ت تاریخ مفاهیم فیزیک بررسی طبیعت و پدیده های طبیعی است. در این مقاله دیدگاههای چندین نفر از دانشمندان قدیمی ایرانی، که در طول سده های متمادی در خطه جغرافیایی به ایرا ن زمین منسوب به پژوهشهای وسیعی دست زده و مطالب بسیاری نوشته اند، در بارة مفاهیمی مانند ماده، مکان، زمان، حرکت، نور (شامل توجه به ابزار اپتیکی و پدیده های بازتاب و شکست نور، رنگین کمان و ... )، و موضوعاتی مانند نجوم و اخترشناسی (شام...

امروزه، با در اختیار قرارگرفتن دوربین های رقومی با دقت هندسی و رادیومتریک بالا، فصل جدیدی در به کارگیری نجوم ژئودتیک در کاربردهای مختلفی نظیر تعیین وضعیت ماهواره، مختصات نجومی و مؤلفه های انحراف قائم، تحت عنوان نجوم ژئودتیک بینایی- مبنا گشوده شده است. در روش های اخیربا استفاده از یک ccdمناسب و به کارگیری تلسکوپی مناسب می توان روشی با قابلیت رؤیت پذیری بالا برای ثبت ستارگان به وجود آورد که برخلا...

در نجوم دورة‌ اسلامی، بین‌الطلوعین نجومی را «صبح صادق» می‌نامیدند. در احکام اسلامی، رؤیت این پدیده، شاخص شروعِ وقت نماز صبح است. همچنین گزارش‌هایی دربارة رؤیت‌پذیر بودن هاله‌ای کم‌نور به شکلی کشیده پیش از صبح صادق، که «صبح کاذب» نامیده می‌شد، [از دورة اسلامی] بر جای مانده است. اخترشناسی جدید علت صبح کاذب را بازتاب نورخورشید از ذرات غبار بین سیاره‌ای می‌داند و آن را نور منطقة‌البروجی می‌نامد؛ زیر...

بررسی انتقادی نجوم ابن سینا در حوزه نظری و نیز کوشش های عملی و رصدی و لو اندک وی در حیطه اخترشناسی  بر عهده این مقاله است؛ در جنبه نخست، الگوی حرکات اولیّه و ثانوی افلاک قرار دارد که در دانشنامه علایی و النّجاة مطرح شده است. وی در این الگو نحوه ارتباط بین محرّک اوّل با فلک الأعلی و افلاک کوچکتر سیّارات را به صورت هندسی و با تأکید بر آموزه ارسطویی پیکربندی حرکات افلاک سیّارات (یعنی فقط کاربرد حرکات مس...

یکی از بخش های برجسته در منظومه‏های نظامی، معراج‏نامه‎های اوست که وی آنها را به تقلید از سنایی غزنوی سروده است. مطالعۀ این بخش از خمسۀ نظامی بیانگر آن است که شاعر در توصیف این واقعۀ عظیم دینی و تاریخی به منابع سیره و تفسیر توجه ویژه داشته و حوادث را آن‎گونه که در این منابع آمده، البته با نگاهی کلی‎تر و با بیان هنری و شاعرانۀ خود به رشتۀ نظم درآورده است. آنچه در معراج‏نامه‏های نظامی قابل‎توجه می...

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر توسعه مقصدهای توسعه گردشگری نجوم صورتگرفته است. روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه، از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ میزان و درجهکنترل، میدانی و از لحاظ نحوة جمع آوری اطلاعات نیز از نوع تحقیقات توصیفی است. جامعه آماریتحقیق منجمان آماتور، فعالان و متخصصان گردشگری خصوصا در تورهای رصدی بوده که از طریقنمونه گیری قضاوتی تعداد 206 مورد انتخاب شدند. برای تحلیل داد...

نمونه‎های برجای‎ماندۀ نگارگری ایرانی نشان می‎دهد از میانۀ سدۀ هشتم هجری، رنگ‎آمیزی سطح آب با نقره‎حل، جانشین به‎کارگیری خطوط آبی‎رنگ شد. کندوکاو در این تحول به پرسش حاضر راه برد: چرا هنرمندان این سده‎ها چنین شیوه‎ای را پیش گرفتند؟ آیا سنتی فراموش‎شده، زنده گردید یا نگاهی تازه، سبب این نوآوری بود؟ در این جستار، بانگاهی تاریخی، جایگاه نقره، برای نمایش آب در سنت‎های پیشین (ساسانی و مانوی)، به شیوه...

سابقه و هدف: محمود بن مسعود بن مصلح معروف به قطب الدین شیرازی دانشمند، طبیب، فیزیک‏دان، ریاضیدان، مورخ و منجم ایرانی یکی از بزرگترین دانشمند ایرانی، و فیلسوفان صوفی منش می­باشد، که در این پژوهش پس از بحث و بررسی زندگانی این دانشمند، به بررسی آثار فاخر وی با تاکید بر آثار پزشکی می­پردازیم. مواد و روش‌ها: روش بکار گرفته شده این پژوهش، در این رساله، روش کتابخانه­ای و پژوهشی تاریخی (Historical Res...