند.

فرایند جامعه پذیری حرفه ای در بین بازیگران تئاتر در شهر تهران
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  امین صبوری   قربانعلی سبکتکین

موضوع پژوهش حاضر، «فرایند جامعه¬پذیری حرفه¬ای در بین بازیگران تئاتر در شهر تهران» است. جامعه¬پذیری در گروه¬های حرفه¬ای یکی از شقوق جامعه¬پذیری است که به فرایند یادگیری نقش¬ها، ارزش¬ها، هنجارها و مهارت¬های مربوط به حرفه یا گروه اجتماعی اشاره دارد. به طور کلی، هدف این مطالعه، کشف "فرایند" جامعه¬پذیری حرفه¬ای در میان بازیگران تئاتر در شهر تهران، به مثابه یک گروه حرفه¬ای است؛ کشف و شناسایی فرایندهایی که طی آن، اعضای جدید، هنجارها، ارزش¬ها و به¬خصوص مهارت¬های مربوط به بازیگری تئاتر را فرا می¬گیرند. روش¬شناسی مطالعه¬ی حاضر، کیفی است و از روش رویش نظریه برای انجام عملیات تحقیق از جمله تجزیه، تحلیل و تفسیر اطلاعات استفاده شده است. این اطلاعات تحت هدایت روش رویش نظریه، با تکنیک مصاحبه¬ی روایی جمع¬آوری شده است. این پژوهش در جریان مصاحبه¬های خود، به دنبال یافتن مسیری بود که هر یک از بازیگران تئاتر تا حرفه¬ای شدن پیموده¬اند. یعنی "چگونگی مسیرِ طی شده از وضعیت مبتدی به حرفه¬ای". به عبارت دیگر، در پیِ فهم و شناسایی "داستان بازیگر شدن" مصاحبه¬شوندگان بوده است. پس از انجام فرایند گردآوری اطلاعات و حصول اطمینان از رسیدن به حد اشباع، مرحله¬ی تحلیل نهایی و نگارش، با تفکیک و شناسایی دو گروه از مصاحبه¬شوندگان از یکدیگر، آغاز شد. گروهی که دارای تحصیلات آکادمیک در زمینه بازیگری هستند و گروهی که صرفا به صورت تجربی به کسب دانش و مهارت¬های بازیگری پرداخته¬اند. برای هر گروه، عملیات کدگذاری باز، محوری و گزینشی، تا رسیدن به مقوله¬ی مرکزی انجام شد و سپس از ترکیب آنان، مقوله¬ی مرکزیِ نهایی استخراج گردید: «پیگیری گرایش به بازیگری در جامعه¬پذیری اولیه با ورود به فضای تخصصیِ تئاتر، طی فرایند تمرین، تجربه¬اندوزی و یادگیری مستمر از طریق منابع گوناگون آموزشی و کارکردن با گروه¬های مختلف، تا رسیدن به چرخه¬ی مداوم تمرین و اجرا در محیط حرفه¬ای». کلمات کلیدی: جامعه¬پذیری، جامعه¬پذیری حرفه¬ای، بازیگران تئاتر، فرایند بازیگر شدن

بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر مشارکت شهروندی (مورد مطالعه: تفکیک زباله از مبدأ در شهر تهران)
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی 1392
  رامین کریمی   بیژن زارع

