در این مقاله، موج سوم بیداری اسلامی به مجموعه تحولاتی اطلاق شده که از اواخر سال 2010 از شمال آفریقا آغاز و به دیگر کشورهای عربی تسری یافت. وقوع انقلاب اسلامی دومین موج بیداری اسلامی محسوب می‌شود. موج اول بیداری اسلامی نیز به مجموعه واکنش‌هایی اطلاق می‌شود که نیمه دوم قرن هجدهم و قرن نوزدهم به ویژه پس از انقلاب صنعتی در گستره جهان اسلام علیه هجوم سیاسی ـ فرهنگی غرب انجام شد. وقوع امواج مذکور، به...

فئودالیسم یا نظام ارباب- رعیتی، نظامی اجتماعی- اقتصادی بود که از قرن نهم تا نیمۀ دوم قرن نوزدهم میلادی، روسیه و شرق اروپا را دربرگرفت. در این نظام، قدرت سیاسی در میان زمین‌داران بزرگ تقسیم می‌شد و هر ارباب، دارای جماعتی رعیت بود. همین موضوع دستمایة کار نویسندگانی از جمله تورگنیف شد که خود از طبقة اشراف بود، اما رعیت را مایملک ارباب نمی‌دید. مجموعة یادداشت‌های شکارچی، در بستر جریان ادبی ناتورالی...

مساله ی تعهد در هنر همزمان با پیدایش مکتب هنر برای هنر در قرن نوزدهم دراروپا توسط عده ای از فلاسفه وادبا که طرفدارهنر مفید بودند، مطرح شد و  ژان پل سارتر، فیلسوف ونویسنده فرانسوی قرن بیستم، ادبیات متعهد را پایه گذاری نمود. اماآیا می توان تعریف واحدی از ادبیات متعهد ارائه نمود و باتوجه به خاستگاه غربی تعهد در ادبیات آیا می توان شعر حافظ را در قالب شعر متعهد بررسی نمود؟ در این مقاله نگارنده می ک...

دکتر سید اسداله اطهری آموزش و پرورش قرن نوزدهم ایران گویای اندیشه تمدن اسلامی نبود و تمام توان و انرژی ارزش های آموزشی آن از میان رفته بود و برای طبقات پایین راهی به سوی پیشرفت و آموزش باز نشده بود. ارزش­ها و شیوه های آموزشی هر جامعه، ثمره سنت های فرهنگی آن جامعه هستند. دیر یا زود این ارزش ها و شیوه ها ممکن است به اندازه ای زیر بار سنت ها بروند که منجر به رکود اجتماعی شوند. چنان که نگاهی کوتاه ...

حصار یکی از ملک های مهم ورارود است که در گذر تاریخ به دلیل داشتن جایگاه استراتژیک و امکانات اقتصادی در تعیین خط سیاسی بیشتر خاندان های حکمران منطقه، نقشی مؤثر داشته است. البته، نقش این منطقه از عهد تیموریان به بعد در سرنوشت ورارود بیشتر شده است. تأثیر حصار در جغرافیای سیاسی و اقتصادی تاجیکستان معاصر نیز انکارناشدنی است. ازآنجا که قرن نوزدهم میلادی برای ایران و ورارود آغاز تحولات سرنوشت ساز بود،...

از زمان شکل گیری رئالیسم " یاو اقع گرایی در نظریه ها و اندیشه های فلسفی توسط افلاطون و ارسطو،و ظهور دیر هنگام أن در عرصهء ادبیات، مفهوم رئالیسم همواره دستخوش دگرگونی ها، تحولات بسیار اساسی بوده است. علی رغم سابقة دو هزار و پانصد سالهء أن در عرصه های فلسفی، ادبی، غالبأ قرن نوزدهم میلادی معرف عصر طلایی رئالیسم داستانی در فرانسه است. اما این شهرت، مدیون تلاش هایی است که از سه دو رهء پیش از أن صورت...

درک متقدمی که ابن خلدون در مقدمه از تمدن ارائه کرد تکچراغی بود که تا چند قرن بعد در جهان اسلام مورد توجه قرار نگرفت. یک قرن بعد با آغاز رنسانس درک تازه ای از تمدن در میان متفکران اروپایی پدید آمد که در قرنهای هفدهم و هجدهم رشد کرد و طی قرنهای نوزدهم و بیستم با نگارش تاریخهای تمدن و ارائه نظریه های تمدن به بلوغ رسید. مساله پژوهش حاضر این است که ازچه زمانی درک جدید از تمدن در میان مسلمانان شکل گر...

تحولات اقتصادی در قرن نوزدهم، معادلات اقتصادی را در کل دنیا تغییر داد. اقتصاد ایران نیز از این تحولات مصون نماند و در مواجهه با اقتصاد سرمایه داری،از یک اقتصاد معیشتی و سنتی به یک اقتصاد نیمه معیشتی و شبه سرمایه داری تغییر یافت. اقتصاد ایران در شکل جدید متحول شده خود، به الگوی اقتصادهای کشورهای پیرامونی نزدیک، و به یکی از تولیدکنندگان مواد خام برای بازارهای جهانی تبدیل شد. تا پیش از این تحولات؛...

کوهن و فایرابند از فیلسوفان علمی هستند که در بسیاری از جهات، دیدگاه‌های نزدیک و بعضاً مشترکی دارند. این دو فیلسوف به عقلانیتی آفاقی و جهان‌شمول باور ندارند؛ از این رو در عرف ادبیات فلسفی، دیدگاه‌های آنان را نسبی‌گرایانه تلقی می‌کنند. هر دو، از فیلسوفان نیمة دوم قرن بیستم هستند و واکنشی به جریان‌های پوزیتیویستی و نگتیویستی محسوب می‌شوند. این اندازه، شباهت و نزدیکی، این پرسش را در ذهن برمی‌انگیزد ...

مقاله حاضر تلاشی است در بررسی ویژگی های داستان یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ اثر الکساندر ایسا یویچ سالژنیتسین یکی از نویسندگان برجستة نیمة قرن بیستم و اوایل قرن بیست ویکم روسیه. داستان یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ اولین اثر نویسنده است که در سال 1962 در روسیه اجازة چاپ گرفت و شهرت نویسنده را به دنبال آورد. نویسنده در این داستان، موضوع جدیدی را وارد ادبیات روسیه کرد و برای اولین بار زندگی زندا...