مقالۀ حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش­ است که چگونه پس از پیروزی نهضت مشروطه و تشکیل مجلس، جناح روشنفکر مجلس اول شورای ملی که شامل طیفی از نمایندگان تندرو و قائل به جدایی دین از سیاست و عدم دخالت روحانیان در امور سیاسی بودند، حاضر به پذیرش لایحۀ هیئت مجتهدان طراز اول مبنی بر نظارت عده­ای از علما بر مصوبات مجلس گردیدند؟ مدعای مقاله چنین است که جناح روشنفکر بدون اعتقاد به نظارت علما بر مصوبات مجل...

ضرورت وجود مجالس و پارلمان­ها در حکومت­های امروزی بر هیچ­کس پوشیده نیست. در حکومت اسلامی نیز لزوم وجود چنین نهادی، غیر قابل انکار است. نمایندگان مجلس دارای وظایف و اختیاراتی هستند که موجب گشته خواه ناخواه اجرا و عملیاتی ساختن آنها، متضمن نوعی اعمال ولایت و سرپرستی باشد. در اندیشه اسلامی هیچ اعمال ولایت و نفوذ امری نسبت به مردم، مشروع نیست، مگر اینکه مأذون از طرف خداوند متعال باشد. این ا...

امروزه انتخابات، مناسبترین و رایج‌ ترین ابزار مشارکت شهروندان در سرنوشت سیاسی کشور است و انتخابات مجلس نمایندگان یکی از اساسی‌ ترین آن‌ها است. در این مقاله با استفاده از روش تحقیق: توصیفی ‌ـ‌ تحلیلی، تلاش شده است از منظر مقایسه‌ ای به بررسی وجوه تشابه و تفاوتِ مجلسین: نمایندگان آمریکا و ولسی ‌جرگه ( مجلس نمایندگان ) افغانستان پرداخته شود تا آسیب‌هایِ اصلیِ مترتب بر نظام انتخاباتیِ ولسی‌ جرگه ...

در سال‌های اخیر خصوصا از مجلس پنجم شورای اسلامی به بعد بحث تغییر سیستم انتخابات بویژه انتخابات مجلس و تغییر نظام فعلی انتخابات به نظام استانی برای کارآمدتر نمودن قوه مقننه مطرح است. به خاطر اهمیت موضوع و تأثیری که قوانین و نظام‌های انتخاباتی متفاوت در پایداری نظام سیاسی و همین‌...

تعداد نمایندگان زن در نهاد قانونگذاری جمهوری اسلامی ایران همواره محدود وانگشت شمار بوده اند. این در حالیست که برای حضور زنان در مجلس شورای اسلامی هیچ گونه محدودیت قانونی وجود ندارد.  </...

یکی از مهمترین ارکان حکومت­های مردم سالار، مجالس و پارلمانها هستند. جایگاه و اهمیت مجلس چنان است که هر نظام و حکومت مردم سالار، بایستی آن را به عنوان یک نهاد اساسی و حیاتی مورد توجه قرار دهد. این ضرورت در حکومت­های اسلامی نیز مطرح است. با توجه به مبانی کلامی اندیشه­ی اسلامی، پیش از آنکه بتوان در مورد مجلس، جایگاه آن و چگونگی و شکل ساختاری آن در نظام اسلامی سخن گفت، باید مشروعیت این نهاد ثابت شو...

پس از پیروزی انقلاب مشروطیت زمینه­های شکل­گیری نهادهای نوین فراهم شد. یکی از مؤلفه­های اصلی این نهادها، آشنایی مردم با حقوق سیاسی و اجتماعی خود بود. لذا تشکیل مجلس و نهادهای سیاسی و مدنی در ولایات ایران، ضرورت استقلال سیاسی و اقتصادی کشور را آشکار نمود. طرح تأسیس بانک ملی، به عنوان یکی از دغدغه­های مهم نمایندگان مجلس، در راستای صیانت از مبانی و اساس اقتصاد کشور صورت گرفت. یافته­های پژوهش حاکی ا...

0

کودتای 28 مرداد 1332 و سقوط دولت محمد مصدق، منجر به ایجاد فضای جدید در عرصه تحولات داخلی و خارجی ایران شد؛ به موازات این رخداد دیکتاتوری پهلوی دوم به تدریج تثبیت و تداوم این روند تاثیرات مستقیم در انتخابات مجلس شورای ملی و عملکرد نمایندگان برجا گذاشت. در پی این تحولات همچنین دگرگونیهای اساسی در حوزه های سیاسی، اجرایی و قضایی کشور طراحی شد و به اجرا درآمد. صرف نظر از این مهم که این دگرگونی ها خو...

مردمسالاری به سه شیوه اجرا می شود: فقط از راه نمایندگان مردم (مردمسالاری غیرمستقیم یا نمایندگی)، نمایندگان و مردم (مردمسالاری نیمه مستقیم) و یا فقط با مشارکت مستقیم مردم (مردمسالاری مستقیم). در قانون اساسی کشورهایی که نظریه ی حاکمیت ملی را پذیرفته اند حکومت مردم تنها از طریق نمایندگان آنها (نمایندگان مجلس، نخست وزیر یا رئیس جمهور) صورت می گیرد در حالی که در دولت هایی که برپایه ی حاکمیت مردم شک...