هدف: تولید انبوه زباله، بازیافت و تفکیک زباله از مبدأ آن از مقوله های مهم زیست محیطی و اقتصادی برای شهرداری ها (و حتی دولت ها) محسوب می شود. و هدف این پژوهش نیز شناخت عوامل فرهنگی و اجتماعی موثر و نیز تعیین میزان سهم و نقش هرکدام از این عوامل در تبیین مقوله مشارکت در تفکیک زباله است. روش: روش تحقیق از نوع پیمایشی و مقطعی و نیز توصیفی تحلیلی است. جمعیت آماری این پژوهش را تمامی شهروندان 15 تا 75 ساله شهر تهران در بر می گیرند و نمونه آماری نیز شامل 384 نفر می شود. شیوه نمونه گیری نیز از نوع تصادفی و خوشه ای چندمرحله ای است. با استفاده از تحقیقات پیشین و مصاحبه نیمه ساخت یافته با تعدادی از شهروندان و مسئولین غرفه های بازیافت، عوامل تاثیرگذار تعیین شد و به کمک پرسشنامه بسته اطلاعات مورد نیاز از شهروندان جمع آوری شد. عوامل برگرفته شده از مبانی نظری، پیشینه تجربی و مصاحبه شامل سودمندی تفکیک زباله، احساس مسئولیت شهروندی، باورهای نادرست، رضایت از عملکرد شهرداری، سرمایه اجتماعی (پیوند همسایگی، اعتماد تعمیم یافته و اعتماد نهادی)، نگرش زیست محیطی، موانع مشارکت و متغیرهای زمینه ای است. یافته ها: نتایج آزمون رگرسیون تک متغیره نشان داد که متغیرهای مسئولیت شهروندی، باورهای نادرست، سودمندی تفکیک زباله، اعتماد به شهرداری و نگرش زیست محیطی و شرایط عمل بر میزان مشارکت در تفکیک زباله موثر هستند. با توجه به مقدار ضریب رگرسیونی استاندارد شده می توان گفت که متغیرهای شرایط عمل (44/.- =?) و احساس مسئولیت شهروندی (43/. =?) دارای بیش ترین تاثیر بر متغیر مشارکت در تفکیک زباله هستند. همچنین نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره نشان داد متغیرهای شرایط عمل و احساس مسئولیت شهروندی و باورهای نادرست در مدل باقی مانده و تاثیرشان در بررسی همزمان متغیرهای پیش بین مورد تایید قرار می گیرد. همچنین متغیرهای وارد شده در مدل می توانند 36 درصد از تغییرات مشارکت در تفکیک زباله را تبیین کنند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که شرایط عمل نقش مهمی در مشارکت در تفکیک زباله از مبدأ ایفا می کنند همچنین احساس مسئولیت شهروندی نیز عاملی مهم قلمداد می شود. توجه بیشتر دست اندرکاران این امر به این دو عامل ضروری به نظر می رسد. همچنین وجود و نقش باورهای نادرست در مقوله تفکیک زباله از مبدأ نیز بایستی مورد توجه قرار گیرد. کلید واژه ها: تفکیک زباله از مبدأ، مشارکت شهروندی، عوامل اجتماعی فرهنگی، مدیریت شهری، محیط زیست، بازیافت

توصیف و تحلیل جامعه شناختی فرایند فرار دختران از منزل
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  اعظم امینی هارونی   بیژن زارع

هدف از پژوهش حاضر شناخت و تحلیل جامعه¬شناختی فرایند فرار دختران از منزل می¬باشد. این تحقیق به صورت کیفی و با روش گرنددتئوری انجام شده است، جامعه آماری آن دختران فراری شهر تهران می¬باشد که 16 نفر از آنان در مراکز بهزیستی و نگهداری دختران فراری با روش نمونه¬گیری تعمدی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق مصاحبه می¬باشد، این مصاحبه¬ها به صورت باز، محوری و گزینشی کدبندی شدند و در نهایت مدلی به دست آمد که فضای محیطی این دختران را قبل و بعد از فرار به خوبی ترسیم می¬کند، و بیانگر ناهنجاری¬ها و مشکلات خانوادگی چون طلاق والدین، بی¬بندوباری¬ خانوادگی، اعتیاد والدین، آزارجسمی وجنسی در خانه، ناموس فروشی و رابطه با جنس مخالف می¬باشد، همچنین نشان¬دهنده مشکلات و مسائلی است که بعد از فرار برای این افراد به وجود آمده است این مسائل عبارتند از: مورد تجاوز قرار گرفتن، آوارگی و سرگردانی، مصرف مواد مخدر و الکل، خود فروشی و عدم رضایت از محیط بهزیستی. پیامد این مشکلات خانوادگی، فرار و مسائل پس از آن به صورت ناامیدی، پشیمانی، رسیدن به پوچی و فکرکردن به خودکشی بروز یافته است.

بررسی عوامل مدنی - اجتماعی موثر بر آگاهی از مفهوم و مولفه های توسعه پایدار (جمعیت مورد مطالعه:شهروندان مشکین شهر)
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  وحید بابازاده   قربانعلی سبکتکین ریزی

