چکیده از مهم ترین مباحث مطرح در حوزه علوم قرآنی، نسخ است که در بسیاری از روایات، اِشراف بر جوانب آن، از جمله ویژگی های مفسران قرآن به‏شمار آمده است. از سویی، قرآن پژوهان، این پدیده را بر سه قسم، شامل نسخ حکم و بقای تلاوت، نسخ حکم و تلاوت، و نسخ حکم بدون تلاوت تقسیم کرده و از این میان، تحقق یافتن مورد اول را بیشتر مفسران و پژوهشگران در حوزه علوم قرآن پذیرفته اند؛ اما بر سر دو قسم دیگر، ا...

در بعضی از کتب روایی و تفسیری، برای سوره ها و برخی آیات قرآنی، خواصی را آورده اند؛ برای شماری از آنها خاصیت اخروی و برای شمار دیگری خاصیت دنیوی و گاه خاصیت اخروی و دنیوی را توأمان نوشته اند. تردیدی نیست که قرآن کتاب دنیا و آخرت است؛ نسخه هدایتی است از جانب پروردگار عالم که راه رستگاری و سعات دنیوی را به انسان می نمایاند و در آخرت، بندگان صالح و رهروان خالص را به درجات و پاداش هایی چندین برابر ...

نقد و بررسی ترجمه های قرآن از مباحثی است که در عرصه مطالعات قرآن پژوهی مورد توجه قرآن پژوهان قرار گرفته است . ترجمه شادروان داریوش شاهین از قرآن کریم که ترجمه آزاد به شمار می آید از جمله ترجمه هایی است که در آغاز انقلاب اسلامی انتشار یافته و هیچ گونه نقدی بر آن نوشته نشده است . این پژوهش به منظور آشنایی با این ترجمه از قرآن کریم صورت گرفته و بر آن است تا نقد و تحلیلی پیرامون این ترجمه ارائه دهد...

این پژوهش نظریه «زبان رؤیایی قرآن» را بررسی و نقد کرده است. پیش از هر چیز عناصر اصلی و مبانی نظریه مذکور و نیز ادلّه آن را به‏روشنی و اختصار تبیین نموده، آن‏گاه به بررسی، نقد و بیان تهافت‏ها و اشکالات آن همّت گماشته است. دیدگاه مذکور با اتخاذ مبناهایی چون تأثیرپذیری قرآن از فرهنگ عصر نزول- و به عبارت دیگر زبان قوم- و طرح ادلّه‏ای مانند منقولات و مأثورات تاریخی، ساختار و متن قرآن و وجود تناقض د...

یکی از مباحث مهم در عرصة قرآن پژوهی جستجو از حقیقت و ماهیت قرآن ورای ظاهر و ساختار کنونی آن است. پاسخ به این پرسش برای حل مسائلی همچون تعدد و نزول قرآن بسیار راهگشاست. صدر المتألهین شیرازی هم رأی با گروهی دیگر از اندیشه وران قرآنی معتقد است قرآن از عالم امر به عالم خلق فرود آمده است و بدین خاطربه آن قرآن و فرقان گفته می شود. به خاطر ویژگی های عالم امر، قرآن دارای هویت و حقیقت ماورایی بحث و بسیط...

پیرامون ترجمه های قرآن کریم به زبان فارسی، همواره این پرسش مطرح بوده است که بهترین، دقیق ترین و وفادارترین ترجمه قرآن کدام است. ترجمه ای که در عین پایبندی به زبان قرآن کریم، مضامین شکوهمند آسمانی آن را نیز در قالب و ساختار زبان فارسی بازآفرینی کند. در این میان، ترجمه محمد علی رضایی اصفهانی و همکارانشان، که توسط گروهی از اساتید حوزه علمیه قم به زبان فارسی ترجمه شده است، از دقت و وفاداری بسیار با...

 نویسنده، پس از تحلیل آیه نخستین سوره علق - سوره نود و ششم قرآن - نکات زیر را نتیجه گرفته است: 1. "باء" در "باسم" زائده است. 2. سوره علق، در عین هماهنگى با دعوت عام توحیدى قرآن، هدف اصلى‌اش تأکید و ترغیب پیامبر به ستایش قدرت مطلق پروردگار خویش و اشاعه توحید است. 3. محمد (ص) مأمور به ابلاغ پیام وحیانى قرآن شده است. 4. امر "اقرأ" فرمانى است ناظر به قراءت عملى سوره علق. در ادامه روایاتِ راجع به اول...

در باب امکان فهم قرآن برای انسان، شبهه های مختلفی به وجود آمد، که از مهم ترین شبهه ها می توان به شبهه تعارض فهم پذیر بودن قرآن برای انسان با ضرورت وجود معصوم اشاره کرد. بنیان شبهه، مربوط  به ظنی بودن فهم انسان از قرآن است مبنی بر اینکه احتمال خطا در فهم قرآن وجود دارد و با هدایت جویی از قرآن سازگار نیست. و به دنبال بیان شبهه و ادله آن، نقد آن مطرح شده است.  

بررسی و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »المیزان« اثر علامه طباطبایی است. وی برای اسباب نزول اهمیّت چندانی قایل نیست و برای آن، جایگاه ویژه ای در نظر نگرفته و آن را در »بحث روایی« بیان می کند و همان گونه که روایات تفسیری را گاه بحث می کند، روایات شأن نزول را نیز مورد نقد و تحلیل قرار می دهد. استنباط و اجتهاد شخصی راویان، وجود روایات متناقض، وجود نقل به معنی و نفوذ اسرائیلیات از مهم ترین علل...

این نوشتار حاوی گزارش و نقد برخی از دیدگاه های محمّد شحرور در کتاب «الکتاب و القرآن، قراءه معاصره» در موضوع زن است. دکتر محمد شحرور - قرآن پژوه نو اندیش سوری - بر پایه داده های جدید علوم انسانی و علوم تجربی، نتیجه مطالعات خود را در کتاب یاد شده ارائه داده است. که بیش از ده ها کتاب و مقاله از سوی دانشمندان عرب در نقد این کتاب چاپ و منتشر شده است. نویسنده، پس از برشمردن اصول تفسیری دکتر شحرور در س...