در این پژوهش به جهت شناسایی و حفظ اصالت قومی و نیز اهمیت گیاهان، نقش مایه های گیاهی موجود در هنرهای بومی منطقه مورد شناسایی، دسته بندی، تحلیل واقع شده است. جنبه-های بصری و زیبایی شناسی نقوش گیاهی و بازتاب اعتقادات و باورهای نمادین آن ها بررسی گردید. با توجه به نتایج به دست آمده در مازندران، هم پایه انواع دیگر نقوش، نقش مایه های گیاهی، تحت باورهای دینی و فرهنگی منطقه به نصویر درآمده است.

شهر معاصر محل تبلور اصلی ترین تحولات فکری است و به همین سبب با مطالعه آن می توان به مبانی نظری و ارزش های ساختاری جوامع پی برد. پیشینه پژوهش نشان می دهد که فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، سست شدن پایه های اندیشه مدرن و به پایان رسیدن کلا نروایت ها، زمینه ساز ظهور اندیشه های پست مدرن و شهرهای پساصنعتی شده است؛ شهرهایی که دریچه های جدیدی را رو به تحلیل های سینمایی می گشایند. هدف از این پژوهش، ارا...

واقعیت‌ها و حوادث گوناگونی در جهان هستی وجود دارد که فراتر از درک و فهم انسان است و آدمی برای شناخت آنها ابزار و توانایی خاصی ندارد؛ به همین سبب برای بیان و توصیف‌ آنها از ابزاری ابداعی به نام نماد استفاده می‌کند. نمادها با انواع و شکل‌های گوناگون و متنوع، در همۀ ارکان زندگی بشری به‌ویژه در ادبیات و هنر و فرهنگ و اعتقادات انسان حضور دارند. استفاده از نماد حیوانات در آثار گذشته بیش از نمادهای دی...

با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی گیلان، افسانه‏ها جایگاه ویژه‏ای در ساختار فرهنگی مردم آن دارد. از جملۀ این افسانه‏ها، «خاتون چهارشنبه‏سوری» ا‏ست که نقش برجسته‏ای در فرهنگ بومی گیلان در گذر زمان ایفا کرده است و آداب و رسوم ویژه‏ای دارد. در پژوهش حاضر ضمن بیان افسانۀ خاتون چهارشنبه‏سوری، به نمادشناسی و اسطوره‏شناسی آن اشاره می‏شود. سپس از منظر نظریه‏های مربوط به آن، ازجمله نظریۀ الیاده پژوهش ...

این نوشتار به نقد سه کتاب امیرحسین ذکرگو از مجموعۀ بزرگ «نمادشناسی شرق » منتشره توسط انتشارات فرهنگستان هنر م یپردازد، این سه کتاب عبار تاند از: فیل در شمایل های هندویی و بودایی، مار در هنرهای بودایی و هندویی و پرنده های اساطیری در هنرهای بودایی و هندویی. این کتاب ها درحالی که اطلاعات مناسبی را در اختیار مخاطبان و اسطوره پژوهان قرار م یدهد ولی اشکالاتی چون عدم شناسایی مخاطب، بررسی نمونه های محد...

تخت نادری یکی از تخت های سلطنتی متعلق به فتحعلی شاه قاجار است که هم اکنون در موزه جواهرات ملی ایران به عنوان یک گنجینه هنری از آن نگهداری می شود. این تخت شاهی با شکلی متفاوت از تخت های دیگر این دوران، فرمی صندلی گونه دارد که به صورت قطعات جداگانه و قابل حمل می باشد و تنها در اردوکشی های شاه به چمن سلطانیه ازآن استفاده می گردید. از خصوصیات بارز این تخت، عناصر تزئینی به کاررفته در ساخت و تزئینات ...

شاهنامه ی فردوسی اثری گران مایه است که فردوسی بسیار هنرمندانه با استفاده از اسطوره، توانسته خردورزی و نقش اراده ی انسانی را به نظم بیان کند. پیوند خرد و اسطوره در تمام داستان ها و شخصیت های شاهنامه آشکارا و صریح و نیز در ژرفای اثر مشاهده می شود. قصه ها در شاهنامه؛ علاوه بر پیگیری هدف های عام داستان نویسی، اهداف متعالی دیگری را نیز دنبال می کنند. داستان نگاره ی«رستم خفته و نبرد رخش و شیر» که در ...

یکی از برجسته‌ترین آثار زبان و ادب فارسی، مخزن‌الاسرار نظامی است که به‌عنوان متنی باز و تأویل‌پذیر قابل‌مطالعه و بررسی است. این اثر چنانچه از نام آن برمی‌آید و به بیان خود شاعر، مخزن اسرار و رموز الهی و حاوی مطالب و بخش‌هایی است که درک مفاهیم آن، جز با فراتررفتن از معنای ظاهری و کشف نمادها و بن‌مایه‌های کهن‌الگویی آن ممکن نیست. بخشی که نظامی در آن به توصیف دو خلوت خویش با دل و ثمرة آن پرداخته ا...

انسان ها در جوامع کهن نگاه ویژه ای به جهان هستی و طبیعت پیرامون خود داشتند که نمودهای آن در قالب اسطوره ها باقی مانده است. یکی از منابع مهم طبیعی که با داستان های اساطیری پیوندی ناگسستنی یافته، آسمان و اجرام سماوی است که در نگاه بشر ابتدایی سرشار از رمز و راز بوده است. گروهی از این اجرام آسمانی در قالب صورت های فلکی منطقه البروج شناخته شده اند. نقوش دوازده گانه ای که برای این صورت های فلکی در ن...

در سنت تفسیری، سدرَهُ المنتهیٰ به عنوان درخت سدری باشکوه و آراسته در دورترین نقطۀ بهشت مطرح بوده، و در زمرۀ باورهای آخرت شناختی مسلمانان جای گرفته است. این در حالی است که با توجه به سیاقِ تنها کاربرد قرآنی آن در سورۀ مکّی نجم، سدره المنتهی باید پدیده ای شناخته برای مشرکین عرب نیز بوده باشد. مجموع کاوشهای فرهنگی ـ گفتمانی و ریشه شناختی نشان می دهد که سدره المنتهی نه دقیقاً یک درخت، بلکه یک صورت فلکی ب...