ایده توسعه پایدار از دل نگرانی های زیست محیطی و نقد توسعه اقتصادی و صنعتی پدید آمد و آرمان آن حفظ منابع برای همه نسل ها در کنار رفع نیازهای نسل کنونی است. توسعه پایدار نیازمند تغییرات وسیعی در زندگی جوامع در همه سطوح است. این تغییر نیازمند مشارکت مردم و جامعه مدنی است و لازمه آن نیز آگاهی و آموزش مردم در باره توسعه پایدار است. برای ارتقا آگاهی مردم از توسعه پایدار وجود برخی زمینه های اجتماعی لازم است. هدف این پژوهش سنجش آگاهی مردم مشگین شهر درباره توسعه پایدار و عوامل اجتماعی موثر بر آن است. هم چنین متغیرهای زمینه ای و جمعیت شناختی، آگاهی از حقوق شهروندی، سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی و استفاده از رسانه های جمعی به عنوان عواملی در نظر گرفته شده اند که این پژوهش در پی فهم ارتباط آن ها با آگاهی از توسعه پایدار است. سازمان یونسکو به عنوان متولی آموزش برای توسعه پایدار، چهارچوبی را برای این منظور تدوین کرده است که در سه حوزه اجتماع، اقتصاد و محیط، مولفه های آموزش توسعه پایدار را معرفی کرده است که به عنوان چهارچوب نظری مورد استفاده قرار گرفته است. هم چنین از نظریه های حقوق شهروندی مارشال، سرمایه اجتماعی کلمن، پاتنام و بوردیو و نیز نظریه سرمایه فرهنگی بوردیو نیز استفاده شده است. روش پژوهش حاضر پیمایش بوده، ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه خودساخته، جمعیت آماری آن نیز شهروندان بالای 18 سال مشگین شهری بوده است که بر اساس سرشماری 1390، 56289 نفر بوده اند. از بین این تعداد با فرمول کوکران 382 نفر با روش خوشه ای تصادفی به عنوان نمونه برگزیده شدند. تحلیل نتایج تحقیق با نرم افزار spss نشان داد که: سطح آگاهی از مفهوم و مولفه های توسعه پایدار در سطح متوسط روبه بالا است. متغیر وابسته پژوهش، با متغیرهای سن و آگاهی از حقوق شهروندی، آگاهی از حقوق شهروندی، سرمایه فرهنگی تجسم یافته و نهادینه شده، بعد ارتباط با مردم سرمایه اجتماعی و بعد هنجارهای متقابل سرمایه اجتماعی همبستگی معنی دار داشته است که بیش ترین هم بستگی معنی دار با آگاهی از حقوق شهروندی بوده است. متغیرهای زمینه ای هم چون تحصیلات، شغل، طبقه اجتماعی، قیمت مسکن نتوانسته اند هم بستگی معنی داری با آگاهی از مفهوم و مولفه های توسعه پایدار داشته باشند. هم چنین بر اساس نتایج تحلیل رگرسیونی، متغیرهای مستقل باقیمانده در مدل رگرسیونی ( آگاهی از حقوق اجتماعی شهروندی، هنجارهای متقابل و ارتباط مردم) 36 درصد از تغییرات آگاهی از مفهوم و مولفه های توسعه پایدار را تبیین می کنند. برای ارتقای آگاهی از حقوق شهروندی و نیز ایجاد زمینه برای مشارکت مردم درباره آن، آموزش های شهروندی به ویژه حقوق شهروندی اهمیت بسزایی دارند. هم چنین تقویت زیرساخت های فرهنگی و آموزش های فرهنگی، میدان دادن به سازمان های غیر دولتی و تقویت دانش عمومی درباره توسعه پایدار در میان مردم و رسانه ها از دیگر لازمه های حرکت به سوی توسعه پایدار است که این پژوهش بر اساس نتایج خود پیشنهاد می کند.

بررسی تأثیر جهانی شدن بر هویت اجتماعی (قومی، ملی) جوانان شهر نهاوند در سال 1392
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  حامد مالمیر   بیژن زارع

امروزه هویت انسان ها فراز و نشیب¬های زیادی را با فرایند جهانی شدن تجربه کرده است. با تحقق جهانی شدن و امکان تعامل بین فرهنگی در سطح جهانی می توان از پویایی، تعدد و انعطاف، به عنوان ویژگی¬های هویت نوین یاد کرد. از این رو رویکرد پژوهش حاضر به هویت، تأکید بر آن به عنوان برساخته‏ای اجتماعی است. بر این اساس هویت حاصل شرایط اجتماعی و کنش های انسان‏هاست. معناساز بودن هویت بر برساختی بودن آن دلالت می‏کند. پژوهش حاضر جهانی¬شدن را فرایندی به شمار در نظر می¬گیرد که با در برگرفتن همه ابعاد زندگی، ذهنیت¬ها و عینیت¬ها را تحول بخشیده و با انسجام ارگانیکی جهان و تبدیل آن به «مای» بزرگتر، تمایل فرهنگ¬ها به اقتباس از یکدیگر را به ارمغان می¬آورد. از این رو هدف از این تحقیق بررسی تأثیر جهانی شدن بر هویت اجتماعی (قومی و ملی) جوانان شهر نهاوند است. به همین منظور با استفاده از فرمول کوکران و با بهره¬گیری از نمونه¬گیری احتمالی متناسب با حجم از 400 نفر از جوانان این شهر، داده¬ها گردآوری شد. در ابتدا با در رابطه قرار دادن ابعاد اصلی جهانی¬شدن (نگرشی و رفتاری) و نیز هویت اجتماعی (قومی و ملی)، مشخص شد که این دو بعد جهانی¬شدن دارای رابطه¬ی مستقیم و مثبتی با هویت ملی و قومی پاسخگویان دارد. با این تفاوت که رابطه¬ی ابعاد جهانی شدن بر هویت قومی بیشتر از هویت ملی است. این خود بیان¬گر این است که روند جهانی شدن به معنای فراموشی فرهنگ¬های بومی، قومی و منطقه¬ای نیست، بلکه جهانی¬شدن موجب تقویت هویت¬های قومی گردیده است. در ادامه به بررسی رابطه¬ی ایعاد نگرشی (فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی) و رفتاری (مدیریت بدن، مصرف کالاهای فرهنگی، تعاملات مدرن، اوقات فراغت و مصرف رسانه¬ای) جهانی¬شدن با هویت قومی و ملی پرداخته شد که در اکثر موارد رابطه¬ی معناداری بین آن¬ها وجود داشت. نکته قابل توجه رابطه¬ی قوی¬تر بعد فرهنگی از ابعاد نگرشی جهانی شدن و مصرف رسانه¬ای و مصرف کالاهای فرهنگی از ابعاد رفتاری جهانی¬شدن بود که نشان از نقش فرهنگ در شکل دادن به هویت قومی و ملی است. در نهایت نیز به بررسی رابطه بین متغیرهای جمعیت شناختی با متغیرهای تحقیق پرداخته شد که به جز رابطه¬ بین تحصیلات پاسخگویان و هویت قومی و ملی آنان، در بقیه موارد رابطه¬ معناداری مشاهده نشد. در پایان نیز با استفاده از تحلیل چندمتغیره مشخص شد که متغیرهای مستقل تحقیق توانسته¬اند 28 درصد از واریانس هویت ملی و 36 درصد از واریانس هویت قومی را تببین کنند.

بررسی عوامل اجتماعی موثر بر وجدان کاری در بین معلمان شاغل در آموزش و پرورش شهرستان ماکو
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  میرنظیر موسوی   بیژن زارع

مقاله حاضر به بررسی میزان وجدان کاری در بین معلمان شاغل در آموزش و پرورش شهرستان ماکو و عوامل اجتماعی موثر بر آن می پردازد . در این مطالعه به منظور انتخاب مبانی نظری تحقیق، سعی بر آن شد تا با مرور تحقیقات پیشین و نظریات مرتبط با موضوع ، نظریه ای که از قدرت تبیینی بالا و استحکام نظری برخوردار باشد ، استفاده شود . بر همین اساس ، نظریات در چهار بخش روانشناسی اجتماعی ، نظریات جامعه شناختی ، مدیریت و بهره وری ارایه شدند .در نظریات روانشناسی اجتماعی از نظریات انگیزش شغلی ، نظریه نیاز های مازلو ، رضایت شغلی و ادراک عدالت سازمانی استفاده شد ، در بخش نظریات جامعه شناختی نظریات کار ، بیگانگی و مبادله آورده شدند ، از نظریات مدیریت لیکرت و مک گروگرو نظریات مربوط به بهره وری نیز استفاده به عمل آمد . پس از استخراج فرضیات و مدل تحلیلی ، به کمک روش پیمایشی به مطالعه موضوع پرداخته شد . جمعیت آماری این پژوهش ، تمام معلمان شاغل در سه مقطع آموزش و پرورش ماکو بودند که نمونه مورد استفاده 108 را در بر می گرفت . پس از تحلیل داده ها ، میانگین شاخص وجدان کاری در حدود 3.14 از 5 محاسبه شد و مشخص گردید که مشارکت سازمانی ، نگرش به کار ، ادراک عدالت سازمانی ، انگیزش شغلی ، سبک مدیریت ، بیگانگی ، رضایت شغلی و احساس حقارت شغلی ، با وجدان کاری ارتباط دارند و پایگاه شغلی ، سن ، وضعیت تاهل ، جنسیت ، میزان تحصیلات ، مقطع تدریس و رشته تدریس رابطه معنی داری با متغیر وابسته ندارند .

تبیین جامعه شناختی بی تفاوتی اجتماعی شهروندان زرین دشت فارس
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده علوم انسانی 1393
  عقیل بریزی   بیژن زارع

بی تفاوتی اجتماعی مسئله ای اجتماعی و بسیار مهم در جامعه می باشد که دیده یا شنیده نمی شود اما می توان آن را حس کرد. اخیرا موضوع بی تفاوتی اجتماعی به عنوان یک مسئله که می تواند آسیب های فراوانی بر جامعه وارد کند، مورد توجه جامعه شناسان قرار گرفته است. پژوهش حاضر به تبیین و تحلیل جامعه شناختی بی تفاوتی اجتماعی شهروندان زرین دشت استان فارس می پردازد. روش تحقیق پژوهش حاضر از نوع پیمایشی می باشد، جامعه مورد بررسی کلیه ی شهروندان 18 سال به بالای شهرستان زرین دشت می باشد، که از طریق فرمول کوکران 374 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ی محقق ساخته می باشد. نتایج نشان داد که ما بین متغیرهای مستقل تحقیق از جمله بیگانگی اجتماعی، احساس بی قدرتی، بی هنجاری اجتماعی، رضایت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، عدالت اجتماعی، محرومیت نسبی و تحلیل هزینه-پاداش با بی تفاوتی اجتماعی رابطه مستقیمی وجود دارد وتنها بین متغیر فردگرایی و بی تفاوتی اجتماعی رابطه معناداری وجود نداشت. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد که 73 درصد از تغییرات متغیر وابسته ی این پژوهش توسط متغیرهای مستقل تببین می شود و 27 درصد باقیمانده متعلق به عوامل دیگری می باشد، که خارج از این بررسی هستند. همچنین متغیر بیگانگی اجتماعی با ضریب بتای 576/0 قوی ترین متغیر پیش بین متغیر وابسته است.

بررسی عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر باروری زنان باتاکید بر باورهای خانواده (نمونه موردی: زنان 49-15 ساله ازدواج کرده تهران)
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  حسین دعایی   بیژن زارع

این پژوهش پیمایشی با هدف بررسی عوامل فرهنگی و اجتماعی موثر بر باروری با تاکید بر باورهای خانواده انجام شده است. جمعیت آماری این تحقیق زنان ازدواج کرده 15-49 ساله شهر تهران بوده است. نوع نمونه-گیری در این تحقیق طبقه ای تصادفی ساده بوده و تعداد نمونه 400 نفر از زنان تهرانی می باشند. نتایج تحقیق نشان دهنده ی آن است که باورهای خانواده، مدیریت بدن، تصمیم گیری در مورد تعداد فرزندان، استقلال زنان، ترجیح جنسی و استفاده از محصولات فرهنگی بر میزان باروری در زنان تهرانی اثرگذار است.

مطالعه عوامل اجتماعی موثر بر گرایش به رفتارهای نوع دوستانه در بین شهروندان همدانی
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  حسین امامعلی زاده   مسعود گلچین

پژوهش حاضر، درصدد بررسی عوامل اجتماعی موثر بر گرایش به رفتارهای نوع دوستانه در هنگام بروز موقعیت های غالباً اضطراری می باشد. اینکه چه عواملی نقش تسهیل کننده یا مانع شونده در مداخله و ارائه رفتار یاری گرانه دارند. در این راستا، به نظریه های مرتبط با مفاهیم دین داری، اعتماد اجتماعی، احساس آنومی، شهر گرایی، فردگرایی، خوشایندی یا ناخوشایندی تجربه های گذشته، مسئولیت پذیری اجتماعی و همدلی، مراجعه و فرضیه های تحقیق از آن ها استخراج شد. روش تحقیق، پیمایش و تکنیک مورد استفاده، مصاحبه به کمک پرسشنامه محقق ساخته با سوال های بسته است. جامعه آماری این تحقیق را شهروندان 18سال و بالاتر شهرستان همدان تشکیل می دهند که با استفاده از فرمول کوکران، 384 نفر تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان داد که، با افزایش میزان احساس آنومی شهروندان، و افزایش در شهر گرایی و فردگرایی، میزان گرایش به رفتارهای نوع دوستانه کاهش می یابد. در مقابل، هرچه میزان دین داری، اعتماد اجتماعی، خوشایندی تجربه های گذشته افراد از یاری رسانی، مسئولیت پذیری اجتماعی و همدلی شهروندان بیشتر باشد، احتمال انجام رفتارهای نوع دوستانه آنها نیز بالاتر می رود. براساس نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره می توان گفت مجموع متغیرهای مستقل تحقیق، حدود 34 درصد از تغییرات متغیر گرایش به رفتارهای نوع دوستانه را تبیین می کنند.

مطالعه ی تطبیقی عوامل اجتماعی موثر بر هویت دانشجویان در دانشگاه های زابل و خوارزمی
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  یاسر ریکی   بیژن زارع

آن چه در تحقیق حاضر به آن پرداخته شده است بررسی عوامل اجتماعی موثر بر هویت اجتماعی دانش جویان با تأکید بر دو عامل سبک زنده گی و طبقه ی اجتماعی می باشد. علاوه بر سبک زنده گی و طبقه ی اجتماعی که دو منبع هویت ساز مدرن می باشند، دین داری و خانواده نیز به عنوان دو منبع هویت ساز سنتی در نظر گرفته شده است. برای مطالعه ی هویت اجتماعی چهار هویتِ جهانی، ملی، قومی و مصرفی بررسی شده است. برای جمع آوری اطلاعات پس از تدوین فرضیات و مدل تحقیق، شاخص های مورد نیاز برای متغیرهای مستقل و وابسته تعریف گردید و سپس بر اساس آن با روش پیمایش پرسشنامه ای طراحی گردید و در بهار 1393 بین 400 نفر از دانش جویان در دو دانشگاه زابل و خوارزمی توزیع گردید. برای تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده در پیمایش از تحلیل دو متغیره، مقایسه ی میانگین ها و رگرسیون چند متغیره استفاده گردید. مقایسه ی میانگین ها نشان داد که میانگین شاخص های مورد بررسی (منابع هویت ساز و هویت های اجتماعی) در دو دانشگاه از تفاوت معناداری برخوردار است و از تقسیم بندی سنتی و مدرن تبعیت می کند. بر اساس نتایج تحلیل دو متغیره رابطه ی سبک زنده گی با هویت های جهانی، قومی و مصرفی و رابطه ی طبقه ی اجتماعی با هویت های جهانی، ملی و قومی تأیید گردید. نتایج رگرسیون نیز نشان داد که از بین چهار منبع هویت ساز سنتی و مدرن بیان شده بیش ترین تأثیر بر هویت جهانی ناشی از دین داری در جهت منفی، بیش ترین تأثیر بر هویت ملی ناشی از نگرش به خانواده، بیش ترین تأثیر بر هویت قومی ناشی از نگرش به خانواده و بیش ترین تأثیر بر هویت مصرفی ناشی از تأثیر سبک زنده گی می باشد. بر اساس نتایج به دست آمده نتیجه گیری گردید که منابع هویت ساز سنتی و مدرن هردو به گونه ای پیچیده در شکل گیری هویت های اجتماعی در جامعه ی مورد بررسی دخالت دارند که این امر ناشی از پیچیده گی جامعه ی ایران است که ترکیبی از سنت و مدرنیته را در خود جای داده است.

تحلیل جامعه شناختی بیگانگی شغلی معلمان با تأکید بر سرمایه اجتماعی (مورد مطالعه: دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان ثامن الحجج (ع) مشهد)
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  منصوره طالب   بیژن زارع

تحقیق حاضر با هدف سنجش میزان بیگانگی شغلی معلمان و هم چنین تبیین عوامل اجتماعی موثر بر بیگانگی شغلی آنان در دانشگاه فرهنگیان ثامن الحجج(ع) مشهد انجام شد. در این تحقیق بیگانگی شغلی با گویه هایی که از نظریات سیمن و روزنبرگ اخذ شده بود سنجش شد و سرمایه اجتماعی به عنوان متغیر مستقل تحقیق در سه بعد اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و حمایت اجتماعی بررسی شد. هم چنین رابطه ی بین هر کدام از این سه بعد با بیگانگی شغلی معلمان بررسی شد. روش این تحقیق از نوع پیمایش و مقطعی است و تکنیک پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. جمعیت مورد مطالعه تمامی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان ثامن الحجج(ع) مشهد در سال تحصیلی93-1392 است که تعداد آنان 600 نفر بودند. از این تعداد235 نفر با استفاده از فرمول کوکران به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره، تحلیل مسیر، آزمون پیرسون و.. استفاده شد. در نهایت مشخص شد که از میان ابعاد سرمایه اجتماعی بین اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی با بیگانگی شغلی رابطه منفی ومعناداری وجود دارد، به نحوی که با افزایش اعتماد و مشارکت افراد از میزان بیگانگی شغلی آنان کاسته می شود. نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره نشان می دهد که از میان متغیرهای وارد شده در معادله رگرسیون سه متغیر اعتماد اجتماعی، وضعیت تأهل و نوع استخدام بیش ترین تأثیر را بر بیگانگی شغلی داشته اند. هم چنین متغیرهای وارد شده در مدل در مجموع 39 درصد از تغییرات بیگانگی شغلی را تبیین می-کنند. نتایج این تحقیق نشان داد که وجود سرمایه اجتماعی و دو بعد اعتماد و مشارکت می تواند در کاهش بیگانگی شغلی معلمان موثر باشد، در نتیجه برنامه ریزان و پژوهشگران آموزش و پرورش باید در جهت افزایش سرمایه اجتماعی افراد تلاش کنند تا از این طریق میزان بیگانگی شغلی آنان را کاهش دهند.

مطالعه بازنماییِ پدیدهِ تحرکِ اجتماعی در فیلم های سینمایی دهه های 70 و 80 ( با روش نظریه زمینه ای)
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  یونس خسروی   مسعود گلچین

چکیده در این تحقیق؛ با استفاده از روش نظریه زمینه ای، بازنمایی تحرک اجتماعی در فیلم های سینمایی(ژانر اجتماعی و طنز) طی دهه های 70 و 80 در هفت فیلم: سیب سرخ حوا، دست های آلوده، سالاد فصل، نقاب، عروس فراری، سن پترزبرگ و گشت ارشاد بررسی می شود. در مرحله اول و تبدیل عبارات به مفاهیم، 44 مفهوم به دست آمد و در مرحله بعد و تبدیل مفاهیم به مقولات، 9 مقوله؛ شکنندگی محیط، فقر و ناتوانی، تسلط ارزش های مادی، شورش، توسل به راههای ارتقای نامشروع، دعوت به پذیرش شرایط موجود از طرف اطرافیان، ناکامی، گرفتار شدن و بدفرجامی به دست آمدند. نتایج در قالب مدل پارادایمی متشکل از شرایط، تعاملات و پیامدها ارائه می شوند. مقوله هسته در این مطالعه، انسداد اجتماعی است که نشان از بسته بودن ساختارهای تحرک و ارتقا اجتماعی می باشد.

بررسی رابطه بین عوامل اجتماعی و شخصیت کارآفرینانه جوانان تهرانی
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1394
  مهدی جلالی   بیژن زارع

پژوهش حاضر، باهدف بررسی، رابطه بین عوامل اجتماعی و شخصیت کارآفرینانه جوانان تهرانی، انجام گرفته است. عوامل اجتماعی موردبررسی، عبارت بودند از سرمایه اجتماعی، پایگاه اقتصادی اجتماعی و نوع فرزند پروری والدین. برای رسیدن به هدف تحقیق از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه استفاده شد. با توجه به جامعه آمار تحقیق تعداد 385 نفر از جوانان تهرانی به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند و موردبررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین متغیرهای مستقل سرمایه اجتماعی، پایگاه اقتصادی – اجتماعی، نوع فرزندپروری و جنسیت با متغیر وابسته شخصیت کارآفرینانه جوانان، رابطه معناداری وجود دارد. همچنین متغیرهای سرمایه اجتماعی، پایگاه اقتصادی – اجتماعی و نوع فرزندپروری رابطه مثبت و معناداری با ابعاد شخصیت کارآفرینانه، یعنی خلاقیت، مرکز کنترل درونی، ریسک پذیری، نیاز به موفقیت، تحمل ابهام و استقلال طلبی داشتند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که حدود 50 درصد از متغیرهای وابسته را متغیرهای مستقل مورداستفاده در تحقیق، تبیین می کنند.

عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر گرایش جوانان به پوشش و مد غربی
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1394
  سارا محمدعلی   بیژن زارع

چکیده پژوهش حاضر باهدف بررسی عوامل اجتماعی-فرهنگی موثر بر گرایش جوانان شهرستان میاندوآب به پوشش و مد غربی انجام گرفته است. برای رسیدن به هدف تحقیق از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه استفاده شده که با توجه به جامعه ی آماری تحقیق، تعداد 381 نفر از جوانان گروه سنی 39-19 ساله ی شهرستان میاندوآب به عنوان نمونه تحقیق انتخاب و موردبررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش گویای آن است که بین سرمایه فرهنگی عینیت یافته، سرمایه فرهنگی نهادین، استفاده از ماهواره و ازخودبیگانگی با گرایش به مد و پوشش غربی رابطه معنی دارد وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که 43 درصد متغیرهای مستقل با متغیر وابسته رابطه داشته اند و تقریباً 19 درصد از واریانس متغیر گرایش به مد و پوشش غربی به وسیله ی متغیرهای مستقل موجود تبیین شد. ضرایب بتای متغیرهای مستقل نیز نشان دهنده ی این مهم است که از بین متغیرهای مستقل تأثیرگذار، متغیر استفاده از ماهواره با ضریب بتای 343/0 درصد، بیشترین تأثیر را بر گرایش جوانان به مد و پوشش غربی داشته است. واژگان کلیدی: مد، مدگرایی، غرب گرایی، سرمایه فرهنگی، شبکه اجتماعی، رسانه، جوانان.

بررسی نگرش به فرزندآوری با تاکید بر مولفه های سبک زندگی در بین زنان مراجعه کننده به شبکه های بهداشت شهر تهران
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1394
  حسین شمس الدینی پور   زینب کاوه فیروز

پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش به فرزندآوری با تاکید بر مولفه های سبک زندگی در بین زنان درآستانه ازدواج مراجعه کننده به شبکه های بهداشت درمانی شهر تهران انجام گرفته است. برای رسیدن به هدف تحقیق از روش پیمایش و ابزار پرسش نامه استفاده شده که با توجه به جامعه آماری، تعداد 384 نفر از زنان شهر تهران به عنوان نمونه تحقیق انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. چهارچوب نظری این تحقیق با تأکید بر نظریه های نوسازی و نظریه گذار جمعیتی تدوین شده است. یافته های پژوهش گویای آن است که بین سبک زندگی و مولفه های تشکیل دهنده آن (مدیریت بدن، اوقات فراغت، مصرف فرهنگی و پایگاه اقتصادی اجتماعی) با نگرش به فرزندآوری رابطه معنی دار و منفی وجود دارد. در ضمن، بررسی نگرش زنان شهر تهران نسبت به تعداد فرزندان ایده آل، عمومیت یافتن الگوی 2 فرزندی در بین زنان در آستانه ازدواج می باشد که می توان الگوی 2 فرزندی را به منزله ایده و سبک زندگی حاکم بر فضای گفتمانی شهر تهران استخراج کرد.

بررسی رابطه توسعه اقتصادی - اجتماعی با تأمین اجتماعی در ایران
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1385
  زاهد اسدی   بیژن زارع

چکیده ندارد.

بررسی جامعه شناختی نگرش ها و ارزش های اجتماعی دو نسل (والدین -فرزندان) در شهر هشتگرد در سال 84
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشگاه پیام نور مرکز تهران - دانشکده علوم انسانی و اجتماعی 1384
  ابوالفضل اصل روستا   بیژن زارع

چکیده ندارد.

بررسی تأثیر پایگاه اقتصادی-اجتماعی و میزان دینداری بر سبک زندگی دانشجویان دانشگاه تربیت معلم تهران-حصارک
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1386
  هادی خانی   فاطمه جواهری

چکیده ندارد.

بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و خشونت مطالعه موردی: دبیرستان های پسرانه شهر نورآباد
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  علی حیدر حیدری   مسعود گلچین

چکیده ندارد.

بررسی سبک زندگی جوانان در شهر تهران و عوامل موثر بر آن
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  مهدی فلاح   بیژن زارع

چکیده ندارد.

بررسی جامعه شناختی -گفتمانی احزاب سیاسی در ایران در دوره 1321 تا 1347 ش: جمعیت احیاء کرد 2- حزب دموکرات کردستان
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  عرفان ناصری   بیژن زارع

چکیده ندارد.

بررسی رابطه سطح توسعه یافتگی اقتصادی -اجتماعی با میزان جرائم خشن در بین استان ها
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  علی اکبر زندی لک   بیژن زارع

چکیده ندارد.

احزاب و تغییر اجتماعی در ایران مطالعه موردی انتقادی کارنامه حزب توده 1332-1320
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  طوس طهماسبی   بیژن زارع

چکیده ندارد.

بررسی عوامل اجتماعی موثر بر تحرک اجتماعی در شهر کرمانشاه
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  مهوش لطفی   بیژن زارع

چکیده ندارد.

بررسی رابطه بین نظام ارزشی و نحوه گذراندن اوقات فراغت جوانان در شهرستان دشت آزادگان
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  علیرضا مالکی عذاری   بیژن زارع

چکیده ندارد.